„Sterven deed echt geen pijn”, is de eerste zin van het boek. Navalny omschrijft daarmee hoe het voelde om vergiftigd te worden met novitsjok. Maar aan het eind van het boek spreekt hij ook de verwachting uit te zullen sterven in zijn cel. „Ik zal de rest van mijn leven in de gevangenis doorbrengen en hier sterven.”

De dagboekfragmenten die hij vanuit de gevangenis naar buiten wist te krijgen zijn voor de memoires samengesteld door zijn weduwe Joelia Navalnaja. „Het is heel belangrijk voor mij om zijn nalatenschap in leven te houden, om zijn stem aan zoveel mogelijk mensen te laten horen”, zei ze afgelopen week.

Navalny gold lang als de meest uitgesproken Kremlincriticus en rivaal van president Vladimir Poetin. Na de vergiftiging woonde hij een tijd in Berlijn om te herstellen. Toen hij in januari 2021 terugkeerde naar Moskou werd hij al op het vliegveld opgepakt. Hij kwam nooit meer vrij en overleed in een afgelegen strafkolonie.

Navalnaja zegt dat haar man is vermoord en de Russische nieuwssite The Insider claimde vorige maand bewijs te hebben dat Navalny is omgekomen door vergiftiging.

In de memoires geeft Navalny toe soms bang te zijn geweest, onder meer om de veiligheid van zijn kinderen. Wel grapt hij dat zijn mogelijke dood goed zou zijn voor de verkoop van het boek. „De auteur van het boek is vermoord door een kwaadaardige president; wat wil de marketingafdeling nog meer?”

Volgens de uitgeverij Atlas Contact worden de boeken dinsdag geleverd aan de Nederlandse boekhandels en is Patriot dus vanaf woensdag te koop.

Weduwe Navalnaja zei tegen France Inter dat het voor het regime van Poetin belangrijk was dat haar man zich door iedereen afgewezen voelde. Dat is volgens haar duidelijk niet gelukt. Navalny zou veel brieven hebben gekregen voor zijn dood.

„Zelfs na zijn dood gaat het nog door”, stelde Navalnaja. „Zijn graf in Rusland wordt iedere dag bezocht door mensen. Het is dagelijks bedekt met nieuwe bloemen.”