De president van de krijgsraad voelde zich vrijdag niet bevoegd zich erover uit te spreken en vroeg het openbaar ministerie onderzoek te doen. De verdachten hebben twee weken om in beroep te gaan. Het OM had tijdens een zitting in april om uitstel gevraagd om een constitutioneel hof de kans te geven de wet te toetsen, maar daar ging de krijgsraad vrijdag niet op in.

Volgens de amnestiewet zouden hoofdverdachte en huidige president van Suriname, Desi Bouterse, en de 21 andere verdachten niet kunnen worden bestraft voor wat er op 8 december 1982 is gebeurd. Ze worden verdacht van betrokkenheid bij de moord op vijftien vooraanstaande Surinamers.

De rechter concludeerde vrijdag wel dat de amnestiewet niet in strijd is met internationale verdragen en dat de Decembermoorden dus geen misdaden tegen de mensheid zijn.

Volgens mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch lijkt het uitstel een nieuwe horde die nabestaanden van slachtoffers moeten nemen om gerechtigheid te krijgen. Volgens Amnesty International kan het wel lang duren, voordat er meer duidelijkheid is. De mensenrechtenorganisatie noemde het uitstel „niet ideaal.”

Het Comité Herdenking Slachtoffers Suriname laat het er niet bij zitten. „Het lijkt er nu toch op dat een misdadiger zijn straf gaat ontlopen, en dat kan niet.” Een broer van een van de slachtoffers reageerde eveneens teleurgesteld. Hij vindt dat de krijgsraad en het OM om de hete brij heen draaien.

De krijgsraad kwam door de amnestiewet in een moeilijke positie. Internationaal ontstond veel ophef over de wet. Het Neder­landse kabinet riep de ambassadeur terug uit Paramaribo en schortte ontwikkelingshulp aan het land op.

Voor minister Rosenthal van Buitenlandse Zaken is er niets veranderd. De amnestiewet hangt Suriname nog steeds boven het hoofd. De afgekondigde maatregelen, zoals het terughalen van de ambassadeur, blijven wat hem betreft dan ook van kracht. Ook de hulp aan Suriname blijft opgeschort.

In zijn wekelijkse gesprek op tv zei premier Rutte vrijdagavond dat het vooral voor slacht­offers en nabestaanden van cruciaal belang is dat het proces tegen de verdachten van de Decembermoorden wordt voortgezet.

De Nederlandse Europarlementariër Toine Manders wil dat Bouterse niet welkom is bij een ontmoeting tussen leden van het Europees Parlement en de ACP (afgevaardigden van lidstaten uit Afrika, de Caraïben enlanden rond de Stille Oceaan). Deze ontmoeting zal in november in Suriname worden gehouden. Manders gaat zijn mede­delegatieleden aanschrijven.

Proces Decembermoorden

8 en 9 december 1982: Militairen lichten 15 tegenstanders van het legerbewind van hun bed. Ze worden naar Fort Zeelandia in Paramaribo gebracht en daar doodgeschoten. Bouterse zegt dat hij niet bij het bloedbad aanwezig was.

April 1993: Bouterse stapt op als legerleider.

1 november 2000: Het Openbaar Ministerie in Suriname moet een vooronderzoek beginnen naar Bouterse en andere verdachten van de Decembermoorden. Dat bepaalt het gerechtshof in Paramaribo. Het vooronderzoek wordt in november 2004 afgerond. De hoofdofficier van justitie besluit Bouterse en de anderen te vervolgen.

19 mei 2001: De enige overlevende van de Decembermoorden, Fred Derby, overlijdt aan een hartaanval. Hij was de belangrijkste getuige tegen Bouterse.

1 april 2007: Bouterse’s Nationale Democratische Partij stelt een amnestiewet voor. De partij wil dat Bouterse en de andere verdachten niet langer worden vervolgd voor de Decembermoorden. Het wetsvoorstel wordt enkele weken later voor het eerst behandeld in het Surinaamse parlement.

