„Kleuters dienen een brede persoonlijke ontwikkeling te krijgen, sensomotorisch, sociaal, emotioneel en als laatste ook cognitief.” De Werk- en Steungroep Kleuteronderwijs ergert zich groen en geel aan de steeds groter wordende aandacht voor lezen en rekenen in de eerste groepen van de basisschool.

Om deze trend te keren, biedt de werkgroep morgen aan de vaste Kamercommissie voor onderwijs een petitie aan. Ook minister Bussemaker van Onderwijs heeft brieven gekregen waarin wordt gevraagd om een andere koers.

De petitie bestaat uit een zwartboek met 101 verhalen van leerkrachten en andere betrokkenen die hun beklag doen over steeds grotere aandacht die het leren van letters en cijfers krijgt bij kleuters van vier en vijf jaar.

De voorbeelden spreken voor zich. Een leerkracht schrijft dat ze geen speelhoek meer in de klas heeft: „We werken nu aan tafel met werkbladen, want ik moet mijn lestijd effectief gebruiken van mijn directeur.”

Aan veertig Twentse basisscholen loopt al enige tijd een project waarin een kind vanaf de eerste dag in groep 1 elke dag drie kwartier tot een uur aan letterkennis doet.

Een bezorgde oma schrijft: „Mijn kleindochter kon al op tweejarige leeftijd heel goed praten, had een grote woordenschat, maar was slecht in lezen volgens juf!! Nog geen 6 jaar oud, kreeg ze huiswerk mee!”

Zelfmoordpogingen

Een kleuterjuf die er na 29 jaar onderwijs mee stopt, heeft een van de langste bijdragen: „Ik ben beland in een periode, waarin de kleuters de leerstof van groep drie krijgen voorgeschoteld en de resultaten moeten worden geregistreerd in een observatiemodel dat is voortgekomen uit de orthopedagogiek. Wie hoort in deze situatie nog iets terug over het begeleiden van en het vertrouwen in de natuurlijke ontwikkeling van kleuters? Ik niet. Kinderen zijn gereduceerd tot vaatjes, waarin ik dagelijks van bovenaf opgelegde informatie moet stoppen en daarnaast dien ik onmiddellijk de korte termijn resultaten te registreren.”

De kleuterjuf peilt nog dieper: „Alle accenten liggen op het cognitieve vlak, waarbij de mathematische en linguïstische onderdelen verreweg het zwaarst vertegenwoordigd zijn. Alles draait om snelle winst, opbrengstgericht werken wordt dat genoemd. Het is daarnaast niet meer mogelijk veel tijd en aandacht te besteden aan expressievakken en mede hierdoor denderen de motorische vaardigheden achteruit. Ik meen daardoor mee te werken aan het ontwikkelen van een maatschappij, waarin mensen geen uiting meer zullen kunnen geven aan hun emoties.” De gevolgen zijn dramatisch, denkt ze: „Dit zal zich gaan openbaren in een explosieve toename van zelfmoordpogingen en een verharding van de maatschappij.”

De Werk- en Steungroep kleuteronderwijs vraagt van de politiek dat kleuterleerkrachten zitting krijgen in de Onderwijsraad. Verder moet er een officieel erkende instantie komen die geraadpleegd dient te worden bij elke beleidsregel en wet die het kleuteronderwijs aangaat. De instantie moet worden gekozen door de kleuterleerkrachten zelf.

Het is de werkgroep ernst. Pas als de officiële adviesinstantie er is, zal hij zichzelf opheffen.