Toen Rusland in september 2015 besloot om direct in Syrië te interveniëren, werd duidelijk dat er in de Syrische burgeroorlog een omslagpunt was bereikt. De Syrische gewapende oppositie werd door allerlei landen op indirecte wijze ondersteund, maar geen enkel westers of Arabisch land wilde zich in het Syrische wespennest storten. De Iraanse en Russische bondgenoten van Syrië waren hiertoe echter wél bereid.

De positie van het regime in Damascus werd verder versterkt toen Turkije vervolgens besloot zich aan te sluiten bij de Iraans-Russische as. Te beginnen bij Aleppo, begon het Syrische leger met de herovering van verloren territorium.

Deze herovering was echter nergens compleet, doordat de meest extremistische elementen van de oppositie weigerden hun wapens neer te leggen. Rusland vond hiervoor een tijdelijke oplossing. Vanuit heel Syrië werden de afgelopen jaren deze rebellen –meestal radicale salafisten– naar het noordelijke Idlib vervoerd. Dat veranderde hierdoor in de grootste concentratie jihadisten ter wereld. Aldus werd een probleem geschapen waar niemand een oplossing voor leek te weten. Ook Moskou was lange tijd huiverig om zijn vingers aan Idlib te branden.

Brett McGurk, de speciale Amerikaanse gezant voor de internationale coalitie die IS bestrijdt, vatte in juli 2017 de situatie als volgt samen. „Idlib is de grootste veilige haven voor al-Qaida geworden sinds de aanslagen van 11 september 2001. Bij nader inzien was de Amerikaanse strategie om de andere kant uit te kijken toen buitenlandse jihadisten naar Idlib trokken fout geweest.”

Idlib vormde ook voor het Syrische regime een hoofdpijndossier. Elders in het land had het Syrische leger succesvol gevochten tegen een getalsmatige kleine, en meestal gedemoraliseerde oppositie. Het aantal gewapende strijders in Idlib wordt echter op zeker 30.000 geschat en gaat volgens sommige berichten eerder richting de 100.000.

Vooral Turkije was fel gekant tegen een militaire campagne in Idlib. Officieel omdat Ankara nieuwe vluchtelingenstromen vreesde, maar in werkelijkheid speelde ook mee dat Ankara de gewapende oppositie in Idlib steunde, omdat zij een bondgenoot vormt tegen de Koerden.

Alle ogen waren daarom gericht op de topontmoeting vrijdag in Teheran. De Russische president Poetin en zijn Turkse ambtsgenoot Erdogan bespraken hier de situatie in Syrië met hun Iraanse gastheer Rohani.

Uit alles bleek dat het beslissende woord over Idlib van Poetin zou komen. De Russische president verklaarde dat „de Syrische staat het legitieme recht heeft om zijn controle over heel Syrië uit te oefenen, inclusief Idlib.” Hiermee leek de kogel definitief door de kerk.

President Poetin besefte heel goed dat zijn antwoord tegen het zere been van Turkije was, maar wist tegelijkertijd dat hij te maken had met een Turkse kat in het nauw. De Turkse relaties met de Verenigde Staten hebben namelijk een historisch dieptepunt bereikt sinds Washington economische sancties instelde tegen Turkije. Hierdoor werd Turkije volledig overgeleverd aan de Russische beer.