Sjoemelen en verboemelen verboden
De roep om waarden en normen is nog niet helemaal verstild. De echo weerkaatst van tijd tot tijd tegen de muren van de samenleving. Want nog steeds zijn er brallerige bedrijfsborrels en dwaze doorzakfeestjes. Snoepreisjes en theeroddels. Religieus getinte reclame dringt zich op vanaf de billboards. Het plantsoen is bezaaid met afval. De tankshop vergiftigd met seksbladen. Op 11 september heeft er een congres plaats over waarden en normen, georganiseerd door het Platform Waarden en Normen. In de aanloop ernaartoe poneren zes personen honderd praktische leefregels, voortvloeiend uit de Tien Geboden en geschreven vanuit hun eigen beroepsoptiek.
Het eerste gebod: Gij zult geen andere goden voor Mijn aangezicht hebben
God is Heer van de schepping. Men eert de Schepper niet door bedrijvig Zijn werk te vernielen.
Vraag steeds als eerste: Heere, hoe kan ik U dienen?
Slechts één God kan het menselijk lichaam hebben bedacht en gemaakt.
God regeert de wereld, dwars tegen alle aardse politieke schijn in.
Je mag geen afgoden dienen, niet verslaafd zijn aan geld, drugs, alcohol of sigaretten.
Heb God lief en niet het geld. Winst is een levensmiddel, geen levensdoel.
Vraag of God je wil bewaren voor eigen eer.
Het eigen ego is een afgod. Breng offers aan God, niet aan de zakelijke carrière.
Het tweede gebod: Gij zult u geen gesneden beeld maken. Gij zult u voor die niet buigen, noch hen dienen
Toets telkens weer je politieke spreken aan het Woord van God.
Scheppingszaken zijn geen goddelijke eer waardig. Geloof in God, niet in rekenmodellen.
Controleer regelmatig of jouw God wel de God van de Bijbel is.
Beslissingen van ouders kunnen generaties lang doorwerken.
Schuw de cultus van marketing en techniek. Een bedrijfslogo is niet heilig, een ontwerp niet goddelijk.
Doe recht aan Gods eigenschappen en deugden. Schrijf niet alleen over barmhartigheid.
Gevangenen grijpen gebed met beide handen aan. We noemen het gebed: ”Hoger beroep bij de hoogste Rechter.”
Bouw niet mee aan statussymbolen. Doe zaken vanuit een tent, niet vanuit een tempel.
Het derde gebod: Gij zult de Naam des Heeren uws Gods niet ijdel gebruiken
Doe niet alsof je als arts of verpleegkundige mensen beter maakt. Dan heilig je Zijn Naam niet.
Probeer God ”gewoon” ter sprake te brengen.
Wie de Naam aantast, laadt levenslange schuld op zich.
Misbruik Gods naam niet ter vergroting van de eigen handel. Corrumpeer kerken noch dominees.
Vermijd onnodig en veelvuldig gebruik van Gods Naam.
Eerbiedig Gods naamrecht absoluut. Gebruik geen merknamen of reclame met religieuze bijklank.
Spreek even zorgvuldig in het bidden als in het werken. Geef anderen geen aanleiding tot vloeken.
Laat merken dat Gods namen je lief zijn.
Een gevangene zei: ”Ik zweer het je, ik ben onschuldig.” God is niet goedkoop.
Gebruik Gods Naam met eerbied. Een politiek debat biedt die mogelijkheid.
Het vierde gebod: Gedenkt den sabbatdag, dat gij dien heiligt
De rustdag is goed voor de lichamelijke en de psychische gezondheid van mensen.
Bescherm medewerkers en milieu tegen uitputting en roofbouw met bedrijfsmatige sabbatsperioden.
Vader en moeder representeren samen de oervorm van het gezag dat uiteindelijk van God komt.
Besteed ook de andere dagen in Gods dienst.
God laaft, geld verslaaft. Pas op met kapitaal: rente en afschrijvingen gaan zeven dagen per week door.
De overheid straft. Daar hoeven wij niet een schepje bovenop te doen.
De zaak ’s zondags sluiten, nut alleen als het hart de hele week geopend is.
De economie van de Bijbel staat haaks op de 24-uurseconomie van de moderne maatschappij.
Denk aan mensen die op zondag in de gevangenis werken.
De zondag moet geen sabbat worden.
Denk niet alle uren slechts aan de facturen. Tijd is geen geld, tijd is genade.
Het vijfde gebod: Eert uw vader en uw moeder
Investeer niet hebzuchtig in jong en gezond. Oudere klanten en medewerkers verdienen meer.
Gezag aanvaarden is dienen uit liefde.
Leven zonder computertaal is geen ziekte, ook geen analfabetisme.
Besef dat je altijd hun kind blijft. Ik moet eens wat vaker bij ze langs gaan.
Er wordt wel gezegd dat een moeder beter voor tien kinderen kan zorgen dan tien kinderen voor één moeder.
Wees in oudedagsvoorzieningen loyaal. Pluk geen pensioenfonds, negeer gepensioneerden niet.
Maak geen grof misbruik van dit gebod door als vader je dochter te misbruiken.
Eren wil niet zeggen dat je het in alles met je ouders eens hoeft te zijn, maar wel dat je respect voor hen weet op te brengen.
Zorg in zijn algemeenheid goed voor ouderen. In onze maatschappij komen zij nogal eens tekort.
Neem senioren serieus. Dump oudere werknemers niet abrupt, maar laat ze zi ch er waardig uitwerken.
Geef het normale gezinsleven een grote plaats.
Het zesde gebod: Gij zult niet doodslaan
Smijtegelt noemt in zijn catechismuspreek het te ver in zee zwemmen een overtreding van het zesde gebod.
