Analyse: VVD prikkelt CU en SGP over euthanasie
DEN HAAG. Was het een speldenprikje, een ondoordachte oprisping, of is er meer? Feit is dat de VVD, anders dan onder Rutte I, weer openlijk durft te zinspelen op een ruimere euthanasiewet; de tijdelijke samenwerking met CU en SGP ten spijt.
Een commissie van wijze mannen die de reikwijdte van de euthanasiewet nog eens tegen het licht moeten houden. Daarvoor pleitte VVD-Tweede Kamerlid Tellegen vorige week, na de zaak-Heringa. In die zaak sprak de rechter uit dat hulp bij zelfdoding door (bloed)verwanten niet is toegestaan, ook niet nadat een arts heeft aangegeven daartoe (nog) niet bereid te zijn. Tegen het vonnis heeft het openbaar ministerie inmiddels beroep ingesteld.
Afwachten maar, intussen? Niet als het aan de VVD ligt. Tellegen steekt niet onder stoelen of banken dat haar partij een commissie wil op grond van de overtuiging dat de wetgever iets moet regelen voor mensen zoals de stiefmoeder van Heringa; mensen die hun leven willen beëindigen op grond van existentieel lijden zonder dat daarbij van een medische grondslag sprake is.
Door vrijwel onmiddellijk na de bekendwording van het vonnis voor een commisse te pleiten, gaat de VVD duidelijk een stap verder dan onder Rutte-I. Toen reageerden de liberalen vooral passief op de start van de Levenseindekliniek en de nieuwe, ruimere euthanasierichtlijn van artsenorganisatie KNMG. Blokkades wierp de VVD indertijd niet op. Wel waakte ze er angstvallig voor te veel enthousiasme uit te stralen over de nieuwe ontwikkelingen van destijds.
Anno 2013, een verkiezing en meerdere gelegenheidsakkoorden met onder meer D66 verder, kruipt de VVD dit keer duidelijk in een activistischer rol. Minister Schippers, een van de liberale boegbeelden in dit kabinet, onderstreepte dat nog eens door Tellegens suggestie voor een commissie vanochtend „verstandig” te noemen. Daarmee is de commissie er nog niet en nee, daarmee is een zodanige verruiming van de wet dat ook burgers zoals de stiefmoeder van Heringa onder haar reikwijdte vallen nog geen feit. Het verschil in klankkleur met Rutte I is evenwel onmiskenbaar.
Dat dit nuanceverschil ook ChristenUnie en SGP is opgevallen blijkt uit de gebelgde manier waarop beiden dinsdag reageerden. Op de burelen van beide fracties is blijkbaar het besef doorgedrongen dat de VVD de passieve lijn rond medisch-ethische thema’s wel moet verlaten nu de kring van samenwerkingspartners is uitgebreid met D66.
Tot topprioriteit zal de VVD het verruimen van de euthanasiewet niet meteen verklaren. Tot zover het geruststellende nieuws.
Wat CU en SGP minder gerust zal stellen en zeker minder zal behagen is het vooruitzicht dat de liberalen vaker wat medisch-ethische speldenprikjes zullen uitdelen, om duidelijk te maken wat het liberale wensenlijstje behelst.