De eerste gesprekken over een fusie van Katwijk, Valkenburg en Rijnsburg dateren van 2000. Op advies van Gedeputeerde Staten starten de drie gemeenten een samenwerkingsverband. Volgens de Staten zijn de regels voor lokaal bestuur zo complex geworden dat een kleine gemeente er nauwelijks meer aan kan voldoen.

Hoewel in eerste instantie niet de bedoeling, draait de samenwerking uiteindelijk uit op fusie. De kersverse burgemeester van Katwijk, de CDA’er J. Wienen, zinspeelt in zijn eerste nieuwjaarstoespraak in januari 2002 openlijk op samengaan met Valkenburg en Rijnsburg. Wat Valkenburg betreft spreekt de burgemeester overigens liever van hereniging dan van herindeling. „In 1615 maakten de Staten van Holland Valkenburg los van Katwijk uit winstbejag. Mocht het komen tot de vorming van een nieuwe gemeente, dan voegen we slechts weer samen wat ooit werd gescheiden”, aldus Wienen destijds.

Eerder al gaf Valkenburg aan toekomst te zien in fuseren met Katwijk. Luttele maanden na de toespraak van Wienen volgt er een liefdesverklaring van Rijnsburg. Belangrijkste argument voor vrijwillig samengaan: voorwaarden en tempo ervan kunnen zelf bepaald worden.

Wat dat laatste betreft haasten de gemeenten zich niet. Pas drie jaar later, op 1 januari 2006, is de samenvoeging een feit.

De SGP staat aanvankelijk sceptisch tegenover de fusie. De partij vreest voor teloorgang van de eigen identiteit van de drie dorpen. De SGP gaat pas overstag als een motie, waarin staat dat de gemeente er alles aan doet om de identiteit van de verschillende dorpen te behouden, unaniem wordt aangenomen.

Verrassend genoeg behaalt de SGP tijdens de raadsverkiezingen in november 2005 voor de nieuwe fusiegemeente vijf zetels. Dat zijn er twee meer dan verwacht. De SGP komt in het college en zet daardoor flink haar stempel op het gemeentebeleid. RTV Katwijk roept SGP-wethouder W. J. van Duijn zelfs uit tot dorpspoliticus van 2006.

Minder gelukkig voor de SGP verloopt de gemeenteraadsverkiezing van 2010. Weliswaar behoudt de partij haar vijf zetels op een totaal van 33; erger voor de staatkundig gereformeerden is dat zij –voor het eerst in veertig jaar– niet in het college komen. In een terugblik op het eenwordingsproces, zegt W. J. van Duijn dat dit mede komt door de fusie. „Qua opvattingen, stijl van besturen en persoonlijke verhoudingen, staan wij op goede voet met het CDA uit het oude Katwijk. De CDA’ers uit Valkenburg en Rijnsburg zijn het niet gewend met SGP’ers om te gaan. Daardoor is de vanzelfsprekende voorkeur van het CDA voor de SGP als coalitiepartner weg.”

Volgens Van Duijn is het te merken dat de SGP ontbreekt in het gemeentebestuur. „Dat het college tot twee keer toe overweegt een streep te zetten door het subsidiëren van kerkelijk jeugdwerk is verontrustend.”

Vragen van de SGP over zondagse werkzaamheden van het hoogheemraadschap, vlak voor de Oude Kerk op de boulevard, stuiten op onbegrip van de desbetreffende CDA-wethouder.„Er wordt totaal niet onderkend dat dit zondagswerk voor mensen uit Katwijk aan Zee een probleem is”, aldus Van Duijn.

Per saldo waardeert Van Duijn de fusie positief. Volgens hem is Katwijk een vitale gemeente met een stevige positie in de regio. De voormalig wethouder laat zich lovend uit over de burgemeester. „Een goede bestuurder die onze sympathie heeft.”

Toch is er bij de Katwijker huiver te bespeuren voor de volgende gemeenteraadsverkiezingen. „Als je de lijn doortrekt van de verkiezingen voor de Provinciale Staten en de Tweede Kamer, dan zie je een fors verlies voor het CDA. Wanneer deze trend doorzet, raakt Katwijk bij de volgende verkiezingen zijn confessionele meerderheid kwijt.”

Wat de toekomst van het vissersdorp betreft, dr. A. Th. Van Deursen schreef vlak voor zijn dood: „In Katwijk zal zeker iets en misschien heel veel van het oude bewaard worden.” De tijd zal leren of Van Deursen een vooruitziende blik heeft gehad.

Dit is het tweede deel in een serie over de gevolgen van gemeentelijke herindeling.

Informatie gemeente

Aantal inwoners per 1 februari 2012: 62.493

Gemiddelde WOZ-waarde woningen: 265.000 euro

College van burgemeester en wethouders:

Burgemeester: CDA

Wethouders:

CDA 2

ChristenUnie 1

VVD 1

Gemeenteraad (2010) tegenover gezamenlijke raden (2002):

CDA: 8 (18)

Gemeentebelangen: 7 (8)

CU: 6 (9)

SGP: 5 (4)

VVD: 5 (7)

PvdA: 2 (5)

Overig: 0 (2)

www.katwijk.nl