De ramen van de studeerkamer van ds. Karens kijken uit op de hoofdentree van de gereformeerde gemeente van Werkendam. Het middelste van de drie ramen bevat prachtig gekleurd glas met een afbeelding van een omhoogvliegende duif. Daaromheen de tekst ”Glory to God, and on earth peace”. „Het raam heb ik een keer op de kop getikt bij een antiquair in Zoetermeer. Het is waarschijnlijk afkomstig uit een Engelse kerk. Dit gaat mee naar Middelburg, waar we naartoe verhuizen.”

Dat geldt ook voor een groot deel van de boeken uit de studeerkamer. Maar niet voor alle. „Dat gaat niet. Ik heb al verschillende dozen meegenomen naar de bibliotheek van de Theologische School in Rotterdam. Dit is het moment om boeken die ik weinig gebruik weg te doen.”

Dinsdagavond vindt de afscheidsdienst plaats. Het is 23 jaar geleden dat de nu 71-jarige predikant door zijn vader, ds. J. Karens, in Werkendam, werd bevestigd vanuit 2 Timotheüs 2:1: „Gij dan, mijn zoon, word gesterkt in de genade die in Christus Jezus is.” In de studeerkamer staat een lijstje met die tekst in sierletters. Als dagelijkse herinnering.

Terugblikkend blijft voor ds. Karens over dat de Heere al die jaren „heel goed is geweest. Vaak zijn deze woorden uit Psalm 116:1 in mijn gedachten: „Hij schenkt mij hulp, Hij redt mij keer op keer.” De trouw van de Heere is zo groot, daarom: „in plaats van bitt’re klacht, moet ik daarvan spreken dag en nacht”, want Zijn Naam moet eeuwig’ eer ontvangen.”

Droge mond

De stap naar het predikantschap was groot, zegt ds. Karens als hij terugdenkt aan de tijd die voorafging aan de toelating tot de Theologische School van de Gereformeerde Gemeenten. „Ik heb een jaar of tien gelopen met de roep tot het ambt. De Heere had gesproken door de boodschap aan Gideon uit Richteren 6:14: „Ga heen in deze uw kracht.” Maar hoe moest dat? Als ik op een bruiloft een gedichtje moest opzeggen, werd ik al rood en had ik een droge mond.

Ik moet tot mijn schande zeggen dat ik de Heere lang heb tegengewerkt. Er was liefde in mijn hart tot Zijn dienst. Maar ik zag zo tegen het ambt van predikant op en zag bij mijzelf zo veel onbekwaamheid. Ik heb de hbo- opleiding van de Cursus Godsdienstonderwijs gevolgd en ben daarna docent godsdienst op de Driestar in Gouda geworden. Zo dacht ik het te hebben ingevuld.”

De periode als docent ziet de predikant als een voorbereiding op het predikantschap. „In die tijd heb ik veel geleerd. Jongeren zitten niet echt op je les te wachten. Het begin was best moeilijk. Maar ik heb er leren omgaan met jongeren. Daarvan heb ik zo veel profijt gehad.”

Onder een preek van ds. R. Boogaard klonk de boodschap die Karens alles ontnam om nog langer „dwars te liggen.” Ds. Boogaard preekte over: „Laat de doden hun doden begraven; doch gij, ga heen en verkondig het Koninkrijk Gods.” Ook daarna heb ik nog tot het laatste moment gewacht om de brief met een verzoek om een attest te versturen.” Op de Theologische School trok Karens veel op met zijn jaargenoten G. Clements, W. Silfhout en A. Vermeij. „We waren totaal verschillende mensen, maar je staat voor dezelfde taak. Dat verbindt. We hebben er goede jaren gehad. Ik zie de schooltijd als een periode waarin de basis wordt gelegd voor het latere kerkelijke leven.” De docenten die hem vormden, waren ds. P. Honkoop en ds. A. Moerkerken. Ds. L. Blok was hulpdocent. „Ds. K. de Gier, de rector, was een vaderlijke man die erg meeleefde. Ik herinner me vooral zijn nuchterheid. Over beroepsbrieven zei hij: „Ga er rustig mee om, als het moet, zal de Heere Zelf de koorts wel opwekken.”” De weg ging daarna naar het Noord-Brabantse Werkendam. „Dat had ik nooit gedacht of gezocht. Maar de Heere wees de weg. Er is een hartelijke band gegroeid.”

