Waarom pleit de politiebond voor een verbod?

Duitsland heeft een onrustige jaarwisseling achter de rug. Volgens cijfers van de Duitse autoriteiten kwamen vijf mensen om het leven en raakten alleen al in Berlijn 363 personen gewond. Ook zijn in verschillende steden hulpdiensten belaagd, meldt nieuwszender Tagesschau.

„Elk jaar spreken politici erover, maar er wordt niets aan deze waanzin gedaan”  - Stephan Weh, Berlijnse GdP-leider

„Wat we de afgelopen oudejaarsavond hebben meegemaakt, overschrijdt alle grenzen. Dit massale geweld tegen onze collega’s moet stoppen”, staat in de petitie, die twee jaar geleden startte. De Berlijnse GdP-leider Stephan Weh voegde daar maandag in gesprek met de Duitse omroep ZDF aan toe: „Elk jaar spreken politici erover, maar er wordt niets aan deze waanzin gedaan”.

Wat wil de GdP bereiken?

De politiebond roept op tot een verbod op vuurwerk op privéplaatsen. Dat is volgens de GdP een belangrijke eerste stap om mensen, dieren en het milieu te beschermen en veiligheid te bieden aan hulpdiensten. Volgens het initiatief mag nog steeds vuurwerk worden afgestoken, maar alleen op centrale locaties en uitgevoerd door professionals.

Is een ban op vuurwerk juridisch houdbaar?

Op de verkoop en het afsteken van vuurwerk gelden op dit moment al tal van beperkingen, die zijn geregeld in een verordening op grond van de Explosievenwet. Zo mogen ondernemers legaal vuurwerk alleen van 29 tot  en met 31 december verkopen en consumenten het alleen op oudejaarsavond en nieuwjaarsdag afsteken.

Privévuurwerk volledig aan banden leggen kan, maar vereist een verandering in de huidige wetgeving. Alleen het federale ministerie van Binnenlandse Zaken onder leiding van Nancy Faeser kan die eventuele wijziging doorvoeren.

Beperkingen zijn ook verenigbaar met de EU-wetgeving: lidstaten kunnen het gebruik van vuurwerk verbieden „om legitieme redenen”, zoals openbare veiligheid, gezondheid en milieu.

Moeilijkheid daarbij is wel dat rechtbanken van geval tot geval de zorgen van burgers moeten afwegen tegen de handelingsvrijheid van vuurwerkliefhebbers en de vuurwerkbranche.

Komt er op korte termijn een wetswijziging?

Dat lijkt niet het geval. Tot nu toe heeft de federale regering namelijk een algemeen verbod op vuurwerk verworpen. Bondskanselier Olaf Scholz zei recent tegen het tijdschrift Stern voorstander te zijn van goede regels, maar een algehele ban bestempelde hij als „een beetje vreemd”.

Ook Faeser lijkt niet van plan de regelgeving te wijzigen. „Ik wijs een algemeen verbod op vuurwerk af”, maakte de minister maandag duidelijk op vragen van ZDF. Waar ze zich wel in zou kunnen vinden, is het opnemen van een openingsclausule in de Explosievenwet, „zodat er meer verboden kunnen worden opgelegd in de gemeenten en in de deelstaten”.

Voor die bepaling is echter een meerderheid nodig in de Federale Raad –het parlement van de deelstaatregeringen– en die ontbreekt momenteel.

Is een eventueel verbod handhaafbaar?

Handhaven is moeilijk, ook bij een algeheel verbod. Veel illegaal vuurwerk wordt namelijk zelf gemaakt of uit het buitenland gehaald. Duitsers reizen bijvoorbeeld massaal af naar buurland Polen, waar soepele regels gelden. Vuurwerk is daar het hele jaar door verkrijgbaar voor personen vanaf 21 jaar.

Om in ieder geval de illegale import tegen te gaan, wil de Berlijnse burgemeester Kai Wegner (CDU) dat de Duitse politie strenger gaat controleren aan de grenzen. Dat daarmee de problemen worden opgelost, is echter niet voor de hand liggend.