Van Hoof probeerde dinsdag het felle verzet vanuit de Kamer tegen zijn plan te ontzenuwen door te beloven dat de kwaliteit van de kinderopvang blijft gewaarborgd. Hij wil voor de opvang alleen bijstandsouders inzetten die over de vereiste diploma’s beschikken. Hebben ze die nog niet, dan moeten ze via zogeheten leerwerktrajecten worden voorbereid op een reguliere baan.

Bijstandsmoeders beschikken volgens Van Hoof in elk geval over de basiscapaciteit om kinderen op te vangen, omdat ze thuis ook al kinderen opvoeden. Hij verwacht dat van de 92.555 alleenstaande ouders in de bijstand „misschien wel tienduizenden” in de voor- en naschoolse kinderopvang aan de slag kunnen.

Van Hoof benadrukte dinsdag dat het aan gemeenten is om te bepalen wie geschikt is voor werk in de kinderopvang. Minister De Geus van Sociale Zaken voegde daar later op de dag aan toe dat het Rijk zich daar niet mee bemoeit. Volgens de staatssecretaris zullen bijstandsmoeders anderen niet uit banen in de kinderopvang verdringen, omdat er door de voorstellen van VVD-leider Van Aartsen voor het organiseren van voor- en naschoolse opvang op basisscholen juist een grotere vraag naar personeel voor kinderopvang ontstaat.

Van Hoof stelde verder dat de bijstandsouders slechts enkele uren per dag aan de slag hoeven en dat ze hun eigen kinderen mogen meenemen. In het geval van baby’s en zeer kleine kinderen die niet passen in een groep op een basisschool, zei hij ervan uit te gaan dat een gemeente de alleenstaande ouder niet zal verplichten om mee te werken.

De Kamer bleef ondanks de toelichting van Van Hoof forse bezwaren houden. De linkse oppositie, CDA, ChristenUnie en SGP vinden dat de staatssecretaris niet kan tornen aan de vrijstelling van de sollicitatieplicht voor een bijstandsgerechtigde met zorg voor kleine kinderen.

SGP’er Van der Vlies zei dinsdag dat de tijden waarop voor- en naschoolse opvang plaatsvindt, juist de spitsuren zijn in het gezin. „Dan kun je de moeders toch niet op die momenten uit hun gezin halen om op school te gaan werken?” CU-kamerlid Huizinga schoot fel uit haar slof: „Het voorstel van Van Hoof riekt naar een feodale maatschappij. Mensen die het getroffen hebben met twee banen moeten bereid zijn flink te betalen voor kinderopvang. Die moeten niet voor een dubbeltje op de eerste rij zitten door kinderopvang uit te besteden aan bijstandsmoeders, die dat werk voor niks of voor een bonus moeten doen. Uitbuiting komt zo wel angstig dichtbij.”

ChristenUnie en SGP pleitten dinsdag opnieuw voor een kindgebonden budget voor kinderopvang. Alle ouders, ongeacht of ze zelf opvang regelen voor hun kind of dat ze professionele kinderopvang inschakelen, moeten geld krijgen. Minister De Geus wees het idee niet af, maar zei dat hij daar voorlopig geen geld voor beschikbaar stelt.