Met gepaste trots toont luitenant-kolonel (buiten dienst) Jos Klappe de bijzondere uitstalling op het opleidingscentrum van de Koninklijke Marechaussee. De 63-jarige burger bij Defensie is nauw betrokken bij het huidige digitale zoeksysteem. Man en paard, of in dit geval wapen en registratienummer, kunnen zo razendsnel worden gevonden. Bovendien wordt de nieuwste vorm van beveiliging toegepast. Ieder artikel in de collectie heeft een zogenoemde radio-frequent identification (RFID), waarmee snel en eenvoudig via een scanner alle gegevens uitgelezen worden. Een noviteit waar het wapenarsenaal van het ministerie van Defensie binnenkort ook mee uitgerust gaat worden. De KMar loopt voorop.

Klappe heeft een lange carrière bij de militaire politie achter de rug. In 1984 kwam hij binnen als marechaussee 4e klas, tot hij uiteindelijk met de rang luitenant-kolonel mocht vertrekken, maar vervolgens als procescoördinator Aanpak Ondermijning weer (als burger) werd aangesteld. De Europese grensbewaking kent voor hem geen geheimen en in 2011 werd hij uitgezonden als detachementscommandant voor de MP bij de Nederlandse militairen in Kunduz, Afghanistan. De lijst met taken, functies, opleidingen, lezingen en onderscheidingen is indrukwekkend. Op dit moment is hij de projectleider van de reorganisatie van het OTCKMar, zoals het opleidingscentrum wordt genoemd.

Lesmateriaal

Als docent van de rechercheschool van de KMar kwam Klappe al eerder in aanraking met de wapenverzameling op de Koning Willem III-kazerne. Die had direct al meer dan zijn gewone belangstelling. „De wapens werden gebruikt als lesmateriaal op de rechercheschool. Het is voor opsporingsambtenaren belangrijk om te weten of en waarom een wapen niet is toegestaan en onder welke verbodsbepaling die valt.”

In 1966 begon de verzameling met één Belgisch flobertgeweer, maar dankzij hulp van de politie werd de collectie al snel uitgebreid met in beslag genomen wapentuig. Geïnteresseerde prominente bezoekers, onder wie prins Willem-Alexander, trokken later naar Apeldoorn om de bijzondere verzameling van nabij te bewonderen. Daar kwam tijdelijk een eind aan toen het arsenaal in 2013 moest verhuizen en al het materieel in kisten en kratten werd opgeslagen. Pas bij de voltooiing van het nieuwe lesgebouw in 2022 kreeg alles opnieuw een plek.

Voorheen werden de wapens ook in de praktijk gedemonstreerd om de werking van het exemplaar en de impact van de kogels te laten zien. Maar dat aspect is nu uitbesteed aan de politieacademie. „We werken daarin wel nauw met hen samen. Maar doordat er in onze basisopleiding Wet wapens en munitie (Wwm) niet geschoten wordt met deze wapens, is er ook veel minder onderhoud.”

„Bezit van een windbuks wordt goedgekeurd, mits je er niet mee op de openbare weg komt of het wapen naast je hebt liggen in de auto” - Jos Klappe, luitenant-kolonel buiten dienst

Losse flodder

Wie denkt dat de verzameling van inmiddels 2500 verschillende objecten daarom slechts een museale functie heeft, wordt direct door de projectleider gecorrigeerd. „Nee hoor, we gebruiken ze nog steeds tijdens de lessen.” Cursisten moeten voorwerpen (waaronder wapens en vuurwapens) leren herkennen en kunnen indelen in vier verschillende categorieën: absoluut verboden wapens, wapens die bestemd zijn voor gebruik door de overheid (militair en politie), wapens die je mag bezitten als je een verlof hebt en voorwerpen die je thuis mag hebben. Klappe: „Het bezit van een windbuks of kruisboog wordt bijvoorbeeld goedgekeurd, mits je er niet mee op de openbare weg komt of het wapen naast je hebt liggen in de auto. Soms is het verschil tussen echt en nep haast niet te zien. Vrijwel alles wat er aan (vuur)wapens te bedenken is, hebben we in huis, zelfs een 3D-geprint (semi-)automatisch vuurwapen.”

De diversiteit en hoeveelheid wapens aan de wand, in vitrines en  laden is duizelingwekkend. De verzameling van de KMar behoort weliswaar tot een van de vier landelijke referentiecollecties, maar is dankzij de uitstalling en transparante ruimte het meest zichtbaar. Bovendien liggen er juweeltjes die collega’s dolgraag in bezit zouden willen hebben.

Neem een uiterst zeldzaam Engels vierloopspistool, kaliber .360. In beslag genomen bij een grote crimineel. Maar ook de kleinste revolver ter wereld van Griekse makelij, de Xithos Lilliput, behoort tot de uitgelezen verzameling. Ieder wapen heeft zijn eigen verhaal. Van een marechausseekarabijn uit 1873 tot een dienstrevolver rond 1900 met de letters LP. Dat staat voor losse patroon, oftewel een losse flodder. De eerste kamer van de trommel was daarmee geladen om een waarschuwingsschot af te kunnen vuren. Al snel wisten criminelen dat ook…

Illegaal

Maar er liggen en hangen ook historische wapens uit de Tweede Wereldoorlog, dolken, messen, ploertendoders, gummiknuppels, kruisbogen, speelgoedgeweren, pijlen, wurgstokken, sierwapens en airsoftapparaten. En een Nokia waarmee vier patronen afgevuurd kunnen worden, en een stroomstootwapen (taser) in de vorm van een i-Phone. En wat te denken van gelblasters. „Ze zijn soms toegestaan als speelgoed, maar ze worden ook gebruikt om af te dreigen!”

„Illegale vuurwapens die zijn gebruikt bij de oorlog in het voormalige Joegoslavië komen nog steeds de grens over” - Jos Klappe, luitenant-kolonel buiten dienst

Nog steeds wordt de referentiecollectie uitgebreid met materiaal dat in beslag is genomen, geschonken of gevonden. Tijdens controles aan de Nederlandse oostgrens bijvoorbeeld. Illegale vuurwapens die zijn gebruikt bij de oorlog in het voormalige Joegoslavië komen nog steeds de grens over. Maar ook Oost-Europa vormt straks na de oorlog met Rusland een risicofactor op het terrein van de Wet wapens en munitie. „En mede daarom is en blijft meer en betere internationale vuurwapensamenwerking enorm belangrijk,” waarschuwt de oud-officier.