14 juni 2007: Het laatste obstakel voor een proces tegen Bouterse en zijn medeverdachten wordt weggenomen. De aangeklaagden hadden bezwaar aangetekend tegen vervolging, maar het Hof van Justitie in Paramaribo wijst dat af.

30 november 2007: Het Decembermoordenproces gaat van start. Bouterse komt niet opdagen.

25 mei 2010: De partij van Bouterse wint de parlementsverkiezingen en vormt een verrassende coalitie met Bouterse’s aartsrivaal Ronnie Brunswijk.

19 juli 2010: Bouterse wordt gekozen tot president van Suriname. Op 12 augustus legt hij de eed af.

23 maart 2012: Een belangrijke getuige zegt dat Bouterse zelf twee slachtoffers van de Decembermoorden (Cyrill Daal en Soerindre Rambocus) heeft doodgeschoten.

4 april 2012: Het parlement in Suriname neemt de amnestiewet aan, waardoor Bouterse en de andere verdachten niet langer kunnen worden vervolgd voor de Decembermoorden. Nederland roept de ambassadeur voor overleg terug uit Suriname.

11 mei 2012: Krijgsraad schort proces op, totdat duidelijk is of de omstreden amnestiewet in strijd met de grondwet is.

Personen

Hieronder een overzicht van de belangrijkste personen in het dossier.

De slachtoffers zijn:

John Baboeram: advocaat, onder meer in zaak-Rambocus (zie verder)

Bram Behr: journalist.

Cyrill Daal: voorzitter grootste vakcentrale, De Moederbond. Leidde protesten en stakingen tegen militair bewind. Bouterse kondigt kort voor Decembermoorden aan dat Daal de rekening gepresenteerd zal krijgen.

Kenneth Gonçalves: advocaat in zaak-Rambocus.

Eddy Hoost: advocaat en ex-minister van Justitie, advocaat in zaak-Rambocus.

André Kamperveen: eigenaar Radio ABC en ex-minister van Cultuur en Sport.

Gerard Leckie: universitair docent.

Sugrim Oemrawsingh: universitair docent, verdacht van voorbereiding coup tegen Bouterse.

Leslie Rahman: journalist.

Soerendre Rambocus: voormalige legerofficier die zich tegen Bouterse had verzet en een tegencoup pleegde in maart 1982. Rambocus werd in november 1982 veroordeeld tot 12 jaar cel.

Harold Riedewald: advocaat in zaak-Rambocus.

Jiwansingh Sheombar: sergeant, kompaan en ondergeschikte van Rambocus, medeverdachte in proces rond tegencoup 1982.

Jozef Slagveer: journalist

Robby Sohansingh: zakenman, door militairen verdacht van betrokkenheid tegencoup Bouterse.

Frank Wijngaarde: journalist en Nederlands staatsburger, werkzaam bij Radio ABC.

Tot de 25 verdachten behoren onder anderen:

Hoofdverdachte Desi Bouterse: heeft gezegd „politiek verantwoordelijk” te zijn voor de moorden, maar hij heeft altijd ontkend dat hij zelf mensen heeft gedood.

Ruben Rozendaal: hij is de enige getuige die een belastende verklaring heeft afgelegd over Bouterse. Op 9 maart dit jaar verklaarde hij Bouterse gezien te hebben in Fort Zeelandia in de nacht waarin de moorden werden gepleegd. Op 23 maart verklaarde hij onder ede dat Bouterse Daal en Rambocus zelf heeft doodgeschoten.

Etienne Boerenveen: zou Rambocus uit zijn cel in de kazerne hebben gehaald.

Errol Alibux: was tijdens het militair regime minister tot februari 1982 en werd in 1983 premier. Hij speelt nog altijd een belangrijke rol in de Nationale Democratische Partij (NDP) van Bouterse.