Dit zijn de mogelijke gevolgen van noodtoestand in Zuid-Korea
Duurde de militaire noodtoestand in Zuid-Korea nu drie uur, tot die werd weggestemd door alle op dat moment aanwezige parlementsleden? Of zes uur, tot president Yoon Suk-yeol hem formeel introk? Hoe dan ook was het een zeer korte exercitie van een impopulaire president, die zijn hand overspeelde met een zeer drastisch juridisch middel.
Naar eigen zeggen riep Yoon de militaire noodtoestand uit omdat er „pro-Noord-Koreaanse krachten” in de oppositie aanwezig waren die „antistatelijke activiteiten” beraamden. Noord-Korea had hier echter niets mee van doen: een meerderheid van het parlement is in handen van de liberale oppositie. Die had eerder nog een begrotingsvoorstel van de conservatieve Yoon weggestemd en is diverse afzettingsprocedures gestart tegen Zuid-Koreaanse officieren van justitie en andere hoogwaardigheidsbekleders. Dit frustreerde Yoon al langere tijd, maar dat hij zoiets extreems zou doen als naar de krijgswet grijpen, had geen enkele analist voorzien.
Yoons gok pakte averechts uit. Zijn militaire noodtoestand werd door niemand openlijk gesteund en ook zijn eigen partij sprak zich hiertegen uit. Militairen die naar het parlementsgebouw trokken, werden door demonstranten uitgejouwd en lijken vrij weinig te hebben gedaan wat bij een staat van beleg past. Het eerste bezoek van een buitenlandse regeringsleider is al afgezegd, wat aangeeft dat mensen hun handen van de president aftrekken. Veel Zuid-Koreaanse media spreken sindsdien van Yoon in plaats van president Yoon.
Sinds woensdag ligt er een afzettingsprocedure tegen hem, waarvoor een steun van twee derde van het parlement nodig is. Dat kan hier vermoedelijk op zijn vroegst vrijdag of zaterdag over stemmen. Om een afzetting mogelijk te maken, moeten 8 van de 108 parlementsleden van Yoons eigen Volksmachtpartij die steunen. Hierna bekijkt het constitutioneel hof of de afzetting legitiem is. Tijdens die beoordeling neemt premier Han Duck-soo de taken van de president waar.
De vraag is niet zozeer of Yoon zal aftreden, maar wanneer. Zijn besluit van dinsdagavond is alom veroordeeld als een interne poging tot staatsgreep en het lijkt zeer onwaarschijnlijk dat hij kan doorregeren. De kans dat hij vervolgd wordt, is niet alleen groot vanwege zijn acties zelf. In Zuid-Korea zijn sinds de invoering van de democratie in 1987 bijna alle presidenten na het einde van hun regeertermijn vervolgd.
Yoon lijkt zijn plan grotendeels alleen te hebben beraamd. Premier Han was überhaupt niet op de hoogte van de plannen en werd er net zozeer door overvallen als andere Zuid-Koreanen. Zuid-Koreaanse media schrijven dat het idee mogelijk uit de koker kwam van minister van Defensie Kim Yong-hyun en dat hier weinig andere mensen bij betrokken waren. De leider van Yoons eigen partij heeft opgeroepen tot het ontslag van de minister van Defensie en het opstappen van het hele kabinet. Kim bood daarop woensdagmorgen zijn ontslag aan.
Als Yoon wordt afgezet, zal zijn conservatieve partij vermoedelijk een klap krijgen bij de volgende presidentsverkiezingen. Bij de vorige stembusgang won Yoon met een miniem verschil, waardoor de helft van de stemmers dus niet de kandidaat kreeg die zij hadden gewild. Vervolgens wist Yoon weinig beloften in te lossen: de woningcrisis is nog steeds acuut en ook voor problemen als de jeugdwerkloosheid, vergrijzing en economische ongelijkheid is nog geen oplossing gevonden.
Zuid-Korea kent twee grote partijen: de conservatieve Volksmachtpartij en de liberale Democratische Partij. Het ligt in de lijn der verwachting dat laatstgenoemde de volgende president zal leveren, die dan de steun heeft van een meerderheid in het parlement.
Deze opvolger zal niet alleen te maken krijgen met de genoemde binnenlandse kwesties. Op 20 januari treedt Donald Trump aan als Amerikaans president en hij heeft plannen die Zuid-Korea kunnen raken. Zo vindt de Republikein dat de 28.500 Amerikaanse militairen in Zuid-Korea kunnen worden teruggetrokken als Seoul niet meer betaalt en gaf hij eerder blijk van een goede band met de Noord-Koreaanse dictator Kim Jong-un.