Bij de schietpartij kwamen twee Zweden, een zestiger en een zeventiger, om het leven. Een derde Zweed van in de zeventig raakte zwaargewond.

De verdachte aanslagpleger zelf, de 45-jarige Abdesalem L., werd dinsdag door de politie doodgeschoten. De Tunesiër had in 2019 tevergeefs asiel aangevraagd in België, maar bleef er illegaal wonen. Tussen 2012 en 2014 zat hij in Zweden in de gevangenis. De Zweedse migratie-autoriteiten wilden niet zeggen waarvoor hij de cel in moest.

Op sociale media zei de verdachte aanslagpleger lid te zijn van IS. In een internetfilmpje dat van zijn hand lijkt, verwees hij naar het verbranden van Korans door anti-islamactivisten in Zweden.
Eerder zei het Belgische openbaar ministerie (OM) nog dat er geen aanwijzingen waren dat de dader deel uitmaakte van een terreurgroep of dat hij handlangers had.

Hamas

Het OM sluit ook niet langer uit dat de aanslag is ingegeven door de oorlog tussen Israël en Hamas. Eerder zei het OM geen verband te zien, maar inmiddels is vastgesteld dat de verdachte op zijn sociale media steunbetuigingen aan het Palestijnse volk heeft gedeeld, aldus de woordvoerder van het federaal parket tegen de Vlaamse omroep VRT dinsdag.

De Belgische autoriteiten probeerden een dag na de aanslag in Brussel te verklaren waarom de verdachte niet was opgesloten of uitgezet. Volgens Thomas Renard van het Internationaal Centrum voor Terrorismebestrijding in Den Haag is het geen toeval dat de dader illegaal in het land verbleef.

Illegalen zijn moeilijker te volgen, stelt de terrorismedeskundige. Asielzoekers zijn toch al vaak lastig te screenen, omdat hun land van herkomst bijvoorbeeld niet meewerkt of niet te vertrouwen is.

Naïef

Tijdens zijn verblijf in België radicaliseerde Abdusalem L. volgens Renard tot gewelddadig islamist, net als de jongeman uit de Russische Kaukasus die vorige week in het Franse Arras een leraar doodde.

Overheden denken daarom volgens hem na over speciale veiligheidscontroles en of er speciale procedures moeten komen voor het uitzetten van afgewezen asielzoekers die een terreurrisico vormen.

De Zweedse premier Kristersson is van mening dat de Europese Unie betere grenscontroles nodig heeft. „Dit is een tijd voor meer veiligheidsmaatregelen, we mogen niet naïef zijn.”
Hoewel de Belgische autoriteiten sinds de aanslag meteen weer veel kritiek te verduren krijgen, ziet Renard vooralsnog geen grote fouten. Het systeem heeft juist goed gewerkt, heeft hij de indruk: de diensten hadden L. in het vizier en zouden juist dinsdag overleggen wat ze met hem aan moesten. „Zulk overleg is alleen voor de gevaarlijkste gevallen, dus ze hadden hem op de korrel. Maar tragisch genoeg waren ze net te laat.”