De Slapton Sands vormen een langgerekt kiezelstrand in het Zuid-Engelse graafschap Devon. Ergens staat een gedenknaald met een opvallende tekst. De Amerikaanse regering dankt de inwoners van enkele nabijgelegen dorpjes, Slapton incluis, die eind 1943 op hoog bevel huis en haard moesten verlaten om ruimte te maken voor een Amerikaanse proefinvasie als oefening voor de echte, op D-Day, 6 juni 1944. Maar wat er op de Sands gebeurde, haalde nauwelijks de geschiedenisboeken.

Militairen uit veertien landen verzamelden zich in 1943 en het voorjaar van 1944 in Groot-Brittannië. Er werd veelvuldig geoefend voor D-Day, de invasie van het Europese vasteland. Na de mislukking in 1940 (Duinkerken) wilden de Britten niet nog een keer hun neus stoten.

De generale repetitie kreeg als naam ”Operatie Tiger” en begon in de middag van 27 april 1944 – vandaag 75 jaar geleden. De amfibische landing werd in de baai en op het strand van Slapton Sands geoefend omdat de omgeving met steile kliffen het meest leek (en lijkt) op het uiteindelijke invasiestrand ”Utah Beach” aan de Normandische kust. Bewoners van nabijgelegen dorpjes Torcross, Slapton, Strete, Blackawton, East Allington, Sherford, Stokenham en Chillington waren al in de winter van 1943 geëvacueerd. Het ging om 3000 mensen. Een reden hiervoor kregen ze niet.

Er deden ongeveer 300 schepen en 30.000 Amerikaanse militairen mee aan Operatie Tiger. De oefening moest zo realistisch mogelijk verlopen, compleet met scherpe munitie en ondersteunend spervuur van artillerie en tanks. Deze beslissing van de Amerikaanse generaal Dwight D. Eisenhower werd meegedeeld aan een aantal opperofficieren, maar drong bij vergissing niet tot alle troepen door.

Eigen vuur

Tiger werd een complete mislukking. Coördinatie- en communicatieproblemen leidden tot doden door eigen vuur. Een konvooi van enkele grote LST’s (Landing Ship Tanks) dat in positie werd gebracht voor de landing werd ’s nachts door Duitse snelle torpedoboten onder vuur genomen. De LST’s waren afgeladen met tanks, vrachtwagens en honderden manschappen.

Het konvooi zou worden begeleid door twee Britse marineschepen: het korvet HMS Azalea en de torpedobootjager HMS Scimitar, die nog uit de Eerste Wereldoorlog stamde. Maar de Scimitar werd onderweg aangevaren en stoomde voor reparatie naar Plymouth. De vervanging liet uren op zich wachten en kwam pas opdagen toen het te laat was.

Veel soldaten die bij de Duitse aanval benedendeks op de LST’s vastzaten, kwamen om het leven. Zij die overboord sprongen, waren nauwelijks beter af. Geen van de soldaten had geleerd wat ze precies met de opblaasbare reddingsgordels moesten doen. Na de oorlog bleek het arriveren van de Duitse torpedoboten op de locatie van de oefening een toevalstreffer; ze waren onderweg op een routinepatrouille vanuit de Franse havenstad Cherbourg.

Een toevalstreffer met afschuwelijke gevolgen. Er kwamen in de baai en op het strand van Slapton Sands 947 Amerikaanse militairen en zeelui om het leven, veel meer dan bij de latere (echte) landing op Utah Beach, toen nog geen 200 manschappen omkwamen. Omdat destijds opperste geheimhouding gold, kreeg de ramp nauwelijks aandacht. De legerleiding was veel te bang dat de plannen zouden uitlekken. Alle overlevenden kregen strikte opdracht over de affaire te zwijgen. Zo niet, dan zouden ze voor de krijgsraad worden gedaagd. De meesten hielden dat zwijgen tot ver na de oorlog vol.

Geheim

De ‘vergeten doden’ van Slapton Sands werden in het geheim begraven. Pas na de oorlog werd het drama bekendgemaakt. Op Utah Beach in Normandië is een van de bunkers een herdenkingsplek voor de tragedie van Slapton Sands. Een eenvoudige herdenkingsplaat en enkele vlaggen, dat is alles; alsof de Amerikanen niet meer aan deze blunder herinnerd willen worden.

In de omgeving van Slapton Sands staat sinds 1984 een Sherman Tank als herdenkingsmonument aan Operatie Tiger. Zondagmiddag is daar een officiële herdenking. De tank werd 40 jaar na de mislukte operatie op 1,5 kilometer uit de kust geborgen en is volledig zwartgeschilderd. Om die zwarte dag in herinnering te houden. Een pijnlijke generale repetitie voor D-day, de operatie die wel slaagde.