APELDOORN - Het niet toestaan van vrouwen op verkiesbare plaatsen van een gezamenlijke lijst van SGP en ChristenUnie bij gemeenteraadsverkiezingen leidde tot het aftreden van twee SGP-hoofdbestuursleden. Binnen diverse geledingen van de partij ontstond onrust na dit besluit. Waar draait het om bij een gezamenlijke lijst?
GEZAMENLIJKE LIJST - Bij een gezamenlijke lijst, oftewel een ”verticale lijstverbinding” treden twee partijen als één geheel naar buiten richting de kiezer. Combinaties als SGP/ChristenUnie of omgekeerd komen voor, vaak in volgorde van de stemmenaantallen die de partijen plaatselijk behalen. De plaatselijke besturen van beide partijen maken afspraken over de lijst. Zoals wie de lijsttrekker wordt en de precieze plaats van de SGP- en ChristenUniekandidaten op de rest van de lijst. Na de verkiezingen vormen ze één fractie. In vergaderingen van de gemeenteraad voeren de leden namens elkaar het woord. Uiteraard is het mogelijk om daar een eigen standpunt in te nemen.
VOORWAARDEN - In principe werken SGP en ChristenUnie alleen samen als het nodig is. In de betreffende gemeente heeft de kleinste partij bij de onderhandelingen veelal de zwakste positie. Vroeger accepteerde de SGP in het geheel geen vrouwen op de lijst, inmiddels is die eis afgezwakt. Het gaat nu alleen om vrouwen op verkiesbare plaatsen. Daarbij laat men sinds kort ook ruimte voor vrouwen die bij vertrek van hun voorganger tussentijds een raadszetel innemen. Voorwaarde is dat er plaatselijk geen bezwaar bestaat tegen deze variant.
COMMISSIE - Het SGP-hoofdbestuur heeft een ”commissie van drie” ingesteld om met plaatselijke kiesverenigingen knopen door te hakken over gezamenlijke lijsten. Naast partijvoorzitter W. Kolijn en secretaris P. A. Zevenbergen zat hierin het inmiddels opgestapte hoofdbestuurslid burgemeester J. van Belzen van Barendrecht. De commissie heeft als taak alle belangen rondom de samenwerking af te wegen. Het driemanschap was de afgelopen weken vóór samenwerking met de ChristenUnie in Enkhuizen, Zoetermeer, Gorinchem en Amersfoort, de plaatsen waar de ChristenUnie een vrouw op een verkiesbare plaats op de lijst zette. Het hoofdbestuur haalde hier echter een streep door.
LIJSTCOMBINATIE - Naast de verticale lijstverbinding bestaat er ook de horizontale lijstverbinding: de lijstcombinatie. Hierbij komen partijen met aparte lijsten uit, maar profiteert men van elkaars reststemmen. Dat laatste gebeurt echter alleen als beide partijen op eigen kracht een zetel halen. Blijft een van de partijen onder de kiesdrempel, zoals bij de SGP in Amersfoort, Enkhuizen, Gorinchem en Zoetermeer zeer waarschijnlijk het geval is, dan geldt de lijstcombinatie niet. Het SGP-hoofdbestuur heeft tegen deze variant geen enkel bezwaar. Ook niet als er bij de CU vrouwen op verkiesbare plaatsen staan. De lijstcombinatie leidt immers niet tot de vorming van een gezamenlijke fractie.
