Adriaan Hoek: Orgel studeren tot de laatste millimeter
Hij zou dit jaar meedoen aan twee belangrijke internationale orgelconcoursen. Het werden er vier. Bij alle vier behaalde hij de eerste prijs. Adriaan Hoek (25): „Toch ben ik geen concourstijger. Ik gun ook een ander die prijzen.”
De geboren Zeeuw reageert bescheiden als het lijstje wapenfeiten klinkt: Korschenbroich, Alkmaar, Lübeck, Breda (zie ”Adriaan Hoek”). „Het is zo gelopen. Toevallig heb ik alle vier de concoursen gewonnen. Als ik dat van tevoren had geweten, had ik misschien niet aan alle vier meegedaan. Ik gun ook een ander die prijzen.”
Intussen is Adriaan Hoek, die sinds zijn huwelijk in april in Krimpen aan den IJssel woont, wel blij met de behaalde resultaten. „Doordat ik in juli Alkmaar won, kreeg ik de eretitel ”The Young ECHO Organist of the Year 2016”. De titel wordt verleend door zeven orgelsteden in Europa en zorgt ervoor dat je in al die steden mag concerteren. Zodoende speel ik de komende tijd in steden als Alkmaar, Freiberg en Lübeck. Op de mooiste instrumenten.”
Aan het Buxtehudeconcours in Lübeck in oktober zat een prijswinnaarsconcert vast. „Dat was op de zaterdag erna, in de Jakobikirche. De kerk zat afgeladen vol. Met een publiek dat enthousiast reageerde toen ik onder andere het ”Te Deum” van Buxtehude speelde. Ze kennen die melodie daar nog, dus zulke muziek spreekt hen aan.”
Momenteel heeft hij meer concerten in Duitsland dan in Nederland in zijn agenda staan. En ook het Verenigd Koninkrijk en de Saint-Clothilde in Parijs komen eraan. Orgelconcerten worden in het buitenland naar verluidt vaak meer gewaardeerd dan in ons land, zegt Hoek. „Ook financieel. In de VS krijg je 500 dollar voor één concert, terwijl ook je reis- en verblijfskosten worden betaald. De andere kant is dat je al met al wel een week zoet bent als je daar gaat spelen.”
Puur genieten
Waarom hij zich steeds weer inschreef voor de concoursen? „Ik vind het gewoon leuk om te doen. Alkmaar en Breda had ik van tevoren gepland. Daarvoor moet je ook eerst een cd insturen. Daar ben je wel even mee bezig. Korschenbroich is net over de grens bij Venlo. Docent Ben van Oosten attendeerde me erop. Ik vond het leuk om te proberen. De muziek van Bach, Vierne, Duruflé en Reger die ik daar moest spelen, had ik al in de vingers.”
Bij het concours in Lübeck moest Hoek juist muziek uitvoeren die hij nog niet zo vaak gespeeld had. „Van Buxtehude, Byrd en Scheidt, naast een modern werk. Dat was een uitdaging. Vaak loopt zo’n project ook samen met mijn orgelstudie. Je hebt een doel om voor te studeren. Zo’n weekje Lübeck levert trouwens ook studiepunten op.”
Het concours in Breda was pittig, zegt Hoek. „Ik was ziek die week. Dat kun je niet gebruiken. Gelukkig had ik het hele programma al in de vingers. Maar naar het werk dat componist Thierry Escaich speciaal voor deze gelegenheid schreef, moest ik de avond van tevoren nog even goed kijken. Gelukkig ging het goed.”
Last van zenuwen heeft hij niet als hij voor een jury speelt. „De uitdaging is natuurlijk om een stuk zo goed mogelijk neer te zetten. Dat lukt niet altijd. Bijvoorbeeld in Alkmaar, toen er precies een hittegolf was en de temperatuur in de kerk tot boven de 30 graden was opgelopen. Dan maak je wel wat slippertjes in een trio van Bach. Maar de andere deelnemers hebben daar ook last van. Ik ben vooral lekker aan het spelen als ik achter de klavieren zit. Zo’n prachtig instrument inspireert mij. In Groningen speelde ik in de Martinikerk. Een bespeling van drie kwartier. Ik was zo gefascineerd door de klank dat ik het concert in één adem heb gespeeld. Puur genieten.”
Improviseren
Wat valt er nog te wensen voor iemand die deze concoursen op zijn naam heeft staan? „Ik denk dat ik komend jaar wat rustiger aan doe. Het is even genoeg zo.”
En het improvisatieconcours in Haarlem? „Dat lijkt me zeker leuk. Maar of het helemaal mijn ding is? Voor het genre dat daar vaak klinkt, loop ik niet altijd even warm. Ik ben bij de muziek van Zwart en Asma opgevoed. Later raakte ik onder de indruk van de manier waarop Sietze de Vries improviseert. En dat ben ik nog steeds. Ik improviseer een enkele keer tijdens een concert. Maar nog niet zo vaak. Ik denk dat ik er te perfectionistisch voor ben. Je kunt wel een partita improviseren naar analogie van Bachs ”Sei gegrüsset”, maar doe je je publiek niet meer plezier met gewoon Bach te spelen?”
