Ds. Van Gelder veertig jaar predikant van de Gereformeerde Gemeenten
GELDERMALSEN – Spreken over wat er leeft in zijn hart doet ds. M. J. van Gelder niet zo graag. „Ik ben vrij introvert.” Toch is hij geen gesloten boek, zegt de emeritus predikant van de gereformeerde gemeenten. „In mijn preken komt tot uiting wat de Heere in mijn hart heeft willen toepassen.”
Vierenveertig jaar geleden was er wel een moment dat de nu 72-jarige predikant anderen in zijn hart liet kijken. „Dat was toen ik mij meldde bij het curatorium van de Theologische School.” Van Gelder werkte op dat moment op een accountantsbureau, maar ervoer dat de Heere hem riep tot het predikambt.
Ds. Van Gelder was nog relatief jong toen hij als 29-jarige werd toegelaten op de Theologische School aan de Boezemsingel in Rotterdam. „De meeste van mijn studiegenoten waren ouder.”
Ds. H. Rijksen gaf Griekse grammatica. „Nog steeds profiteer ik van de basis die er gelegd is door zijn onderwijs”, zegt ds. Van Gelder. Ook denkt hij met genoegen terug aan de lessen van ds. A. Vergunst. „Die werd docent toen ik op de school zat. Hij wist verrassende inzichten met ons als studenten te delen. Ik heb destijds veel gehad aan het boek ”Ettelijke gronden der christelijke religie” dat hij met ons besprak. Hij stimuleerde ons de Schotse puriteinen te lezen. Dat heeft mij beïnvloed.”
Na de opleiding leidde de ambtelijke loopbaan van ds. Van Gelder via Enkhuizen, Gouda, Nieuwerkerk (Zld.), Tricht-Geldermalsen en Ridderkerk-Slikkerveer naar zijn laatste gemeente: Middelburg-Zuid. „In 2009 ging ik met emeritaat. Daar was ik aan toe. De eerste tijd had ik nodig om tot rust te komen. Pas de laatste tijd heb ik weer de energie om een nieuwe preek te gaan maken.”
Neerbuigende genade
Ds. Van Gelder zegt in zijn prediking „Gods neerbuigende genade voor schuldige zondaren” centraal willen te stellen. „Het raakt me als ik een kerk zie vol mensen die van nature op de verkeerde weg zijn. Ik voel me geroepen hun te prediken dat er nog een weg tot behoud is.”
Die drijfveer heeft de predikant al zijn hele loopbaan. „De allereerste keer dat ik als student preekte, in Enkhuizen, sprak ik ’s ochtends uit Handelingen 9:20: „En hij predikte terstond Christus in de synagogen, dat Hij de Zoon van God is.” ’s Middags heb ik uit Jesaja 66:2 gepreekt: „Maar op dezen zal Ik zien, op den arme en verslagene van geest, en die voor Mijn woord beeft.” De uitgangspunten in die teksten karakteriseren de wijze waarop ik de Woordverkondiging probeer vorm te geven.”
De predikant waakt ervoor om in zijn preken de geestelijke ervaringen van mensen als leidraad te hanteren voor hoe de Heere een mens bekeert. „Ik voel mij niet geroepen om de bevindingen van anderen na te praten. Bovendien: wij mensen kunnen onszelf bedriegen. Onze beleving behoort niet de maatstaf te zijn waarmee we bepalen of we een kind van de Heere zijn. De Schrift is de maatstaf.”
Ds. Van Gelder probeert in de preek naar het hart van de hoorder te komen. „Maar altijd vanuit de Schrift. Dat zie je ook bij de apostelen. Als God dat wil toepassen, is dat tot Zijn eer en tot zaligheid van de hoorder.”
Het houden van catechismuspreken is een voorliefde van ds. Van Gelder. „Ik werk graag systematisch, dat kan bij catechismuspreken goed. Het past ook bij mijn karakter om zo te werk te gaan. Ik houd ervan om na bestudering van de Bijbel mijn preken ordelijk vast te leggen. Mijn preekschetsen vormen een soort raamwerk waarop de kernpunten staan die ik hoop te behandelen. De invulling komt, onder de inwachting van Gods zegen, op de preekstoel.”
Ook uit de brieven van de apostelen en de evangeliën preekt de predikant graag. „Zij leiden de hoorder direct naar Christus. Dat is uiteindelijk ook de opdracht voor iedere prediker. Het is weliswaar zo dat ook het hele Oude Testament op de komst van Christus ziet. Toch vind ik het niet eenvoudig om geschiedenissen te bepreken.” Met een glimlach: „Ik bedoel niet dat ik er nooit uit preek. Maar voor geschiedenissen moet je meer een verteller zijn.”
Meetlat
De predikant heeft in het verleden meer dan eens ervaren hoe preken door kerkgangers langs de meetlat worden gelegd. „Dat was voor mezelf niet gemakkelijk. Toch zijn er ook veel momenten waarop ik met genoegen terugkijk. In Geldermalsen bijvoorbeeld was er na de dienst vaak een goed geestelijk gesprek in de consistorie. Gouden kwartiertjes, werden die later genoemd.” In Geldermalsen viel er bij ds. Van Gelder „geleidelijk een soort spanning van me af. Ik ben vrijer geworden in de prediking van de ruimte die er ligt in het Evangelie om zalig te worden.”
Ds. Van Gelder: „Niet iedere preek kan de hele orde des heils bevatten. De manier waarop Petrus in Handelingen 2 preekt, heeft veel voor me betekend. De apostel vertelt niet eerst over advent en de geboorte van de Christus, maar spreekt rechtstreeks over het kruis, de opstanding en de Heilige Geest.”
De predikant refereert ook aan Johannes 6:32. „Daar zegt de Heere tot een geestelijk onkundige menigte: „Mijn Vader geeft u dat ware brood uit de hemel.” Thomas Boston verwijst naar deze tekst in zijn boek ”Het verbond der genade”. In Middelburg-Zuid namen we op kerkenraadsvergaderingen na de opening de preken van Ds. A. Comrie: ”Eigenschappen van het zaligmakende geloof” stukje voor stukje door. Nadien deden we hetzelfde met het boek ”Het verbond der genade”. Dit werd als zeer positief ervaren.”
Als emeritus predikant gaat ds. Van Gelder nog bijna elke zondag voor in de wijde omtrek van zijn huidige woonplaats, Geldermalsen. „Ook mag ik in enkele gemeenten de sacramenten bedienen, dat stel ik bijzonder op prijs. Als er in de prediking onder Gods zegen iets van Zijn liefde en Waarheid tot uiting komt, dan gaat het. Dan ben ik het niet die spreekt, maar is het de Heere Zelf die Zijn Woord wil gebruiken.”
