„Jonge man van 20 jaar zoekt langs deze weg ernstige kennismaking met een meisje van 18-21 jaar.” Het stond in de jaren zeventig te lezen in het kerkblad Opbouw. Het orgaan van de Nederlands Gereformeerde Kerken verscheen deze week voor het laatst, na 58 jaargangen. Een duik in het archief leverde tien bladzijden flarden uit de eerste twintig jaar op. „Lach, huil en verbaas u mee”, schrijft Ad de Boer, als hij de lezers trakteert op anekdotes en citaten over psalmen turven en het avondmaalsbriefje, over dansen en het dragen van bikini’s, over de omstreden Open Brief en kerkscheuring.

Ook het kerkblad De Reformatie, orgaan van de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt, publiceerde zijn laatste nummer. Met de fusie is een breuk uit het verleden ongedaan gemaakt. Opbouw ontstond in de jaren vijftig van de vorige eeuw na een conflict tussen de uitgever van De Reformatie en de redactie.

Het nieuwe magazine krijgt de naam OnderWeg, zal staan onder hoofdredactie van A. P. de Boer en ds. H. Hoksbergen en gaat tweewekelijks verschijnen in een oplage van 4300.

Geschiedenis

Op 24 september 1920 verscheen het eerste nummer van De Reformatie. Dr. George Harinck schetst de geschiedenis van het blad van dat eerste nummer tot aan het onverwachte overlijden in 1952 van prof. Klaas Schilder, die schreef „alsof je een kraan opendraaide.” Jarenlang stond er op de omslag van De Reformatie de tekst uit de Statenvertaling van Psalm 103:5: „Die uwe jeugd vernieuwt als eens arends.” Myriam Klinker schrijft erover: „De onvermoeibare God deelt zijn eigen kracht aan de vermoeiden.”

In het laatste nummer blikken zes (hoofd)redacteuren terug op de betekenis van „het blad van Klaas Schilder”, dat moest bijdragen aan de ontwikkeling van het gereformeerde leven. Het zijn J. Douma, K. Veling, M. te Velde, A. L. Th. de Bruijne, B. Kamphuis en B. Luiten. Moest De Reformatie een discussieplatform zijn, of een strijdbare aanvoerder?

Niet veel van de huidige lezers hebben de Vrijmaking bewust meegemaakt, maar de 92-jarige Joop Albers uit Utrecht wel. Hij leest het blad sinds zijn tienerjaren. Twee ijkpunten hebben hem gevormd, zegt hij in een interview. „De oorlog en de bevrijding enerzijds, en de kerkstrijd en de Vrijmaking anderzijds. Ik noem het altijd een dubbele bevrijding.” Albers studeerde theologie, maar werd geen predikant want voelde zich daarvoor te perfectionistisch. „Ik voorzag dat ik de voorbereiding van preken niet zou kunnen combineren met prediking en pastoraat.”

De 63-jarige Gerrit Veldkamp heeft sinds 1973 een abonnement, maar las het blad daarvoor al. „De Reformatie heeft mij geholpen mijn standpunten te vormen op allerlei gebied”, zegt hij. Kritische geluiden vallen er ook te beluisteren, zoals van Jan Troost. Hij heeft de indruk dat de redactie „te veel een eigen agenda heeft, wat helaas ten koste gaat van vertrouwen. Daarbij denk ik bijvoorbeeld aan het thema man/vrouw in de kerk. Naar mijn mening promoot de Reformatie rond dat thema sterk haar eigen standpunt.”

Studententijd

Ook in Opbouw blikken lezers en redacteuren terug, en geven aan wat het blad voor hun vorming heeft betekend. „In gedachten ga ik terug naar mijn studententijd in de vijftiger jaren”, schrijft oud-bestuursvoorzitter van de Persvereniging Opbouw Jaap Nugteren uit Voorschoten. „Mijn vader zorgde ervoor dat ik wekelijks De Reformatie kreeg. Wat de aanleiding was weet ik niet meer, maar plotseling viel er een nieuw blad, Opbouw, op de mat. Het had een saai uiterlijk, maar was toch boeiend, onder meer door de Schrift­overdenkingen, zoals van prof. Jager en ds. Postma. Ook naar de politiek getinte columns van Jan Meulink greep ik direct.”

Minder opbouwend vond Nugteren „de soms felle artikelen over Paulus’ visie op de toekomst van Israël in de brief aan de Romeinen”, maar volgens hem behoorden die tot de uitzonderingen. „Het is wonderlijk dat ik zowel het uiteengaan van De Reformatie en Opbouw als hun samengaan persoonlijk mocht meemaken. Over beide ontwikkelingen had en heb ik een gevoel van dankbaarheid.”