Een luid applaus klonk maandagavond in de zaal van het Franse parlement. De volksvertegenwoordigers hadden met een piepkleine meerderheid het hele debat over de migratiewet afgewezen. Over de omstreden tekst wordt niet eens meer gedebatteerd.

President Emmanuel Macron wilde met deze wet „immigratie beteugelen” en „integratie bevorderen”. Het was een symbool van Macrons au même temps (tegelijkertijd)-beleid. Maar dit keer lukt het niet om iedereen tevreden te stellen. De compromistekst kon links noch rechts bekoren. Het politieke midden, waar de Macronisten zitten, is te klein om de wet zelf door te drukken.

De afwijzing laat zien dat Macron niet meer op de centrumrechtse partij Les Républicains (LR) kan rekenen als hij een meerderheid in het parlement nodig heeft. De afgelopen tijd was er grote druk op deze partij om zich achter Macrons parlementaire midden te scharen. Zo niet, dan is LR verantwoordelijk als er weer een aanslag plaatsvindt door een migrant die eigenlijk uitgezet had moeten worden, dreigde minister Gérald Darmanin een dag eerder. Hij refereerde aan de moord op een leraar in Arras, in oktober, door een Tsjetsjeen.

Maar het lukte LR-voorzitter Éric Ciotti niet om de eenheid van zijn club te bewaren. Een deel onthield zich maandagavond van stemming. Voor veel rechtse parlementsleden –onder wie Ciotti– was de tekst sowieso te zwak.

Een stukje verder nog naar rechts, bij het Rassemblement National, zat het Marine Le Pen dwars dat sommige vormen van arbeidsmigratie gefaciliteerd zouden worden. Met haar stem heeft Le Pen „de Fransen beschermd tegen drommen migranten die zich in Franse dorpen zouden installeren”, zegt ze op de Franse televisie. „Dit was een pro-immigratiewet, die de opvang van meer en meer immigranten organiseerde. Daar is geen sprake van.”

Te links, te rechts

Parallellen met andere Europese landen zijn evident. De verkiezing van Geert Wilders is in Frankrijk niet onopgemerkt gebleven. Dat ook andere landen met migratie worstelen, heeft de rechtse politici misschien gesterkt in hun kritiek op de wet. Ondertussen heeft Frankrijk –meer dan andere landen– te maken met aanslagen die gepleegd worden door illegale migranten die niet op tijd door de politie zijn opgepakt.

Maar de wet zou ook medische hulp aan asielzoekers beperken tot noodhulp, asielprocedures versnellen door drie rechters te vervangen door één, en het makkelijker maken om mensen uit te zetten. Terwijl de tekst voor de rechterzijde te links was, vond de linkerkant hem juist te rechts. Opluchting dus, bij de uiterst linkse La France Insoumise (LFI) over het opzijschuiven van de „racistische” wet nog vóór erover gedebatteerd wordt.

De motie ging over meer dan de wet. Het land is in „een diepe politieke crisis” als de president eigenlijk alleen kan regeren per decreet, dus met inzet van grondwetsartikel 49.3, zegt Mathilde Panot die de LFI en de linkse coalitie Nupes voorzit in het parlement. „Je vraagt je nu ook af of het bij andere beslissingen, zoals de verhoging van de pensioenleeftijd, niet anders gelopen was als er wél in het parlement gestemd was.”

Een parlementaire commissie gaat zich nu over de tekst buigen om te bepalen of hij nogmaals wordt voorgelegd. Minister Darmanin bood meteen zijn ontslag aan bij het Elysée, wat direct door Macron werd afgewezen. Opmerkelijk was dat Darmanin dat dáár deed, en niet bij de premier, aan wie hij eigenlijk verantwoording schuldig is. Het laat zien dat de wet chef-
sache (een zaak van de chef) is.

Een nieuw wetsvoorstel, om migranten die voor een misdaad veroordeeld worden het land uit te zetten, is al in de maak, bezwoer Le Pen. Nu het niet lukt om de oorlog over migratiestromen in één keer te beslissen, moet de regering de strijd gevecht na gevecht leveren.