Onze hele klas heeft klachten ingediend over het examen Engels, vertelt een Fruytierleerling in de WhatsAppgroep van Puntuit. De havisten vonden het te moeilijk en te lang. Via de klassenapp roepen ze elkaar massaal op om te klagen.

Ook op het Wartburg College sporen vwo’ers elkaar aan hun ongenoegen te laten blijken over de examens, vertelt een scholier. Een jongen meldde dat hij meerdere klachten achter elkaar had verstuurd. En moedigde zijn klasgenoten aan hetzelfde te doen. Met het idee: hoe meer geklaag, hoe groter de kans dat de normering wordt opgekrikt. Maar werkt dat wel zo?

„Een grote hoeveelheid klachten leidt niet automatisch tot een hogere normering”, zegt Lizelot van den Berg van het LAKS. Sterker nog: de organisatie kan er weinig mee. „We hebben er wel wat aan als scholieren aangeven welk onderdeel ze lastig vonden”, vertelt de 15-jarige LAKS-woordvoerster. Dus: de bron bij vraag 17 is onduidelijk omdat de afbeelding slecht zichtbaar is geprint. Of: de formulering van vraag 16 kun je op twee manieren opvatten.

Record

Met ruim 202.000 klachten ging 2016 als recordjaar de boeken in. Een jaar eerder waren het er nog ‘slechts’ 161.000 – toen ook een record. Maar dat betekent niet dat de examens steeds slechter worden, beaamt Lizelot. De scholiere en woordvoerder denkt dat het vooral aan de naamsbekendheid van haar club ligt dat het protest aanzwelt.

Zo’n 90 procent van de klachten die bij het LAKS binnenkomen zijn te algemeen, zegt ze. Terwijl vooral inhoudelijke, specifieke klachten hebben zin.

Vorig jaar bleken vier kwesties die het LAKS aanstipte gegrond. Zo werd het correctievoorschrift van het havo-examen scheikunde aangepast, om discussie tussen de eerste en tweede corrector en verschillende beoordeling te voorkomen. Gemiddeld gebeurt zo’n aanpassing elk jaar vijf keer dankzij problemen die het LAKS aangedraagt.

Met zijn kritiek kan het LAKS er soms ook wat puntjes bijpraten in de adviesgesprekken over de normering met het College voor Toetsen en Examens (CvTE). Die stelt elk jaar de examens vast en bepaalt de zogeheten N-term, een normering die ervoor zorgt dat de prestatie om een voldoende te halen ieder jaar gelijk is. Dus dat het in 2017 niet makkelijker was om een 6 te halen dan nu.

Gegrond

Maar die norm gaat niet omhoog door veel klagen over de moeilijkheid of lengte van een examen. „Dat heeft niet veel zin”, zegt ook CvTE-woordvoerder Mirjam Kapelle. „Wel bekijken we elke inhoudelijke vraag of opmerking van docenten en elke opmerking of klacht die het LAKS bij ons meldt. Wij kijken niet naar het aantal op zich. Als een klacht gegrond is, al is het er maar één, doen we er wat mee.”

Bij het vaststellen van de normering komen ook statistieken en analyses langs. Zo bleek het vwo-examen Nederlands vorig jaar te lang. „Dat kunnen wij zien doordat dan het laatste deel van het examen vaker dan anders niet is ingevuld.” Overigens staat Nederlands voor vwo’ers te boek als het meest beklaagde examen sinds 1988, het jaar waarin de klachtenlijn opende.

Organisatorische klachten, zoals geluidsoverlast, hebben geen invloed op het cijfer. Daarover neemt het LAKS wel contact op met de betreffende school. En een puntje extra of niet, scholieren –soms in tranen aan de telefoon– kunnen bij het actiecomité in elk geval hun verhaal kwijt.