„Als Nederland burgers wil informeren dat bepaalde producten uit een controversieel gebied komen, moet het dit voor alle controversiële gebieden in de wereld doen. Maar aangezien het alleen bij Israël wordt toegepast, kunnen wij het niet anders noemen dan discriminatie”, zegt woordvoerder Yigal Palmor.

Ook de Israëlische vicepremier Eli Yishai veroordeelde het Nederlandse plan in scherpe bewoordingen. „Het is vreemd dat Nederland geen stappen onderneemt om Joden die tijdens de Tweede Wereldoorlog alles hebben verloren volledig te compenseren, maar het wel nodig vindt Joodse producten van een stempel te voorzien”, zei hij vrijdag tegen de Israëlische krant Yedioth Aharonot.

Minister van Buitenlandse Zaken Frans Timmermans bevestigde vrijdag dat Nederlandse supermarkten producten als wijnen, voedsel en cosmetica uit Israëlische nederzettingen op de bezette Westelijke Jordaanoever moeten voorzien van een stempel. Daarmee moet duidelijk worden dat deze uit bezet gebied komen en niet uit Israël.

Timmermans vindt dat de producten het label ‘uit Israël’ niet verdienen. Volgens hem hebben Nederlandse consumenten het recht om te weten waar producten vandaan komen. „En als op producten uit de nederzettingen staat dat ze uit Israël komen, klopt dat gewoon niet met het internationaal recht.”

Vrijdagmiddag benadrukte Timmermans dat er geen sprake is van een boycot.

Israël waarschuwt voor verdere onvoorziene gevolgen. „Mensen in de supermarkt zien dit als een waarschuwing van hun regering tegen Israël. Dat creëert een gevaarlijk eenzijdig beeld van ons land. Deze maatregel werkt zo bewegingen in de hand die een totale boycot van Israël nastreven. Terwijl de landen van de Europese Unie zeggen juist tegen een boycot van Israël te zijn”, meldt Palmor.

„Het is nog te vroeg om te beoordelen of dit een specifieke Nederlandse koerswijziging is, of nieuw beleid dat vanuit de Europese Unie wordt afgedwongen”, zegt Palmor. „Maar Israël gaat dit aankaarten op alle niveaus. Dit is onacceptabel.”

Timmermans benadrukt dat er ook andere landen zijn met zo’n systeem. In Europa zijn dat Ierland, Denemarken en Groot-Brittanië. Ook Zuid-Afrika werkt met dergelijke labels.

Timmermans streeft naar afspraken hierover in Europees verband. Eerder heeft EU-buitenlandchef Ashton daar ook al op aangedrongen.

Vragen Van der Staaij

SGP-fractievoorzitter Kees van der Staaij zei via Twitter tijdens het vragenuurtje in de Tweede Kamer vragen te willen stellen over de labels. Volgens hem brengt labeling vrede „geen stap dichterbij.”

Uit de Israëlische krant Haaretz begreep Van der Staaij dat er vanuit Nederland al berichten zouden zijn uitgegaan waarin staat dat het raadzaam is er geen ‘made in Israël’ op te zetten.

Hij zou het een „verkapte straf op het nederzettingenbeleid” vinden „onder het mom van consumentenvoorlichting”. En nu lijkt het er dus op dat hier al informeel op vooruit wordt gelopen, aldus de SGP-voorman.

Consumentenvoorlichting gaat over zaken als paardenvlees, vindt Van der Staaij. Het zou ook nog eens allemaal veel te ingewikkeld worden. „Denk aan sinaasappelen die zijn geplukt in een nederzetting en elders in Israël zijn geperst.”

Voordewind: Actie

Joël Voordewind, Tweede Kamerlid voor de ChristenUnie, vindt het terecht dat Israël woedend is, laat hij via Twitter weten. Hij vraagt zich ook af of er nu ook labels komen voor producten uit Gaza. Voordewind kondigde verder aan dat de ChristenUnie een actie tegen het besluit begint. De partij gaat op haar website een label zetten met daarop de tekst ”stop discriminatie Israël”. Mensen kunnen daarop dan hun digitale handtekening zetten. Die worden verzameld en later overhandigd aan minister Frans Timmermans van Buitenlandse Zaken.

Reactie CIDI

„Israël mag niet anders worden behandeld dan andere landen”, vindt directeur Ronny Naftaniel van het Centrum Informatie en Documentatie Israël (CIDI). Volgens Naftaniel is het meer een „politieke uitspraak zonder de consequenties te overzien.” Volgens het CIDI zijn er ook nog wel andere landen waar bezette gebieden zijn.

Reactie Een Ander Joods Geluid

De organisatie Een Ander Joods Geluid is blij over het voornemen. Dit is een goede stap om ervoor te zorgen dat bedrijven in de nederzettingen niet langer profiteren van toegang tot de Nederlandse markt, aldus Jaap Hamburger, de voorzitter. De organisatie wil producten uit de nederzetting volledig weren.

Reactie Rutte

De kwestie van de etiketten op produkten uit de bezette gebieden stond vorig jaar mei al op de Europese agenda. Israël wist er dus al van, aldus premier Mark Rutte vrijdag. Enkele andere landen, waaronder Groot-Brittannië, zijn Nederland ook al voorgegaan in het verzoek om producten van de Westelijke Jordaanoever, de Golan Hoogte en oost-Jeruzalem niet te voorzien van het etiket ”made in Israël”.

Ook Rutte ontkende stellig dat er sprake is van een boycot, hoewel het de consument nu gemakkelijk wordt gemaakt niet voor een artikel uit een nederzetting te kiezen. Het bewust kiezen voor een product op basis van het label kan toch altijd al, overwoog Rutte.