Breng jezelf noch medeburgers in levensgevaar door roekeloos (rij)gedrag.
Alcohol, roken, drugs en waaghalzerijen vallen onder het zesde gebod.
Doodslaan is minder pijnlijk dan doodzwijgen.
Respecteer het leven vanaf de bevruchting tot het natuurlijke sterven toe. Geen abortus, euthanasie en (kinder)mishandeling.
Mijd gewelddadige beelden en taal.
Let op de veiligheid. Dwing niet tot moordende arbeid door onverantwoorde deadlines.
De gevolgen van het doden zijn voor de dader levenslang.
Goede gezondheidszorg en een deugdelijk milieubeleid behoren tot het basispakket van de christelijke politiek.
Handel niet in levensbedreigende producten. Laat klant noch fabrikant bloeden voor uw winst.
Het zevende gebod: Gij zult niet echtbreken
Het opheffen van het bordeelverbod heeft niet geleid tot een betere situatie voor prostituées. Nederland moet de prostituant aanpakken.
Volg je belofte, niet je gevoel. Laat je vrouw je beste vriendin zijn.
Na twee jaar detentie stranden de huwelijken. Ik heb bewondering voor vrouwen die hun mannen trouw blijven (bezoeken).
Ga op seksueel gebied goed met elkaar om, zowel binnen als buiten het huwelijk.
De echt wordt niet pas gebroken bij de aanvraag tot echtscheiding, maar begint als je elkaar niet respectvol behandelt.
Als een man zijn vrouw slaat, slaat hij zijn huwelijk aan barrels.
In de versie van de Tien Geboden volgens Deuteronomium 5 staat dat je geen overspel mag doen.
Houd arbeidsrelaties zuiver en beperkt. Mijd flirts, bedrijfsborrels, doorzakfeesten en snoepreisjes.
Bid: ”Wend, wend mijn oog van d’ijdelheden af” (Psalm 119).
Men mag niet buiten de huwelijksband om zaadcellen (anoniem) of eicellen (anoniem) aan anderen weggeven.
Raak als gehuwde nooit met het werk getrouwd. Een ongeremde kostwinner wordt gezinsverliezer.
Het huwelijk is een goddelijke instelling die de hele samenleving aangaat. Deze unieke relatie verdraagt geen ”alternatieve vormen”.
Het achtste gebod: Gij zult niet stelen
Sjoemel niet met declaraties, verboemel geen uren, bereken meer- en minderwerk correct.
Imiteer andermans werk niet. Probeer origineel te zijn.
Collectebonnen zijn slecht voor je kinderen en je eigen oprechtheid.
Hoed je voor politieke diefstal: met de idee van een collega aan de haal gaan en haar verkopen als je eigen voorstel.
Wees tevreden met wat je hebt.
Wie geeft wat-ie heeft, is waard dat-ie leeft (zei m’n moeder altijd).
Wie zich onterecht ziek meldt, steelt van gemeenschapsgelden, verlengt wachtlijsten en onthoudt anderen medische hulp.
Misbruik een sterke machtspositie niet. Bestrijd monopolies, kartels, voorkennishandel en schaarste.
Verkwisters en gierigaards vallen beiden onder het oordeel van het achtste gebod.
Ex-gevangene Carlos: ”Zelfs voor het stelen van een snoepje heb ik vergeving gevraagd.”
Het negende gebod: Gij zult geen valse getuigenis spreken
Wees er niet voor de zaak maar voor de ziel.
Beloof niet meer dan waargemaakt kan worden. Prop projectvoorstellen niet vol optimisme.
Roddelen is zonde. Het is een vreugde om goede geruchten door te geven.
Jokken klinkt niet zo erg, maar is ook liegen.
Wees eerlijk tegenover patiënten, ook als iemand kanker heeft. Wees ook meelevend.
Geef een eerlijk bedrijfsbeeld. Poets de etalage niet op als het magazijn een vuilnisbelt is.
Voer geen lastercampagne tegen concurrenten. Adverteer met feiten, niet met kreten.
Uit je positief over een collega als daar gerede aanleiding voor is. Dat ligt niet alleen in de politiek moeilijk.
Heb de waarheid lief, ook als dat tegen je eigen belang ingaat.
Bespreek niet wat niet van belang is voor degene met wie je spreekt. En uit kritiek tegenover degene die het betreft, onder vier ogen.
Het tiende gebod: Gij zult niet begeren
Dring consumenten geen modieuze nonsens op. Voedt de behoefte, niet de begeerte.
Ook in de medische wereld is er vaak afgunst. Ziekenhuisconflicten zijn nogal eens hierop terug te voeren.
Zeg bij elke APK: ”Ik hoef nog geen andere auto.” Je hoeft niet elk mooi boek te hebben.
Bepaal de waarde van je (on)geluk niet aan het bezit van de buren.
Jaloezie komt de gemeenschappelijke inzet voor de patiënt niet ten goede.
Aas niet op iemands functie, status of bezit. Jaloezie verduistert de werksfeer.
Spiegel je niet aan de naaste, maar aan het Woord van God.
Gebruik bezit niet als een onderdeel van je identiteit.
Exploiteer niet iemands neiging tot begeren. Gebruik geen loterijen als lokmiddel.
Begeer om naar al Gods geboden te leven.
Medewerkers:
Ir. A. van Maldegem (bedrijfsleven)
Prof. dr. H. J. Selderhuis (kerk)
Drs. B. Belder (politiek)
Mr. H. Barendrecht (gevangeniswezen)
Drs. A. van Hoek-van Kooten (medische ethiek)
A. Schouten-Verrips (auteurschap/gezin)