Moderamenlid bevestigt status convenant
Het convenant, opgesteld door de classis Alblasserdam om hervormde gemeenten binnen de Protestantse Kerk in Nederland te laten uitspreken dat ze zich alleen gebonden weten aan de gereformeerde belijdenisgeschriften, heeft een kerkelijke status. „Het stuk is bovendien niet in strijd met de kerkorde van de PKN.”
Dat bevestigde J. van Heijst, lid van het hervormde moderamen, woensdagavond in Hardinxveld-Giessendam namens het synodebestuur. Van Heijst, die ook gekozen is tot moderamenlid van de Protestantse Kerk in Nederland, wilde er op de tweede buitengewone vergadering van de classis Alblasserdam geen twijfel over laten bestaan. „Als u een e-mail had gehad van meneer Van Heijst, dan had u kunnen zeggen: Daar hebben we geen boodschap aan. Maar u hebt op 10 maart een officiële brief gekregen van het moderamen van de synode en daar hebt u mee te maken. Die brief heeft kerkelijke status. Dat betekent dat het convenant recht van bestaan heeft en dat het mag doorgaan voor vast en zeker”, aldus Van Heijst.
De bijeenkomst, die werd bezocht door ongeveer 600 ambtsdragers uit het hele land die samen zo’n 100 kerkenraden vertegenwoordigden, werd op het allerlaatste moment verplaatst van het Hervormd Centrum naar de hervormde kerk (Oude Kerk) in Hardinxveld. „We kunnen hier niet blijven, omdat deze zaal de schare niet kan bevatten”, deelde de voorzitter van de classis, ds. W. van Weelden, enkele minuten voor de aanvang van de vergadering mee.
Van Heijst, die op 4 maart ook op een buitengewone vergadering van de classis Alblasserdam aanwezig was, noemde het „logisch” dat de vraag naar de kerkelijke status van het door de classis opgestelde document gesteld werd. „We hadden niet anders verwacht. Vandaar ook dat de synode in haar brief van 10 maart aan de classis zo duidelijk heeft geschreven dat het convenant een begaanbare weg is voor gemeenten om te staan in de PKN. Iedere kerkenraad is dus volledig gemachtigd dit convenant in zijn beleidsplan op te nemen. En ik zeg u heel duidelijk: wees niet bang dat er ooit een synode zal komen die zegt: Dat convenant schrappen we. De enige instantie die dat kan zeggen, is namelijk de kerkenraad en niks en niemand anders”, aldus Van Heijst. Op de vraag van een van de aanwezigen of het convenant strijdig is met de kerkorde van de PKN en dus, op grond van artikel 4-4-2 van die kerkorde, nietig is, zei Van Heijst: „Deze bepaling in de kerkorde staat volstrekt los van het convenant. Anders had het moderamen nooit zo’n brief naar de classis gestuurd. Het convenant is dus niet in strijd met de kerkorde.”
Van Heijst zei woensdagavond dat hij zeer goede herinneringen bewaart aan het gesprek dat het synodebestuur op 26 maart gehad heeft met vertegenwoordigers van de Gereformeerde Bond en het Comité. „Maar ook heel eerlijk: Ik ben zeer diep geraakt door het feit dat we elkaar toch net niet konden vinden. Onder de hervormde kerkorde van 1951 is er namelijk door niet één moderamen ooit een stuk opgesteld met een zo op het gereformeerde belijden gerichte tekst als de verklaring die daar besproken is. Ik zie hier gelukkig ook broeders uit het Comité in de kerk zitten en ik zeg u uit de grond van mijn hart: Wij hebben elkaar te vinden”, aldus Van Heijst.
Ds. T. C. Guijt, voorzitter van de centrale kerkenraad van de hervormde gemeente van Hardinxveld, zei in zijn dankgebed dankbaar te zijn voor „de begaanbare weg” die met het convenant middelijkerwijs geopend is.
Ds. P. van der Kraan uit Bleskensgraaf deed woensdagavond op de classisvergadering een voorstel voor een andere vorm van registratie van leden die, voor hun geweten, geen lid zeggen te kunnen worden van de PKN, terwijl ze wel met de plaatselijke gemeente willen blijven meeleven. De kerkorde van de PKN kent naast belijdende leden en doopleden de mogelijkheid van het gastlidmaatschap. Gastleden moeten echter lid zijn van een kerkgenootschap waarmee de PKN een bijzondere betrekking heeft. „Dat is dus geen begaanbare weg voor mensen die geen lid willen worden van de PKN, maar wel in alle opzichten met de plaatselijke gemeente willen blijven meeleven”, zei de predikant. Inschrijving van deze mensen in het register van ”degenen die blijk geven van verbondenheid met de gemeente” noemde hij voor hen ook geen oplossing. De ingeschrevenen in dit register hebben namelijk veel minder rechten dan een gastlid en bovendien worden ze landelijk geregistreerd. „En dat is voor hen nu net een probleem.”
Daarom stelt hij voor de mogelijkheden die de kerkorde biedt, samen te voegen en deze bezwaarde gemeenteleden in te schrijven in een zogenaamd ”tweede register”. Ingeschrevenen in dit register zouden pastoraal en op het gebied van de sacramenten dezelfde rechten moeten krijgen als gewone leden van de kerk. „Ook zou ik een vurig pleidooi willen houden om hun actief kiesrecht te geven”, aldus ds. Van der Kraan. „Over het passief kiesrecht zou de komende tijd een bezinning op gang moeten komen.” De predikant erkent dat er met zijn voorstel „een schemergebied” wordt betreden. „Maar we moeten gewoon constateren dat de kerkorde van de PKN is ingehaald door de praktijk. Het mag niet gebeuren dat zeer meelevende gemeenteleden op formele gronden worden uitgeschreven.”
Van Heijst zei „met dankbaarheid en instemming” naar ds. Van der Kraan geluisterd te hebben. „Ik neem dit mee naar het moderamen en ik zal er mijn best voor doen dat we er als synodebestuur positief op insteken.” Ook zei hij de suggestie van een van de aanwezigen mee te zullen nemen om, op grond van de door de synode aangenomen motie-Burggraaf, niet alleen gemeenten de mogelijkheid te geven vijf jaar lang een bijzondere status te hebben binnen de PKN, maar dit ook te doen gelden voor kleinere groepen bezwaarde gemeenteleden.
Namens het moderamen van de classis Alblasserdam werden de aanwezige ambtsdragers ertoe opgeroepen het via een door de scriba van de kerkenraad ondertekende brief te melden als een kerkenraad het convenant in het beleidsplan wil opnemen.
