Het VK is na Duitsland de belangrijkste afzetmarkt voor de Nederlandse bloemen- en plantenbranche. Met ingang van 31 januari eisen de Britten bij zendingen van vijf geslachten snijbloemen een fytosanitair certificaat. Zo’n document garandeert dat het product vrij is van ziekten en plagen.

Ook de invoerregels voor bepaalde producten van dierlijke oorsprong, zoals vlees en zuivel, zijn aangescherpt. Die moeten van een gezondheidsverklaring zijn voorzien. Later dit jaar, vanaf 31 oktober volgen waarschijnlijk eisen voor een reeks groente- en fruitsoorten. Een definitief besluit over die lijst moet het VK nog nemen.

De nieuwe regeling, het Border Target Operating Model (BTOM), is meerdere keren uitgesteld, maar gaat nu dan toch in fasen in. Exporteurs kunnen op de website van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) controleren welke eisen voor welke producten van kracht zijn.

Keuring

De keuring voor het fytosanitair certificaat voor bloemen wordt in Nederland uitgevoerd door het Kwaliteits-Controle-Bureau (KCB), een zelfstandig bestuursorgaan dat wordt aangestuurd door het ministerie van Landbouw en de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit. De vijf geslachten die het beteft zijn Orchidaceae (orchideeën), Dendranthema (chrysanten), Dianthus (anjers en duizendschoon), Gypsophila (gipskruid) en Solidago (guldenroede).

De Vereniging van Groothandelaren in Bloemkwekerijprodukten (VGB), de brancheorganisatie van im- en exporteurs, heeft de afgelopen maanden tevergeefs bij de Britten aangedrongen op uitstel tot volgend jaar. In een brief aan de Britse regering wees VGB-directeur Matthijs Mesken erop dat de strengere eisen juist ingaan in de drukke periode in de aanloop naar Valentijnsdag, Pasen en Moederdag.

Deze woensdag is het precies vier jaar geleden dat het VK de Europese Unie verliet. In december 2020 bereikten de twee partijen een akkoord over een nieuw partnerschap. De invoereisen voor plantaardige en dierlijke producten worden sindsdien in fasen aangescherpt, afhankelijk van het risico dat ze vormen voor teelten in het VK.

Voor bomen en potplanten, die aangemerkt zijn als producten met een hoog risico, is certificering al sinds begin 2021 verplicht. Nu is het de beurt aan producten met een medium risico.

Fysieke controles

Vanaf 30 april komen er ook fysieke controles door de douane. Transporten worden dan twee keer gecontroleerd: aan de Europese en aan de Britse kant van de grens. VGB-medewerker Tim Rozendaal zei in het Financieele Dagblad dat die grenscontroles „praktisch onuitvoerbaar” zijn. Hij voorziet een ernstig tekort aan controleposten aan Britse zijde.

Ook Britse importeurs maken zich zorgen over vertragingen. Voorman James Barnes van de Horticultural Trade Association zei eerder deze maand in The Financial Times dat hij „een ramp” vreest.

Hendrik Jan Kloosterboer, secretaris van Anthos, de Nederlandse brancheorganisatie voor de handel in bloembollen en boomkwekerijproducten, zegt in dezelfde krant dat hij zich grote zorgen maakt over de fysieke controle van kwetsbare planten en de vertragingen die daarbij kunnen ontstaan. „Wij vrezen een grote impact op de logistiek en schade aan producten als grote volwassen bomen met wortelkluiten, waarvan het laden door gekwalificeerd personeel vijf tot zes uur in beslag neemt. Het is simpelweg niet mogelijk om die producten aan de grens uit te laden.”

Coulance

Het KCB waarschuwde vorige week dat zijn dienstverlening door het extra werk de komende maanden onder druk kan komen te staan. Tot nu toe was er nog wel eens „ruimte voor coulance”, bijvoorbeeld als een inspectie extra werk vergde of een partij niet direct klaar stond, maar dat is voorbij.

Dit betekent voor exporteurs dat inspecties misschien niet op het gewenste tijdstip mogelijk zijn. Niet aangevraagd werk op locatie accepteert het KCB niet meer. Als een partij niet klaar staat, moet de exporteur een nieuwe inspectie aanvragen.