Het kerkje in een buitenwijk van Oostvoorne is nauwelijks groter dan de kolossale bungalow ernaast. Die trekt onmiddellijk de aandacht, door de tuinkabouters, kunstbloemen, Keulse potten en ander ongeregeld goed. Annemieke Koster (60) moet nog steeds lachen als ze denkt aan de vraag van de beheerder van de kringloopwinkel. „Wat zegt jullie kerk nou van zo’n tuin?”

In 1983 verhuisde ze met haar echtgenoot van Spijkenisse naar het elitedorp op het Zuid-Hollandse eiland Voorne-Putten. Ron (60) had in De Saambinder gelezen dat de gereformeerde gemeente van Oostvoorne een koster vroeg. „Daar heb ik op gereageerd en we zijn aangenomen.” Wonen en kerken in het buitengebied was de douanier, werkzaam op de Maasvlakte, niet onbekend. „Mijn tienerjaren heb ik doorgebracht in Deventer, waar mijn vader een functie bij de politie kreeg. We sloten ons aan bij de gereformeerde gemeente, die daar altijd heel klein is geweest. Kerkelijk leven was er verder nauwelijks in die streek, criminaliteit des te meer.”

Zijn vader vroeg zich meer dan eens af waar Ron terecht zou komen. „Menselijkerwijs gesproken is het goed gekomen omdat we connecties kregen met de gereformeerde gemeente van Apeldoorn. Ik werd er lid van de jeugdvereniging en ben goed opgevangen door de leiding. In Deventer hadden we nauwelijks jeugd. Catechisatie kregen we met een groepje van drie, vier personen in de huiskamer van ouderling Diepeveen.”

Vrouwenvereniging

Annemieke kerkte in de gereformeerde gemeente van Zwijndrecht, die pakweg duizend leden telde. Spijkenisse, waar ze na haar trouwen twee jaar woonde, had er ongeveer 400. Oostvoorne destijds ruim honderd, een fractie van de gemeente in Zwijndrecht. Toch voelde de nieuwe kostersvrouw zich direct thuis in het dorp. „Ik houd van het dorpse leven; we wonen hier heerlijk vrij.”

Kerkelijk was het even aanpassen. „In Zwijndrecht zat ik op de zang, die was hier niet. Wel raakte ik betrokken bij het zondagsschoolwerk.” Mede op haar initiatief werd er in 1986 een vrouwenvereniging opgericht, waarvan ze alweer jaren presidente is. „Die telt nog acht leden, in de leeftijd van 60 tot 87 jaar. Ik ben de jongste.” De zondagsschool werd in 2000 opgeheven, wegens gebrek aan kinderen.

Het aantal leden en doopleden van de gemeente is gedaald naar 43, inclusief de 10 die erbij kwamen dankzij de sluiting van de gereformeerde gemeente van Hellevoetsluis. Als er op zondag 35 mensen in de kerk zitten, is het kostersechtpaar blij. „Dat hebben we alleen als er een paar schippers of vakantiegangers bij zijn. Met de eigen gemeente komen we amper aan de dertig. Die wonen ook nog eens in een wijde regio.”

Catechisatie

De positie van Oostvoorne binnen het geheel van de Gereformeerde Gemeenten typeert Koster als behoudend. „We lezen veel van ds. Venema.” „Mensen gaan hier nog degelijk gekleed en er wordt langzaam gezongen”, vult Annemieke aan. „Zo is de ligging van de gemeente altijd geweest en daar voelen wij ons bij thuis. Nog belangrijker is dat we ons hier geplaatst weten. Er waren destijds tien sollicitanten voor de kostersfunctie. Wij waren jong en hadden geen ervaring, maar desondanks zijn we benoemd.”

In 2010 werd Ron verkozen tot diaken, het jaar erna tot ouderling. Sinds 2013 wordt hij bijgestaan door de 80-jarige ouderling Dijkhuizen, die voorheen in Hellevoetsluis diende. Die rijdt nu elke zondag met een auto vol medebejaarden naar Oostvoorne. Catechisatie geven de beide ouderlingen niet meer. „Onze jongeren kregen contact met de jeugd van de gereformeerde gemeente in Dirksland en gingen daar op de jeugdvereniging. In 2010 vroegen ze of ze er ook catechisatie mochten volgen. Dat hebben we toegestaan.”

De gestage afkalving van de gemeente wordt versterkt door de teloorgang van de reformatorische basisschool van Hoogvliet, vier jaar geleden. „Dat maakt het voor jonge reformatorische ouders onaantrekkelijk om zich in deze streek te vestigen”, zegt Ron. „Dat begrijp ik, maar het gevolg is dat steeds meer gemeenten buiten de Biblebelt verdwijnen.”

Kerkblad

Bij het ouder worden voelt het echtpaar dat de kerkelijke last zwaarder gaat drukken. Ron moet vrijwel elke zondag lezen. Doordeweeks is hij druk met huisbezoek, het scribaat en het onderhoud van tuin en pastorie met de enorme lap grond eromheen. De teakhouten kozijnen van kerk en pastorie zet hij elk jaar in de olie. „Dat hoort er allemaal bij.” Het kerkblad van de gemeente wordt helemaal gevuld door Annemieke. Ron verzorgt alleen de productie. Sinds haar man ambtsdrager is, komt ook het kosterswerk op zondag vooral op haar schouders terecht. ’s Middags begeleidt ze de gemeentezang. Van 2006 tot 2010 moest ze in alle diensten spelen. Doordeweeks bezoekt ze ouderen.

Twee van de drie kinderen van het echtpaar gaan niet meer naar de kerk. Dat vormt een gestaag verdriet. Annemieke gelooft niet dat het ligt aan de seculiere omgeving waarin ze opgroeiden. „Ze gingen naar reformatorische scholen, maar ik merkte al vroeg dat ze afwijkende ideeën hadden. Zoiets kan ook in Rijssen gebeuren, al word je daar misschien wat langer vastgehouden door het contact met andere reformatorische jongeren.”

Haar man betwijfelt of de gemeente over tien jaar nog bestaat. „Gelukkig staat er Eén boven. Mocht Oostvoorne worden opgeheven, dan heeft Voorne-Putten alleen nog de gereformeerde gemeente van Spijkenisse, de hersteld hervormde gemeente van Abbenbroek en de christelijke gereformeerde kerk van Zuidland. De eilanders zien geen verschil. Die noemen alles wat behoudend is gereformeerd.”

Gegevens

Naam: gereformeerde gemeente Oostvoorne

Ontstaan: in 1953, geïnstitueerd in 1973

Aantal (doop)leden: 43

Aantal kerkgangers: ca. 30

serie In het buitengebied

Dit is deel 9 van een serie over orthodox-christelijke gemeenten buiten de Biblebelt. Volgende week dinsdag deel 10.