Dat blijkt uit cijfers over de periode tussen 1995 en 2021, die het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) donderdag naar buiten bracht. Alleen de uitstoot van fijnstof uit stallen en kassen nam in het onderzochte tijdvak licht toe, met 7 procent. Maar per kilogram product is ook die gedaald.

Het CBS keek naar de uitstoot van broeikasgassen en fijnstof en naar de zogeheten overschotten aan fosfor en stikstof. Die overschotten belanden in de bodem of het water. Een deel van de stikstof gaat als ammoniak de lucht in.

Broeikasgassen

Het aandeel van de landbouw aan de uitstoot naar de lucht van fijnstof, broeikasgassen en stikstof in Nederland is –afgezet tegen de omvang van de totale economie– relatief groot, stelt het CBS. Bij broeikasgassen gaat het om 12 procent, dat is evenveel als in 1995. Na dat jaar daalde de uitstoot van gassen die bijdragen aan de opwarming van de aarde wel, maar sinds 2003 is die weer licht gestegen.

In 25 jaar nam het aandeel van de landbouw aan de economie (bruto binnenlands product) af van 3 naar 1 procent. Dit betreft de primaire productie op de boerderijen en in kassen, dus los van bedrijven die de producten verwerken.

Tussen 1995 en 2008 wist de landbouw het stikstofoverschot aanzienlijk terug te dringen, maar daarna stagneerde de vooruitgang.

Bij de emissies naar de lucht blijft de rol van de landbouw groot. In 2020 was 84 procent van de ammoniak die in Nederland in de lucht terechtkwam afkomstig uit de landbouw. In 1995 was dat nog 91 procent. Het aandeel bij de stikstofoxiden nam iets toe, van 8 naar 9 procent.

Ammoniak ontstaat als mest en urine van dieren met elkaar mengen. Stikstofoxiden komen vrij bij verbranding, bijvoorbeeld uit motoren en bij het verwarmen van kassen.

Methaan

Ruim een derde van de broeikasgassen die de landbouw uitstoot komt uit de melkveehouderij. Het gaat daarbij onder meer om methaan, dat koeien opboeren bij de vertering van hun voedsel. Bij de verwarming van kassen met aardgas komt CO2 vrij.

De uitstoot van fijnstof uit machines is in de landbouw sinds 1995 met ruim drie kwart verminderd.