Zes schepen, met aan boord in totaal zo’n 750 activisten en 10.000 ton hulpgoederen, waren sinds zondag vanuit Cyprus op weg naar de kust voor de Gazastrook, met de bedoeling daar hulpgoederen te lossen. Israël had het konvooi aangeboden aan te leggen in Ashdod, waarna de goederen over land naar Gaza konden worden getransporteerd.

Ondanks de Israëlische waarschuwing dat het niet zou toestaan dat de schepen de Gaza­strook bereiken, zetten de actievoerders hun tocht voort. Zondagavond maakte de Israëlische marine contact met het konvooi en sommeerde het rechtsomkeert te maken of naar de haven van Ashdod te varen. Toen de activisten hieraan geen gehoor gaven, gingen Israëlische commando’s de afgelopen nacht rond 2.00 uur aan boord van de schepen.

Op de vaartuigen werden de soldaten opgewacht door activisten, gewapend met messen, stalen pijpen en knuppels. Ook werd het geweer van een van de soldaten afhandig gemaakt en werd op de militairen geschoten. In de daaropvolgende confrontatie schoten de commando’s zeker tien activisten dood. Tientallen anderen raakten gewond, onder wie zes militairen.

Een officier van het Israëlische leger verklaarde tegenover The Jerusalem Post dat de militairen met een „goed geplande lynchpoging” werden geconfronteerd.

Internationaal is met verontwaardiging op de actie gereageerd. De Turkse premier Erdogan brak een reis naar Latijns-Amerika af – de meeste schepen waren afkomstig uit Turkije. Diverse landen hebben de Israëlische ambassadeur op het matje geroepen voor opheldering. Minister Verhagen van Buitenlandse Zaken toonde zich vanmorgen „geschokt.”

De Hoge Commissaris voor de Mensenrechten van de Verenigde Naties, Navi Pillay, heeft geschokt gereageerd. „Ik ben geschokt dat de humanitaire hulp in de vroege ochtend op geweld is gestuit”, aldus Pillay.

Pillay sprak nogmaals haar zorg uit over de humanitaire situatie in de Gazastrook. „De blokkades ondermijnen elke dag de mensenrechten in de Gazastrook”, zei ze.

De Europese Unie heeft de Israëlische legeractie veroordeeld en een onafhankelijk onderzoek geëist naar het incident. Dat bleek maandagavond na beraad van de 27 EU-ambassadeurs in Brussel.

„De EU veroordeelt het gebruik van geweld dat tot een hoog aantal slachtoffers onder leden van vloot heeft geleid”, staat in de verklaring van de hoge vertegenwoordiger van de Unie, Catherine Ashton.

In de verklaring staat verder dat de EU het Israëlische beleid van afsluiting van de Gazastrook niet accepteert. Het is „onacceptabel en contraproductief”. De EU dringt aan op een duurzame oplossing voor de situatie in Gaza.

De Verenigde Naties en talrijke landen hebben geschokt gereageerd op de actie. De Turkse premier Recep Tayyip Erdogan bestempelde die als „inhumaan staatsterrorisme”. Turkije heeft zijn ambassadeur in Israël teruggeroepen.

De Israëlische premier Benjamin Netanyahu besloot zijn bezoek aan Canada en de Verenigde Staten voortijdig af te breken in verband met de ontstane crisis. Hij liet weten de Israëlische strijdkrachten volledig te steunen. Ehud Barak, de Israëlische minister van Defensie, noemde de vloot een politieke provocatie van anti-Israëlische machten.

De Palestijnse president Mahmoud Abbas sprak over „een bloedbad”. De Palestijnse regering heeft drie dagen van rouw afgekondigd. Hamas, de radicale Palestijnse beweging die de macht heeft in de Gazastrook, riep op tot opstand. Een intifada, verzet van de bevolking tegen de bezetter, is volgens Hamas nodig.