Het dorp aan de rivier de Merwede heeft zijn eigen dynamiek doordat de binnenvaart er een grote plaats inneemt. „In de gereformeerde gemeente van Werkendam zijn ruim zestig schippersgezinnen. Toen ik hier net predikant was, ben ik een keer met een van onze schippers meegevaren de Rijn op. Het is goed om te weten wat het schippersleven inhoudt. Sommige gezinnen zijn maar een paar keer per jaar in de kerk. Vanuit het pastoraat gezien vraagt dat om een eigen aanpak. Alleen tussen Kerst en de jaarswisseling liggen alle scheppen hier in de haven. Die week vindt dan ook altijd een ledenvergadering van de kerk plaats.” De gemeente –sinds de komst van ds. Karens gegroeid van 1200 naar 1760 (doop)leden– stemde na Kerst ook over een tweetal voor predikant. Ds. J. M. D. de Heer ontving een beroep.

Een bijzondere band heeft de predikant met doven. „Tijdens de opleiding moeten studenten van de Theologische School ook een dienst voor doven verzorgen. Dat gebeurt dan met ondersteunende gebaren. Wat vond ik dat moeilijk. Maar ik ben later benoemd als dovenpastor en tweede voorzitter van de stichting Dovenzorg. Er worden nog steeds diensten voor doven belegd. Hier komen doven uit vijf kerkverbanden uit de rechterflank van de gereformeerde gezindte. Een kleine oecumene. Een ding heb ik in al die jaren wel geleerd –ook al zijn er steeds meer hulpmiddelen– doof zijn is een groot handicap.”

Jonge predikanten adviseert ds. Karens om voortdurend te beseffen dat zij geroepen zijn om te dienen. „Dienen ligt ons allemaal niet meer sinds Genesis 3. Maar de Heere zegt: „Zo wie achter Mij wil komen, die verloochene zichzelven, en neme zijn kruis op en volge Mij.” Verder zeg ik: Blijf veel werk maken van de preek. Blijf studeren in het Woord van God, vooral als je langer in dezelfde gemeente staat.”

Een motto voor het predikantswerk is voor ds. Karens Zacharia 8:19: „„Hebt dan de waarheid en de vrede lief.” Zo staat het er, in die volgorde, niet andersom. Dit is een belangrijke tekst als het om het ambt gaat.”

Afsluiting

Ds. Karens bekruipt soms een gevoel van weemoed nu de classis hem in augustus emeritaat verleende. „Er komt geen nieuwe taak meer bij. Het is een teken van het einde van het leven. Je sluit iets af.” De predikant blijft op verzoek tot de zomer 2019 deel uitmaken van het curatorium, omdat in april 2017 curator ds. P. Melis wegviel.

Het is een tijd van terugblikken. Daarom bladerde de predikant nog eens oude preekschetsen door. „Het viel me op dat ik door de jaren heen steeds meer het werk en de persoon van Christus centraal ben gaan stellen. In Hem is alles te vinden. Tegelijk denk je dan: wat heb ik nog maar weinig van Hem gezegd, van Zijn bereidwilligheid, Zijn liefde en van wat er in Hem te vinden is voor een arme zondaar.”

Ds. M. Karens

Martin Karens werd op 31 augustus 1946 geboren te Zoetermeer. Van 1963 tot en met 1970 woonde hij in het Zeeuwse Nieuwerkerk, omdat zijn vader, ds. J. Karens, daar predikant was. Daarna werd hij drogist in Zoetermeer. Na de hbo-variant van de Cursus Godsdienstonderwijs van de Gereformeerde Gemeenten (GG) te hebben gedaan, werd hij naast drogist docent godsdienst aan scholengemeenschap de Driestar in Gouda. In 1990 werd hij toegelaten tot de studie aan de Theologische School te Rotterdam. In 1994 volgde de bevestiging als predikant van de gg te Werkendam, zijn eerste en enige gemeente. Ds. Karens is secretaris van het curatorium van de Theologische School, voorzitter van het deputaatschap voor De Saambinder, het kerkelijk orgaan van de GG, en tweede voorzitter van de stichting Dovenzorg. Ds. Karens is getrouwd, heeft twee kinderen en vijf kleinkinderen. Met zijn vrouw vestigt hij zich na zijn emeritaat in Middelburg.

Lees ook:

Ds. M. Karens (GG) met emeritaat (RD.nl, 29-08-2017)

Koninklijke onderscheidingen - benoeming tot ridder in de Orde van Oranje-Nassau (De Saambinder, 11-05-2017)

Intrede Ds. M. Karens te Werkendam op 21 september 1994 (De Saambinder, 03-11-1994)

Verslag bevestiging kandidaat M. Karens te Werkendam (De Saambinder, 27-10-1994)

Curatorium Geref. Gem. laat viertal theol. studenten toe - o.a. M. Karens (Reformatorisch Dagblad, 21-06-1990)