Uitleg: 2023 ook natste jaar ooit én tegelijk droog
Regenjassen en regenlaarzen waren vorig jaar geen overbodige luxe. Maar behalve warm en nat was 2023 volgens het KNMI ook droog. Daarmee staat het jaar model voor het toekomstige klimaat in Nederland.
Droog en nat in een jaar. Hoe uniek is dat?
Zeer uniek (zie het eenzame stipje in de rechterbovenhoek van de grafiek).
De droogte had plaats in mei en juni. Omdat ook de zon volop scheen, liep het neerslagtekort (neerslag minus verdamping) hard op. Het leek even zelfs een recorddroge zomer te worden, maar uiteindelijk viel dat mee. Al brak de droogte wel een ander record. Tussen 13 mei en 20 juni noteerde De Bilt de langst aaneengesloten periode ooit zonder druppel regen.
De regen viel in de laatste helft van het jaar.
Exact. Dat begon al in de zomermaanden juli en augustus. De beelden van verregende campinggasten staan wellicht nog op het netvlies. Landelijk viel er over heel 2023 gemiddeld 1152 millimeter neerslag. Dat was 43 millimeter meer dan het vorige record uit 1998. In het huidige klimaat (1991-2020) valt er zo’n 851 millimeter per jaar.
Enkele andere natte feitjes uit ”De staat van ons klimaat 2023”: de meeste neerslag viel bij neerslagstation Purmerend: 1428 mm. De meeste neerslag in een maand viel in november in Bergen: 256 mm.
Hoe past 2023 in het plaatje van een veranderend klimaat?
In oktober vorig jaar publiceerde het KNMI de lang verwachtte klimaatscenario’s voor Nederland. De moraal van dat verhaal: behalve een hogere temperatuur is er een grotere kans op droge zomers en nattere winters. In dat plaatje past 2023 vrij goed, al viel de zomer na een zeer warme en droge start alsnog in het water.
De grote hoeveelheid neerslag in het afgelopen najaar is volgens het KNMI overigens niet alleen zeer uitzonderlijk voor het huidige, maar waarschijnlijk ook voor het toekomstige klimaat. De vele regenval lag waarschijnlijk aan de ongebruikelijk warme Atlantische Oceaan.
Hoe erg is het dat de temperatuur in 2023 2,9 graden hoger was dan het gemiddelde een eeuw geleden?
Om een graadje erbij in Nederland zullen de meeste mensen niet rouwig zijn. Het rapport van het KNMI laat echter zien dat de opwarming van de aarde ook een keerzijde heeft. Want de extremen nemen ook toe. In Nederland zagen we dat in diverse zomers in de afgelopen jaren met temperaturen rond de 40 graden en hevige zomerdroogten.
Het KNMI somt diverse rampen elders op de wereld op die te maken hebben met klimaatverandering. Zo brandde er niet eerder zoveel bos af in Canada: drie keer de oppervlakte van Nederland. En in de Hoorn van Afrika –waar regenseizoenen steeds vaker uitblijven en er veel honger door droogte is– viel in 2023 juist zoveel neerslag dat akkers onder water kwamen te staan en 2 miljoen mensen op de vlucht moesten.
Verder legt het weerinstituut de vinger bij de heftige natuurbranden in Griekenland, de hagelstenen tot 19 centimeter in doorsnee in Italië en de overstromingen in Slovenië waarbij drie mensen omkwamen en 12.000 huizen beschadigd raakten.
Wat extra warme dagen zijn fijn, maar de weersextremen niet. Die kosten vele mensenlevens, vernietigen kwetsbare natuur en leveren grote financiële schade op.
