Giessenlanden, een gemeente in de Alblasserwaard van 14.500 zielen, met een christelijke inslag, waar de PvdA en de VVD vanouds de grootste partijen zijn en waar de SGP een restzetel in de raad heeft. Boot, protestants, woont in Hoornaar, de plaats van het gemeentehuis.

Zij merkt dat de dorpen kampen met een terugloop aan winkelvoorzieningen. „Maar zelf kan ik alles informeel kopen wat ik nodig heb, uitgezonderd kleding”, zegt ze. Daarmee raakt ze meteen een heikel punt. Verkopen vanuit je achterhuis of schuur is namelijk niet geregeld in bestemmingsplannen.

Daarom zou Boot graag de mogelijkheden voor een verkooppunt aan huis in deze plannen willen verruimen. „Want dat is de toekomst.”

Ze wijst ook op de andere kant. „Hoewel de dorpen kleinschalig zijn, met alle nadelige gevolgen zoals gebrek aan winkels en bereikbaarheidsproblemen, levert de kleinschaligheid veel op. Mensen zijn erg op elkaar betrokken.” Een voorbeeld: een paar jaar geleden speldde ze lintjes op de revers bij twee dames uit Noordeloos die al 25 jaar een telefooncirkel onderhouden om zieken en kwetsbaren te bezoeken.

In 2009 bracht de gemeente Giessenlanden een nota uit over kerngericht werken. De bedoeling is om in elk dorp een soort raad te vormen die als „de oren en de ogen van het dorp” functioneert. Deze raad bepaalt zelf wat er in het dorp moet gebeuren en dient de gemeente gevraagd en ongevraagd van advies. „We zijn begonnen in Noordeloos, een dorp met een sterke gemeenschapszin. Noordeloos heeft zelf een dorpsontwikkelingsplan geschreven. Dat is enorm positief. Op basis daarvan beslist de gemeente of er een convenant wordt gesloten om te kijken of we op onderdelen kunnen samenwerken”, aldus Boot.

Boot noemt deze manier van besturen „een gezamenlijk avontuur” want „het is aan het dorp hoe het zich ontwikkelt.” Mensen zijn veranderd en mondig geworden. Ook de hiërarchische verhoudingen zijn anders, stelt Boot, die de kerngerichte aanpak beschouwt als een voorbeeld van een nieuwe manier van werken in een veranderende samenleving.

Tom Vellinga van Doarpswurk, een organisatie voor begeleiding en ondersteuning van besturen van dorpsbelangen en dorpshuizen in Friesland, meent dat dorpen zelf iets tegen krimp kunnen doen, zoals aantrekken van sociaal kapitaal en het bouwen van levensloopbestendige woningen.

Boot: „Wij hebben een andere insteek en proberen onze dorpen klaar te maken voor een situatie waarin er minder jonge mensen zijn. De krimp komt, hoe dan ook. De inschrijvingen op scholen lopen jaarlijks terug. De trend is dat er in Nederland een aantal stedelijke centra van wonen en werken ontstaat met daaromheen perifere gebieden. Het is ijdele hoop te menen dat je mensen daarheen kunt trekken.”

Voor de burgemeester zit er muziek in het aantrekkelijk houden van de perifere regio’s als recreatiegebied. „De dynamiek zoeken we met name in de kleine bedrijvigheid zowel in de dorpen als het buitengebied van de Alblasserwaard en in recreatie en toerisme.” Als het gaat over recreatievoorzieningen doelt Boot niet op pretparken en massale campings, maar op kwalitatief hoogwaardige, stille recreatie. „En ten slotte proberen we het in de dorpen zo te organiseren om te voorkomen dat er straks alleen oude mensen wonen en er niemand meer is om voor hen te zorgen.”

Op dat vlak ziet Boot een belangrijke taak voor de kerken weggelegd met een grote kring van vrijwilligers. „En verder moeten we met professionele hulpverlening kijken of mensen thuis opgezocht kunnen worden. Het wordt best een ‘knoop’, maar de leefbaarheid in de dorpen is van groot belang.”

Wat mist u in Noordeloos?

„Daar mis ik eigenlijk niets. Als ik dat zeg, nemen ze me dat kwalijk. Wat mij betreft is in Noordeloos in immateriële zin –zoals het onderlinge verband tussen inwoners– alles aanwezig om op een goede manier de toekomst in te gaan. Bovendien heeft deze plaats het voordeel dat het een van de jongste dorpen van de Alblasserwaard is. Daarmee kan Noordeloos een energiek dorp blijven waar leuke dingen gebeuren.”