De Amerikaanse president George W. Bush heeft dinsdag hevige kritiek geuit op VN-lidstaten die meer tijd eisen voor het zoeken naar illegale wapens in Irak. „Hoeveel tijd hebben we nodig om duidelijk te zien dat hij niet ontwapent?” vroeg Bush, die kennelijk uiting gaf aan de frustratie in het Witte Huis over zowel de Iraakse leider Saddam Hussein als weerspannige bondgenoten als Frankrijk en Duitsland. „Onze vrienden hebben vast wel de lessen van het verleden geleerd. Ze hebben vast wel ingezien dat deze man bedriegt en vertraagt”, zei Bush. „Dit lijkt op een hervertoning van een slechte film, en ik ben er niet in geïnteresseerd ernaar te kijken.”
De kritiek maakt deel uit van een poging van de regering-Bush het hoofd te bieden aan de toenemende kritiek op de oorlogsvoorbereidingen van de Verenigde Staten. Aangezien de VS tienduizenden manschappen naar de regio hebben gestuurd, is de verwachting dat het Witte Huis binnen enkele weken een besluit neemt over de inzet van de troepen.
„Onze andere opties zijn op dit punt bijna uitgeput”, verklaarde onderminister van Buitenlandse Zaken Richard Armitage in Washington. „Dit regime heeft nog maar heel weinig tijd om de erfenis van twaalf jaar teniet te doen. Er is geen teken, geen enkel teken, dat het regime van plan is volledig samen te werken met de Verenigde Naties.”
Frankrijk compliceerde de taak van Bush dinsdag danig door in de Veiligheidsraad naar voren te brengen dat er geen gronden zijn voor militair optreden. Ook liet Parijs duidelijk doorschemeren dat het een veto zal uitspreken over iedere resolutie die een aanval machtigt. Andere landen, zoals Rusland, Duitsland, China en Chili, stelden zich achter Parijs op en benadrukten dat de VN-inspecteurs in de gelegenheid moeten worden gesteld hun karwei af te maken en dat Irak op vreedzame wijze kan worden ontwapend.
„Ik denk dat het algemene gevoelen in de raad is dat de meerderheid tegen militair optreden is”, zei de Russische plaatsvervangend ambassadeur Gennady Gatilov. Groot-Brittannië is de enige belangrijke bondgenoot van de VS die bereid is mee te doen aan een militaire operatie. Andere medestanders van Washington, zoals Australië, Canada en Bulgarije, beschikken over veel minder strijdkrachten. Wel krabbelt de Britse publieke opinie terug. Faliekant tegen is 47 procent volgens peilingen en 81 procent stelt dat een aanval alleen mogelijk is via de Veiligheidsraad.
Morgen komen in Istanbul de ministers van Buitenlandse Zaken van Saudi-Arabië, Egypte, Syrië, Iran, Jordanië en Turkije bijeen om te praten over de Irak-crisis. De landen hopen Irak te bewegen tot volledige medewerking aan de VN-wapeninspecties en militair optreden tegen het land te voorkomen. In de Golfregio, waar de Amerikaanse troepen neerstrijken, heerst toenemende onrust over Bush’ benaderingswijze. De doorgaans pro-Amerikaanse Golfstaten hebben dinsdag een beroep gedaan op Moskou. De secretaris-generaal van de Golf Samenwerkingsraad (GCC), Abderrahman al-Attiya, heeft Rusland gevraagd zijn diplomatieke inspanningen te verdubbelen teneinde een oorlog tegen Irak te voorkomen.
Bush zegt dat Irak massavernietigingswapens onder het woestijnzand en in mobiele faciliteiten verbergt. Hoewel hiervoor geen bewijzen zijn geleverd, zei Armitage dat de zestien lege raketkoppen voor chemische wapens die zijn gevonden het topje van een ijsberg zijn. „Waar zijn de andere 29.984? Dat is de hoeveelheid lege chemische raketkoppen die hij (Saddam) volgens schattingen van de speciale VN-commissie had en waarvan hij nooit rekenschap aflegde”, aldus Armitage.
„En waar zijn de 550 artilleriegranaten gevuld met mosterdgas en de 400 biologische wapens en de 26.000 liter antrax, het botulisme, de VX (zenuwgas), het saringas die hij volgens de VN heeft?” zie Armitage.
„Sommige mensen mogen zeggen dat er geen rokend pistool is, maar er is niets anders dan rook”, aldus Armitage. „Om deze brand te blussen moet Saddam heel wat werk verzetten.”
Volgens medewerkers van de regering-Bush geeft het commentaar van Armitage ongeveer de strekking weer van de troonrede, de State of the Union, die Bush volgende week zal houden. Zij zeggen dat Bush volgende week een oorlogsverklaring zal afleggen noch een ’deadline’ zal stellen. Ook zal hij waarschijnlijk geen opzienbarende nieuwe bewijzen produceren.
Dinsdag meldden bronnen in Washington dat Turkije waarschijnlijk akkoord gaat met de stationering van zo’n 20.000 Amerikaanse soldaten in het land. Aanvankelijk wilden de VS naar verluidt 80.000 soldaten naar Turkije sturen om Irak vanuit het noorden binnen te kunnen vallen als het tot een oorlog komt. De bevolking van Turkije is echter in grote meerderheid tegen een oorlog in Irak en de regering heeft er mede daarom grote moeite mee de VS hun zin te geven. Anderzijds zijn de VS een belangrijke bondgenoot van Turkije.
De Amerikaanse minister van Defensie, Donald Rumsfeld, heeft besloten twee extra vliegdekschepen naar de Perzische Golf te dirigeren. Dat maakte een woordvoerder van het Pentagon dinsdag bekend.
In Bagdad zei de Iraakse vice-president Taha Yassin Ramadan dat „de agressie iedere minuut, iedere seconde kan beginnen, ook al zijn de inspecteurs nog hier.” Of de wapeninspecteurs van de Verenigde Naties iets vinden of niet en ook al heeft Irak afgelopen weekeinde beloofd beter met hen samen te werken, de VS en Groot-Brittannië hebben al lang besloten om Irak aan te vallen, aldus Ramadan.
De dodelijke aanslag op een Amerikaanse ambtenaar, dinsdag in Koeweit, was waarschijnlijk het werk van extremisten. Volgens waarnemers zijn er mogelijk meer incidenten geweest, die de autoriteiten verzwijgen. De meeste Koeweiti’s zijn dankbaar voor de bevrijding van de Iraakse bezetting in 1991 door Amerikaanse troepen. Ze zijn in meerderheid voorstander van Amerikaanse troepen in Koeweit. Maar het aantal tegenstanders van de Amerikanen groeit. Een van de voornaamste redenen daarvoor is, net als elders in de regio, de woede over de onvoorwaardelijke Amerikaanse steun aan de Israëlische bezetting van de Palestijnse gebieden.