Over die opbaring van de paus moet dinsdag meer duidelijk worden. Kardinalen moeten daar een besluit over nemen. Zijn uitvaart zou vier tot zes dagen na zijn dood moeten plaatsvinden. Bij die plechtigheid worden ook veel wereldleiders verwacht.

Daarna komen kardinalen bijeen om zijn opvolger te kiezen. Omdat de geestelijken tijd nodig hebben om af te reizen naar Rome, duurt het normaal gesproken vijftien tot twintig dagen voordat zo’n conclaaf daadwerkelijk van start gaat.

Kardinalen verzamelen zich dan in de beroemde Sixtijnse Kapel om achter gesloten deuren te stemmen. Kardinalen die op het moment dat de Heilige Stoel onbezet wordt ouder waren dan 80, hebben geen stemrecht.

Kardinalen worden bij het stemmen afgezonderd van de buitenwereld. De stemmingen verlopen anoniem. De geestelijken schrijven op een briefje op wie ze stemmen. Dat gebeurt tot vier keer per dag en de uitslagen worden hardop voorgelezen. De kardinalen verblijven tijdens de verkiezing in de Domus Sanctae Marthae, het gastenverblijf van het Vaticaan.

Kandidaten hebben minstens tweederde van de stemmen nodig om het nieuwe hoofd van de kerk te worden. Als het over een langere periode niet lukt een nieuwe paus te kiezen, kunnen de regels worden aangepast. Er kan dan bijvoorbeeld worden besloten dat alleen nog gestemd kan worden op de twee personen die bij de laatste ronde de meeste stemmen kregen.

Het verloop van de pausverkiezing wordt gecommuniceerd via rooksignalen. De briefjes met stemmen van de kardinalen worden tijdens de verkiezing verbrand. Zwarte rook laat zien dat er nog geen winnaar is, witte rook betekent dat de kardinalen er wel uit zijn. Ook luiden dan kerkklokken. De kerk gebruikt tegenwoordig chemicaliën om de rook te kleuren, omdat in het verleden soms verwarring ontstond over de kleur.

De laatste decennia was er relatief snel witte rook bij de pausverkiezingen. Zowel Franciscus in 2013 als zijn voorganger Benedictus in 2005 kon al in enkele stemrondes worden verkozen.