Wat is er aan de hand?

Suni Williams en Butch Wilmore, astronauten van de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA, zijn op 6 juni aangekomen bij het ruimtestation ISS. Het is de eerste testvlucht van de Starliner, Boeings eerste bemande commerciële ruimtevaartuig. De astronauten moeten de geschiktheid van de Starliner voor ruimtevluchten beoordelen. Het project wordt vanaf het begin vertraagd door tal van technische problemen.

Welke technische problemen spelen er?

Het begon op de beoogde lanceerdatum 6 mei met een defect overdrukventiel van de Atlas 5-raket die de Starliner naar het ISS zou brengen. De lancering werd toen uitgesteld. Op de volgende lanceerdatum, 1 juni, zorgde een technisch probleem met de computers die de lancering begeleiden tot nieuwe vertraging. De lancering op 5 juni en de aankomst op 6 juni verliepen echter probleemloos.

Williams en Wilmore zouden acht tot tien dagen  in de ruimte blijven. Twaalf dagen na de aankomst bij het ISS maakte Boeing echter bekend dat de astronauten pas op 26 juni  terug zouden keren. Daarna stelde Boeing de terugkeer opnieuw herhaaldelijk  uit. Momenteel is onbekend wanneer hun terugreis kan beginnen.

Hoe komt het dat de astronauten niet terug kunnen keren naar de aarde?

Tijdens het verblijf van de Starlinercapsule aan het ISS kwamen nieuwe problemen aan het licht. Zo zijn er in 5 van de 28 stuwraketten lekken in de zogeheten heliumverdelers ontdekt. Deze vijf stuwraketten  begaven het tijdens het aanmeren bij het ISS.

De Starliner is toch niet het enige probleem van Boeing?

Boeing heeft de laatste jaren te kampen met een fors kwaliteitsprobleem . Twee nagelnieuwe 737 MAX-toestellen stortten enkele jaren geleden neer, vanwege fouten in een automatisch systeem dat de naderingshoek van de vliegtuigen bijstuurt. Andere Boeings verloren deuren in de volle vlucht of er vloog zomaar een afdekkap van een straalmotor af.

Waarom kiest de NASA dan voor Boeing?

De NASA wil niet afhankelijk zijn van één speler om astronauten in de ruimte te brengen. De organisatie heeft daarom in 2014 contracten afgesloten met ruimtevaartbedrijf SpaceX van Elon Musk en met Boeing. Met het ruimtevaartuig van Boeing zou de NASA een monopolie van SpaceX kunnen voorkomen.

SpaceX loopt echter jaren voor op Boeing.  Het bemande Crew Dragon-ruimtevaartuig vloog al in 2020. Het kostte SpaceX zes jaar ontwikkeltijd en de kosten waren 2,6 miljard dollar; voor de Starliner had Boeing tien jaar tijd nodig,  en waren de kosten 4,2 miljard dollar.

De Crew Dragon is momenteel de enige optie van de NASA om astronauten in de ruimte te brengen. SpaceX heeft al zeven retourvluchten met astronauten uitgevoerd naar het ISS. De bemanning van de achtste bevindt zich op het ruimtestation. Daarnaast heeft het bedrijf vier missies naar het ISS gevlogen met vermogende particulieren. SpaceX maakte vorig jaar voor het eerst winst : 55 miljoen dollar.

Hoe komt het dat Boeing zover achterloopt, zo veel meer geld nodig heeft en dat er nogal wat mankeert aan het eindproduct?

Elon Musk twitterde op 5 juni dat Boeing te veel managers heeft met een niet-technische achtergrond. Op een video beargumenteert hij dat managers van Boeing vooral zijn gefocust op winst voor de aandeelhouders. Ze hebben geen verstand van de technische planning, maar houden zich slechts bezig met strategische lijnen. „Ik geloof heel sterk dat alle managers in een technisch bedrijf technische uitblinkers moeten zijn.”

„Ik geloof heel sterk dat alle managers in een technisch bedrijf technische uitblinkers moeten zijn” - Elon Musk, topman SpaceX

Hoe verkoopt Boeing de problematische missie aan het Amerikaanse publiek?

Boeing stelt de goegemeente gerust door te zeggen dat het een testmissie betreft, die alleen maar hoefde te laten zien dat de Starliner berekend is op zijn taak. „Ik denk dat we allemaal wisten dat het langer zou duren”, zei Mark Nappi, vice-president en programmamanager van Boeing tijdens de briefing vorige week donderdag. „Ik heb er spijt van dat we niet gewoon hebben gezegd: „We blijven daar totdat we alles hebben gedaan wat we wilden doen.”” Zowel Boeing als de NASA blijven benadrukken dat de astronauten veilig zijn.

„Ik heb er spijt van dat we niet gewoon hebben gezegd: We blijven daar totdat we alles hebben gedaan wat we wilden doen” - Mark Nappi, vice-president Boeing

Hoe gaat het nu verder?

Boeing neemt de tijd om de problemen in kaart te brengen. Een evaluatie van de heliumlekken achteraf op aarde is niet mogelijk, omdat de servicemodule samen met de voortstuwingsraketten in de atmosfeer verbranden. Missiemanagers werken intussen aan een terugkeerplan.

Van de NASA mocht de Boeing Starliner ten hoogste 45 dagen aangemeerd blijven bij de ISS vanwege de levensduur van de accu’s. Die periode is verlengd met nog eens 45 dagen. De accu’s presteren beter dan verwacht. Zaterdag is de ruimtecapsule al 58 dagen bij het ISS.

Welke opties heeft de NASA om de astronauten Butch Wilmore en Suni Williams naar de aarde te laten terugkeren?

Het plan is dat beide astronauten met de gestrande Starliner terugkeren naar de aarde. Momenteel testen ingenieurs van Boeing de 28 stuwraketten van een reserve Starliner. Ze hebben daar dezelfde problemen met de stuwraketten aangetroffen. Vervolgens bootsen ze de terugreis na, om te bezien of de astronauten met de capsule veilig naar de aarde kunnen terugkeren. Lukt dat niet dan kan in geval van nood een Dragon Crew-capsule van SpaceX worden ingevlogen.