Maarten van Middelkoop uit Sliedrecht, jeugdwerkadviseur bij het Landelijk Contact Jeugdverenigingen van de Christelijke Gereformeerde Kerken (LCJ), vraagt zich af of dat een juist uitgangspunt is. „Ouderen willen vernieuwingen vaak doorvoeren over de rug van jongeren.”

Hebt u bezwaren tegen een nieuwe psalmberijming?

„Een psalmberijming is mensenwerk. Ook die van 1773 is niet geïnspireerd. Strikt genomen zijn er geen bijbelse bezwaren tegen een nieuwe berijming, mits die zo dicht mogelijk bij de grondtaal blijft. Wel vraag ik me af óf je een betere berijming krijgt, die niet alleen taalkundig van deze tijd is, maar ook de bevinding bevat zoals die nu uit de psalmen spreekt. De meeste kritiek richt zich vaak op de inhoud. Het verbaast me dat de werkgroep dat niet noemt. Bovendien vraag ik me af wat popmusici in de werkgroep doen.”

Dat kan niet?

„Het karakter van het geestelijk lied is niet te vereenzelvigen met melodieën van popmusici. Hun muziek is niet geestelijk, zei de Amerikaanse predikant Joe Schimmel pas in het RD. Bij een psalmberijming past waardigheid en gewijdheid.”

De werkgroep richt zich met name op jongeren. Zitten die er dan niet op te wachten?

„Welke jongeren heeft de werkgroep voor ogen? Een grote groep die de psalmen van jongs af heeft geleerd, zet zich er in elk geval niet tegen af. Dan denk ik bijvoorbeeld aan de bezoekers van de reformatorische jongerenavonden. Die hebben geen kritiek op de psalmen, maar komen juist om het Woord te horen. Daarnaast heb je een groep die niet alleen tegen de psalmen aanloopt, maar tegen de kerk in het algemeen. Die help je niet met een nieuwe psalmberijming. Alleen dat deel van de jongeren dat voor gospelmuziek is, is er misschien blij mee.”

Herkent u de behoefte aan een alternatief voor de psalmen?

„Op ons laatstgehouden +16-jeugdappèl hebben we een enquête gehouden. Het valt duidelijk op dat zingen een ”hot item” is. De gemaakte opmerkingen zijn zo verschillend, dat wat je ook verandert, je het nooit iedereen naar de zin kunt maken. De een wil opwekkingsliederen, de ander vraagt meer psalmen. Een derde heeft behoefte aan minder gezangen; een vierde wil ritmisch zingen, maar de vijfde geeft daar juist niet de voorkeur aan. Een zesde vraagt niet te zingen in de vijfde versnelling, terwijl de zevende klaagt dat het zo langzaam gaat.”

Hoe bereik je het juiste evenwicht?

„Een jongerenbijeenkomst is geen eredienst. Wel maken we onze liefde en voorkeur voor de psalmen duidelijk. We willen tegenstellingen tussen kerkdiensten en andere bijeenkomsten niet stimuleren. Een evenwichtige selectie van psalmen en gezangen is daarom een goede optie. Je moet niet alleen psalmen over zonde en gezangen over verlossing opgeven.”

Weten jongeren wat ze zingen?

„Een grote groep zingt graag psalmen. Laatst hadden we voor alle gemeenteleden een preekbespreking. Een van de vragen was: Welke psalmen zongen we en waarom hebben we deze gezongen? Het duurde best een tijdje voordat ze op een rijtje waren gezet. Zingt het gros van jong én oud niet vaak onbewust mee?”

Dat kunnen we jongeren niet afleren met een nieuwe berijming?

„Er staan zeker gedateerde uitdrukkingen in de berijming van 1773. Die kun je niet zomaar vervangen, want dan gaan de melodieën ook mank. Het is dus best ingewikkeld. Maar als je jongeren wilt bereiken die nu niet meezingen, maar wel bijvoorbeeld luisteren naar Radio 538, helpt een nieuwe berijming niet. Richt je je op hun smaak, dan ben je de rest van het kerkvolk kwijt.”

De rest van het kerkvolk kan ’1773’ blijven zingen, zegt de werkgroep.

„Daar zie ik absoluut geen heil in. Als je de berijming van 1773 gaat verdringen, groeit de kloof tussen jongeren en ouderen. En de werkgroep wil juist het tegendeel bereiken.”

Hoe kunnen we die kloof dan verkleinen?

„We moeten binnen de gezinnen veel meer doen aan huisgodsdienst. Daar lopen wij in het jeugdwerk vaak tegenaan. Het sámen de Bijbel lezen, sámen bidden, sámen zingen: kom je dat nog tegen? Ik denk ook aan zondagsscholen. Hoe jonger je de kinderen de psalmen laat zingen, hoe beter ze die onthouden. Bij het ouder worden kun je de teksten steeds meer uitleggen.”

Wat moet er gebeuren om de vertaalslag naar de jeugd te maken?

„Zeg niet te snel dat jongeren het niet meer kunnen begrijpen. Popmuziek is vaak in het Engels. Zouden wij de jongeren dan niet de psalmen uit onze eigen taal kunnen aanleren? Ik denk wel dat predikanten soms iets bewuster mogen vertellen waarom ze een psalm opgeven. Laat het voor hen ook een uitdaging zijn psalmen niet clichématig te citeren. Het zingen van de psalmen moet niet alleen een onderdeel van de liturgie zijn; dan kunnen we net zo goed in het Latijn zingen.

Een nieuwe psalmberijming? Gelet op het marginale deel dat onze gezindte uitmaakt van de samenleving, en daarbij nog dat ze zo versplinterd is, denk ik dat we daar op dit moment geen energie in moeten steken.”