Spoken, skeletten, doodskoppen, messen, grafstenen, afgehakte ledematen. Halloween verslaat deze herfstdagen zijn tienduizenden. Wat staat christenen te doen? „Grijp het festijn aan om over Jezus te vertellen.”
„Lekker veel schminken met bloed. Eén dag per jaar kan dat.” Een vrouw in de gure binnenstad van Gorinchem ziet geen kwaad in Halloween. „Het is een super verkleedfeest.”
Ook een andere vrouw kan prima leven met het festijn, dat woensdag 31 oktober zijn hoogtepunt kent. „Ik doe niet zo moeilijk.” Zoontje Hugo wordt „eng” verkleed. „We wonen in een leuk hofje. Mensen daar doen mee aan Halloween. Er hangen mooie versiersels voor de ramen en er staan kaarsjes voor de deur. Toen we een paar jaar geleden met Halloween begonnen in onze straat, schrokken sommige kinderen van de griezelige afbeeldingen. Nu ziet het er wat minder eng uit.”
Toch is niet iedereen Gorinchem even blij met Halloween. „Ik vind deze uit Amerika overgewaaide rage raar, eng en bizar”, zegt een protestantse vrouw. „Terwijl we andere mooie, typische Hollandse zaken, zoals Zwarte Piet, zomaar loslaten.”
Ruzie
„Een naar en inhoudelijk verkeerd feest.” Zo omschrijft dr. G. C. Vreugdenhil, predikant van de hervormde St.-Jansgemeente in Gouda Halloween. „Christenen moeten aan zo’n festijn niet meedoen”, zegt de predikant, die in 2013 promoveerde op thematiek rond geesten en demonen.
Halloween heeft wortels in eeuwenoud Keltisch occultisme, geeft dr. Vreugdenhil aan. Ook zijn er raakvlakken met de rooms-katholieke traditie. „In de godsdienst van de Kelten bleven geesten van overleden personen rondspoken. Die geesten bezochten bijvoorbeeld families met wie ze ruzie hadden. Het verhaal gaat dat de geesten het leven van die gezinnen probeerden te verstoren.”
Dat het hoogtepunt van Halloween plaatsvindt op 31 oktober heeft te maken met het rooms-katholieke feest Allerheiligen op 1 november. „In de rooms-katholieke traditie leeft de gedachte dat je voorafgaand aan Allerheiligen met vuur en licht kwade geesten moet verjagen. Denk aan de Halloweenpompoenen met lampjes.”
Skelet
Nog afgezien van zijn religieuze bezwaren heeft de predikant ook moeite met het „agressieve” karakter dat Halloween kan hebben. „Mensen verkleden zich als heks of skelet. Ooit zag ik hoe iemand met een doodshoofdmasker een klein meisje liet schrikken. Dat kind was in paniek. Dat moet je niet willen.”
Dr. Vreugdenhil, vader van drie kinderen, weet hoe Halloween een stempel kan drukken op het dagelijks leven. Van 1998 tot 2007 was hij zendingspredikant in het overwegend rooms-katholieke Chili. „Halloween werd daar steeds populairder. Kinderen, vermomd als heks of geraamte, belden aan en vroegen om snoepjes.”
De predikant leerde dat alleen maar afwijzend reageren op Halloween niet de juiste weg is. Christenen kunnen het festijn juist aangrijpen om over Jezus te vertellen, zegt hij. „De eerste keer dat verklede kinderen naar ons huis in Chili kwamen, deed ik het hek dicht. Toen bekogelden die jongelui ons huis en smeerden ze het hekslot in met tandpasta. Bij Halloween het jaar daarop stond ik de kinderen wel te woord. Ik verplichtte hen hun masker af te zetten. We gaven hun lolly’s en mandarijnen, met daaraan papiertjes met Bijbelteksten over Jezus. Het trof me dat een jongen, die fanatiek met Halloween meedeed, een keer naar me toekwam: „Meneer, wat hebt u een mooie tekst op die lolly gezet.”
Corjan Matsinger van Youth for Christ zei deze week in het Nederlands Dagblad zich eraan te ergeren als christenen protesteren tegen Halloween en het daarbij laten. „Er zijn al meer dan genoeg ”ach en wee”-christenen in ons land. Een paar jaar geleden hebben we ons eigen Holyween georganiseerd. Een zesgangendiner met spookgerechten, in een oude, tot ‘spookkerk’ omgebouwde ruimte, waarin jongeren tussen de spinnenwebben de challenge (uitdaging, red.) aangingen om in gesprek te gaan over duisternis en hoop.”
Dr. Vreugdenhil: „Het gaat te ver om onderdelen van Halloween over te nemen bij evangelisatie. Want Halloween staat haaks op het Evangelie. Paulus ging in Athene naar de Areopagus, maar hij bracht er geen offers aan vreemde goden. Wel vind ik dus dat we als christenen iets positiefs tegenover Halloween moeten zetten. Christenen staan vaak bekend als mensen die alleen maar ergens tégen zijn. Terwijl we zo’n mooie boodschap hebben. Over de liefde van de Heere God. Over Jezus Die bereid was om Zijn leven te geven om mensen te behouden.”
Barricaden
Deze weken lijkt het protest tegen Halloween vooral uit evangelische hoek te komen. Zijn christenen uit reformatorische kring minder alert? „Dat weet ik niet. Reformatorische mensen zullen Halloween ook afwijzen. Maar evangelischen gaan sneller de barricaden op. In reformatorische kring heersen meer gelatenheid en berusting.”
Vraag je in Gorinchem naar de betekenis van 31 oktober, dan komt menigeen met Halloween op de proppen. Toch noemen enkelen ook Hervormingsdag. „Ik ga woensdag liederen zingen”, zegt een oudere man. „Ik zit op een christelijk mannenkoor.” Van Halloween moeten hij en zijn vriendin niets hebben. Zij: „Dat feest hoort niet thuis in een christelijke gemeenschap. Geweld verheerlijken: dat hoort niet.”
