Gerard ten Voorde - 20 mei 2008 09:03 - Gewijzigd: 20 mei 2008 09:03

Examen doen op anderhalve stoelpoot

De spanning stijgt. Het uur U nadert. Met een ruk scheurt een docent het zegel van de envelop open. Geen weg terug. Examens 2008. Help! Mijn stoelpoot is gebroken.

Gespannen aandacht dinsdagmorgen in de examenzaal op scholengemeenschap Prins Maurits in Middelharnis.

Tientallen havisten zitten in lange rijen in de sporthal van de Pieter Zandt Scholengemeenschap in Kampen. De parketvloer is voor de gelegenheid bedekt met stemmige vloerbedekking. Zwart in de gangpanden, lichtgrijs onder de tafeltjes. Links en rechts piepen nog rode en witte strepen onder het tapijt tevoorschijn.

Gespannen wachten de leerlingen af. Vandaag staat Nederlands op het programma. Tekst analyseren en tekst samenvatten. Lange zit, van halftwee tot halfvijf. De Pieter Zandt deelt pakjes Wicky uit. Appelsap en sinaasappelsap. Sommigen nemen liever een scheut cafeïne uit een flesje cola.

De onderwijsredactie heeft in een onbesuisd moment het plan opgevat een verslaggever naar de schoolbankjes terug te sturen. Peentjes zweten in de examenzaal. Wie heeft dit op z’n geweten?! Amper verwerkte examentrauma’s uit een grijs verleden borrelen omhoog. Spanning, stress. Wie ben ik dat ik dit doen moet?

De stoeltjes staan keurig in het gelid. Plastic zitting, stalen frame. Groen en blauw. Elk tafeltje is genummerd. De surveillant wijst de journalist z’n plek. Slechter had deze het niet kunnen treffen. Het tafeltje van Maarten Fokker uit 6lc: de linkerstoelpoot is gebroken. Examen doen op anderhalve poot. De situatie doet een aanslag op m’n concentratie.

Docent A. Brand geeft nog een paar tips. „Timemanagement is belangrijk”, zegt de docent op z’n beste Nederlands. „Werk netjes, dat is je eerste visitekaartje. Netheid is belangrijk om je corrector wat welwillender te maken.” De regels tijdens de examens zijn streng. „Sjoerd, eerst je oorbellen uit.”

Plechtig opent de docent een verzegelde geelbruine envelop. Eerst de naam van het examen, datum en tijdsduur voorlezen, gebiedt de examencommissie. ”Tijdvak 1. Maandag 19 mei 2008, 13.30 uur tot 16.30 uur. Nederlands havo 5”. De surveillanten stellen zich op.

De havoklanten buigen zich over een flinke lap tekst. ”Scharrelwild”, luidt de kop boven het HP/De Tijdartikel. „Overal in Europa wordt de mythe weersproken dat roofdieren zich alleen in de maagdelijke wildernis thuis zouden voelen.” Hallo, was u daar nog? Dik 240 regels lang bespreekt de auteur de relatie tussen marktwerking en natuurbeheer. Niet dat ook maar één examenkandidaat op zo’n thematiek zit te wachten, maar goed.

Gedachteloos lurkt een leerling zijn Wicky naar binnen. Zijn ogen glijden over de regels. Merkwaardig, een spelfout in vraag 11c. En even later nóg een. Het onderwijs is ook niet meer wat het geweest is.

Vraag 15. Gebruik maximaal vijftien woorden voor het antwoord. Even tellen. …zestien, zeventien, achttien. Drie te veel. Even krassen, vijftien woorden. De klimwand rechts lokt, het dartbord voorin trekt. Niet laten afleiden. Volgende vraag. Een surveillant stekkert door het gangpad. Handen in de zak. Alweer op weg naar koffie. Die leraren van tegenwoordig…

Spieken mag natuurlijk niet, maar de verleiding om de antwoorden alleen maar even te vergelijken met de buurman is groot. Vraag 18. Antwoord A?! Ooh, ja, daar is ook wat voor te zeggen. Een slimme surveillant weet precies de meest fraudegevoelige plek te vinden. Stiekem verstopt hij zich tussen de scholieren. Waarschijnlijk een ervaringsdeskundige.

Halfdrie. „Leerlingen die klaar zijn mogen weg”, meldt een docent. Watte?! Nu al? ’k Ben nog maar halverwege! Snel naar de tweede ronde. De havisten moeten de tekst ”kunstmest voor het brein” samenvatten. „De jeugd van tegenwoordig heeft een gebrekkige algemene ontwikkeling”, luidt de eerste zin. Zo, die zit.

Het artikel signaleert een merkwaardig verschijnsel onder de jeugd. „Het vreemde is dat, ondanks alle klachten over het onderwijs, het gemiddelde IQ in westerse landen voortdurend stijgt.” Steven Johnson schrijft deze toename van de intelligentie toe aan computergebruik. Ouders hebben het vanavond waarschijnlijk weer zwaar: „Zie je wel dat msn’en m’n intelligentie vergroot?!”

„De tekst met vragen was behoorlijk pittig”, zegt docent Brand. „De samenvatting vond ik in verhouding wat gemakkelijker. Over het geheel was het goed te doen.” Leerlingen nemen na afloop samen de schade op. „Die samenvatting was waardeloos”, gromt Jaap Selles. „Een ondoorzichtige tekst”, vindt Wilco Flier. Toch hebben ze goede hoop. Evert-Jan Barten: „’t Was prima te doen.”

De verslaggever scoort 23 van de 32 punten. Net iets minder dan een 8. Met vlag en wimpel geslaagd. „Een heel mooie score voor een niet-insider”, oordeelt Brand. Jammer van die twee taalfouten…

Lees meer in het dossier Examens