Bij Hayo Boerema heeft Hoek wel les in moderne improvisatie gehad. „Maar ik vind dat ik nog niet goed genoeg ben. Het valt ook niet mee om én in literatuurspel én in improvisatie een hoog niveau te hebben. Ik ben een echte literatuurspeler. Daarin wil ik zo ver mogelijk komen, tot de laatste millimeter. Dan moet je er genoegen mee nemen dat je op andere fronten minder hoog scoort.”
Zo kijkt hij ook naar zijn andere muzikale activiteiten. „Ik ben hier in Krimpen dirigent geworden van het gemengde koor Vox Humana. Ik zit veel thuis orgel te studeren – zo’n koorrepetitie zie ik als een welkome afwisseling. Net als het lesgeven aan orgel- en pianoleerlingen.”
Handig
Hoek zet z’n kaarten dus op het orgel spelen. „Mijn ideaal is concertorganist te zijn. Het liefst natuurlijk gecombineerd met een leuke organistenpost. Dat zou zowel die van kerkorganist als die van stadsorganist kunnen worden.”
Op zijn site heeft Hoek een lange repertoirelijst staan. „Dat is muziek die ik gestudeerd heb.” De lijst loopt van Sweelinck en Buxtehude via de complete Bach naar Mendelssohn, Franck, Widor, Vierne en Reger tot Alain en Manneke. Bescheiden: „Ik studeer al sinds m’n 17e, dus hier heb ik acht jaar aan gewerkt.” Hij geeft toe „vrij handig” te zijn. „M’n docenten benadrukken het altijd: dit is de periode in je leven om veel repertoire te studeren. Ik probeer iedere morgen vier uur efficiënt te werken.”
Bij welk repertoire z’n hart ligt? Resoluut: „Bij alles. Ik ontwikkel me graag zo breed mogelijk. In Lübeck heb ik genoten van Buxtehude. Als ik op een Van Covelensorgel zit, ben ik helemaal weg van Sweelinck. Speel ik een grote fantasie van Reger: geweldig! In de Augustijnenkerk in Dordt heb ik een Franckprogramma gedaan: fantastisch! Ik zou niet m’n hele leven met alleen Sweelinck bezig willen zijn.”
Hij laat zien wat hij momenteel onderhanden heeft: de Variationen und Fuge über ein Originalthema in fis-Moll (opus 73) van Reger. „Een stuk van veertig minuten. Bijna onspeelbaar. Moet je het notenbeeld zien: helemaal zwart. Je hoort het bijna nooit. Ik ga het in juni op mijn eindexamen te spelen. Ik dacht: laat ik eens gek doen.”
Adriaan Hoek
Adriaan Hoek wordt in 1990 geboren in Tholen. Hij krijgt orgelles van zijn vader en van Eric Quist en pianoles van Paul Heijboer. Tussen 2005 en 2009 wint hij bij diverse orgelconcoursen eerste en tweede prijzen, zoals bij het Feike Asma Concours in Ede, het tweejaarlijkse concours in Oude-Tonge, het Adriaan C. Schuurman Orgelconcours in Schiedam en het Govert van Wijn Orgelconcours in Maassluis. In 2009 wordt hij vanwege zijn orgelprestaties door de commissaris van de Koningin in Zeeland benoemd tot ”Bijzondere Zeeuw 2008”.
Vanaf 2007 tot april 2015 is Hoek organist in de christelijke gereformeerde kerk van Tholen en de hervormde gemeente van Sint Annaland. Als dirigent leidt hij sinds 2012 het koor VZOS in Oosterland.
Hoek studeert orgel aan het Rotterdams conservatorium bij Bas de Vroome, Ben van Oosten, Aart Bergwerff en Hayo Boerema. In juni 2014 rondt hij zijn bachelor cum laude af. Ook behaalt hij cum laude het diploma kerkmuziek.
In september 2014 wordt hij tweede tijdens het internationale Sweelinckconcours in Amsterdam en Haarlem. Afgelopen maart schrijft hij het internationale orgelconcours in het Duitse Korschenbroich op zijn naam. In juli wint hij het internationale Schnitgerconcours in Alkmaar, wat hem de titel ”The Young ECHO Organist of the Year 2016” oplevert. In oktober wordt hij eerste tijdens het internationale Buxtehude Orgelwettbewerb in Lübeck. Later die maand schrijft hij ook het internationale orgelconcours in Breda op zijn naam.
Momenteel studeert Hoek in Rotterdam voor zijn orgelmaster, die hij volgend jaar zomer af wil ronden. In Krimpen aan den IJssel dirigeert hij het gemengde koor Vox Humana. Ook is hij als cantor-organist verbonden aan het Ikazia Ziekenhuis in Rotterdam.
