Halloween is minder onschuldig dan het lijkt
Een onschuldige verkleedpartij of een door en door heidens feest? De meningen over Halloween zijn verdeeld. Feit is dat Amerikaanse christenen er soms nauwelijks omheen kunnen.
Los Angeles, 31 oktober. Een keurig hotel van een bekende keten. Achter de balie staan echter geen dames in de gebruikelijke smetteloze mantelpakjes. Het inchecken gebeurt door een medewerkster in brandweeruniform. Een stagiaire in berenkostuum kijkt oplettend toe. De conciërge is vandaag als heks verkleed.
Het is immers Halloween, steevast op de laatste dag van oktober. En dat kan in Amerika nauwelijks iemand ontgaan. Al dagen voor het feest worden huizen en tuinen opgetuigd. Doorgaans met de karakteristieke oranje pompoenen, waarin gezichten zijn uitgesneden. Maar ook met allerlei symbolen die verwijzen naar hekserij en andere duistere praktijken.
En daar zit precies het probleem – vooral voor Amerikaanse christenen. Want hoe ga je om met een van oorsprong heidens feest dat het publieke leven zodanig beheerst dat je er nauwelijks omheen kunt?
De meningen zijn verdeeld. Sommige christenen beschouwen Halloween –al dan niet bewust– als een onschuldige verkleedpartij, zonder heidense bijgedachten. En dus vinden zij het goed als hun kinderen zich op 31 oktober in kleurige kostuums hijsen en langs de deuren gaan om snoepgoed in de wacht te slepen.
Maar er zijn ook veel christenen die niets van doen willen hebben met deze van oorsprong heidense traditie. Die afwijzing heeft een lange historie. Al in de vierde eeuw stonden christenen tijdens Halloween stil bij de levens van overleden vrome geloofsgenoten als alternatief voor het gunstig stemmen van boze geesten.
Ook in deze tijd is de weerstand onder Amerikaanse christenen tegen Halloween wijdverbreid. De meesten beargumenteren hun afwijzing met het feit dat Halloween een van oorsprong heidense gewoonte is en dat zij weinig ophebben met de Halloweenfeesten die her en der in het land worden georganiseerd.
Maar van de échte ins en outs van Halloween weet de gemiddelde Amerikaan doorgaans weinig af, constateert Elliott Watson, verbonden aan The Christian Broadcasting Network in Virginia. Hij zocht naar een verband tussen Halloween en wicca, de georganiseerde hekserij.
„Misschien zagen wicca-aanhangers Halloween als een grappige en onschuldige buurtactiviteit. Nee dus. Shock, is het enige woord om te beschrijven wat ik vond. Halloween is een heilige dag voor degenen die wicca volgen. Sterker nog: het is een van de twee heilige dagen voor hen. Het Keltische idee dat geesten werden losgelaten, is nog springlevend. En het traditionele aanbidden van Samhain –de heer van de dood– wordt op die dag gepromoot.
Het staat voor mij buiten kijf dat voor degenen die praktijken van hekserij navolgen, Halloween de gelegenheid biedt om de kwade, duivelse en donkere kant van de geestenwereld te omarmen.”
De conclusie is voor Watson dan ook duidelijk: christenen moeten met Halloween niets van doen willen hebben. „Als christenen zijn jij en ik op de aarde geplaatst om een licht te zijn in een wereld van duisternis. Het louter negeren van een feestdag levert geen blijvend voordeel op.”
Ongekende kracht
Suggestie van Watson: „Christenen moeten hun kinderen voorhouden dat er een geestelijke wereld bestaat die zowel met Gods goedheid als met het kwaad van satan is vervuld, volgens Efeze 2. Een leven met Christus geeft kracht tegen de duisternis, naar Johannes 4:3. Zij die Halloween vieren zijn óf niet op de hoogte van de wortels ervan, óf zij promoten met opzet een wereld waar het kwaad wordt geëerd en beschouwd als een ongekende kracht.”
Behalve het onderwijzen van kinderen zijn er ook concrete acties rond Halloween. Zo organiseert een aantal gemeenten van de Netherlands Reformed Church in New Jersey jaarlijks op 31 oktober een biddag.
Watson juicht dit soort initiatieven toe. „Om de kwade invloed van Halloween te keren, moeten we bijeenkomen en de moedige daden van christenen in voorgaande tijden herdenken. Velen hebben toen en nu de opdracht volbracht om de werken van de duivel te verbreken door hun toewijding aan Christus en Zijn Koninkrijk.”
In plaats van zich te „verstoppen” voor het kwaad moeten christenen „zonder schroom” een alternatief voor Halloween creëren. „We moeten een omgeving creëren waarin best plaats voor plezier mag zijn, maar die dag moeten we ook gebruiken als moment van overdenking en dankbaarheid voor Gods bescherming, voorzienigheid en Zijn bedoeling met ons leven.”
Dit is het eerste deel in een serie over hoe christenen in het buitenland omgaan met feestdagen van andere religies.
Halloween heeft oude papieren
Halloween is een oud gebruik. Er zijn verhalen over Keltische volken die het feest al in de vierde eeuw vierden.
De naam Halloween is afgeleid van ”Hallow-e’en”, oftewel All Hallows Eve (Allerheiligenavond), de avond voor Allerheiligen, 1 november.
Volgens de Keltische kalender begon het jaar op 1 november, dus was 31 oktober oudejaarsavond.
De Kelten geloofden dat op nieuwjaarsdag de geesten van alle gestorvenen van het afgelopen jaar terugkwamen om te proberen een levend lichaam in bezit te nemen voor het komende jaar.
De geesten die uit overleden mensen op zouden rijzen, werden aangetrokken door voedsel voor ze neer te leggen voor de deuren. Om die boze geesten af te weren, droegen de Kelten maskers.
In de loop der jaren is Halloween vermengd met allerlei andere elementen. Op 31 oktober verkleden kinderen zich en bellen als het donker wordt aan bij huizen in de buurt die versierd zijn met pompoenen en lichtjes, en roepen ”trick or treat”, waarbij de keuze wordt gegeven tussen een plagerijtje uithalen of iets lekkers (meestal snoep) krijgen.
