Woerden heeft een rijke geschiedenis met mooie verhalen die iedereen in Woerden en omstreken zou moeten kennen, constateerden beide partijen bij die gebeurtenis.

Lex Albers van de regionale historische vereniging en namens het stadsmuseum beheerder van website verhaalvanwoerden.nl is het daar roerend mee eens.

Volgens Albers is het vanuit historisch besef belangrijk om die verhalen te vertellen aan de eigen inwoners. „Maar ze spelen ook een rol in het kader van de marketing. De winkels staan onder druk. Er wordt nagedacht hoe we de binnenstad aantrekkelijk kunnen maken. Beleving is daarbij belangrijk. Daar kunnen die verhalen een rol in spelen.”

Woerden staat bekend als vestingstad. „Maar dan gaat het slechts over één periode. Woerden is veel meer dan dat. De stad heeft op cruciale momenten in de geschiedenis van ons land een belangrijke rol gespeeld. In Woerden ontdek je de geschiedenis van Nederland in een notendop. En dat laat je horen door die verhalen.”

Daarvoor zijn een paar hoofdthema’s gekozen, zoals de Romeinse Limes, de Oude Hollandse Waterlinie en het Groene Hart. Albers: „Destijds liep hier de noordgrens van het Romeinse Rijk. Hier heeft ooit een castellum gestaan. Veel later, in het rampjaar 1672 was deze streek opnieuw grensgebied. Hier lag de Hollandse Waterlinie die ervoor zorgde dat Holland uit handen van de Franse troepen bleef. Alleen toen het ging vriezen, werd het even gevaarlijk. Gelukkig viel de dooi snel in.”

Woerden speelde vaker een prominente rol in de geschiedenis. Jan de Bakker, de eerste martelaar, kwam uit Woerden. En ook over de Beeldenstorm valt een plaatselijke variant te vertellen. Vernielingen in de huidige Petruskerk werden voorkomen. Het stadsbestuur zag de bui tijdig hangen, haalde de beelden uit de kerk en begroef ze in de kerktuin. Bij werkzaamheden in 1930 werden ze terug gevonden. Omdat het toen onbespreekbaar was ze terug in de kerk te plaatsen, werden ze ondergebracht in het stadsmuseum. Bij een restauratie rond 1981 werden opnieuw beelden gevonden, na rijp beraad werden die in een vitrine in de kerk gezet.

Zo zijn er meer verhalen met Woerden in de hoofdrol. Elbers: „Toen Wilhelmina van Pruisen bij Goejanverwellesluis werd tegengehouden, werd de opdracht daarvoor gegeven in Woerden.” En ook in 1813 was het raak. „Napoleon werd verslagen bij Leipzig. Dat werd in Woerden een dag te vroeg gevierd. Er werd gevlagd en mensen liepen rond met sjerpen. Terugtrekkende Franse troepen plunderden de stad en vermoordden 26 inwoners. Het bloedbad staat bekend als de Ramp van Woerden. Omdat een maand later koning Willem I aantrad is die gebeurtenis in de vergetelheid geraakt.”

Woerden geldt ook als hoofdstad van het Groene Hart. In 1410 kreeg Woerden marktrechten en sindsdien groeide het uit tot dé ‘koeiemart’ van de regio. „Die wordt nog altijd gehouden. Iedereen neemt een dag vrij, de scholen zijn dicht en veel oud-inwoners komen terug naar de stad.”

De drassige grond maakte de streek geschikt voor hennepteelt. Daar werd touw van gemaakt dat in de 16e en 17e eeuw gebruikt werd voor de scheepsbouw. „Toen die bron van inkomsten na de Gouden Eeuw wegviel, gingen de boeren kazen maken. Met als gevolg dat Woerden rond 1900 de grootste kaasmarkt van de wereld had.”

Veel van die verhalen staan al op de website, maar moeten de komende tijd tot leven worden gebracht. Gemeente, VVV, historische vereniging, gidsen, musea en andere ‘partijen’ gaan dat doen via games, speurtochten, stadswandelingen en andere activiteiten. Voor de scholen worden lespakketten samengesteld. Het project is nog volop in ontwikkeling, maar Albers is positief gestemd. „Woerden is een compact stadje. De geschiedenis ligt op straat, je komt de verhalen tegen in het dagelijks leven. De Petruskerk is toegankelijk, de contouren van het castellum zijn zichtbaar en in de haven ligt een Romeins schip.”

Bovendien heeft hij een tip voor het gemeentebestuur. „De Rijnstraat is nu een winkelstraat. Vroeger liep hier een rivier. Die werd gedempt in 1961. Er is een smal geultje met water overgebleven. Graaf de straat open, laat het water weer stromen. Zo komt het historisch karakter van de stad beter tot z’n recht. Bovendien zou het een forse economische impuls voor de binnenstad betekenen.”