Het ANC is voor het eerst sinds het einde van de apartheid in 1994 zijn absolute meerderheid in het Zuid-Afrikaanse parlement kwijtgeraakt en moet voor het eerst een coalitie vormen. De partij haalde bij de verkiezingen van vorige week zondag 40 procent van de stemmen. Bij de vorige landelijke verkiezingen in 2019 haalde de partij nog ruim 57 procent van de stemmen.

De partij, die wel de grootste bleef, zegt open te staan voor besprekingen met een van haar rivalen. ANC-secretaris-generaal Fikile Mbalula vindt echter dat elke coalitie Ramaphosa als hoofd moet hebben. Dat legt de lat hoog voor een deal met de uMkhonto weSizwe-partij onder leiding van voormalig president Jacob Zuma, die het vertrek van Ramaphosa eist in ruil voor steun.

„Ramaphosa is de voorzitter van het ANC. Als je die eis hebt, vergeet het dan maar”, zei Mbalula. „Geen enkele politieke partij kan ons zulke voorwaarden opleggen.” Hij erkende echter ook het enorme verlies: „Er valt niets te vieren. De resultaten zijn een duidelijke boodschap.”

Volgens de officiële uitslag komt het ANC op 159 van de vierhonderd zetels in het parlement. De Democratische Alliantie is tweede partij met 87 afgevaardigden. Haar aanhang bestaat vooral uit Engels- en Afrikaanstaligen. Ex-president Jacob Zuma, een voormalige ANC’er die na corruptieschandalen in ongenade viel, is met zijn nieuwe partij derde geworden. De extreemlinkse Economic Freedom Fighters (EFF) kreeg 9,5 procent van de stemmen.