Wetenschap 22 mei 2001

„Marserosie wijst op water”

Door Janneke Hak
Nieuwe beelden van het ruimtevaartuig Mars Global Surveyor (MGS) wijzen sterk op de aanwezigheid van stromend water op Mars. Het bestudeerde gebied –Arabia Terra, even groot als het Europese continent– vertoont zo'n sterke erosie dat wetenschappers verwachten dat deze alleen kan zijn veroorzaakt door waterstromen die in het verleden over het oppervlak van de planeet vloeiden.

De onderzoekers wijzen alle andere mogelijke oorzaken van de uitholling van de hand. Harde wind, vulkaanuitbarstingen en gletsjers veroorzaken ook erosie, maar niet in zo'n sterke mate als water. Arabia Terra ziet er qua structuur hetzelfde uit als de rest van de hooglanden op Mars, maar het gebied ligt bijna een kilometer lager dan de omgeving.

Opnamen die satellieten in het verleden van de rode planeet hebben gemaakt, zijn niet scherp genoeg om het hoogteverschil zichtbaar te maken. „In de tijd voor de Surveyor waren structuren tot ongeveer een kilometer zichtbaar en was er niets bijzonders te zien aan Arabia Terra. Huidige opnamen laten details tot een halve meter zien van ieder willekeurig deel van het oppervlak van de planeet”, zegt Brian Hynek, onderzoeker aan de Washington University in de Amerikaanse stad Saint Louis. Hij publiceert zijn bevindingen deze maand in het tijdschrift Geology.

Mars is grofweg in twee stukken op te delen. Deskundigen spreken over de 'oude' zuidelijke hooglanden die zijn bedekt met veel kraters en een groot geulenstelsel met een diepte tot 7 kilometer. De 'jonge' noordelijke hooglanden zijn volgens de wetenschappers later ontstaan. Het gebied bevat weinig kraters en nagenoeg geen geulen. Arabia Terra maakt deel uit van de noordelijke hooglanden.

De bewijzen voor de aanwezigheid van water op Mars stapelen zich op sinds de MGS vanaf 1997 om de planeet cirkelt en gedetailleerde opnamen van het oppervlak maakt. Afgelopen jaar bracht de NASA diverse keren opnamen naar buiten waarop structuren te zien zijn die volgens de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie alleen maar door stromend water ontstaan kunnen zijn.

Veel onderzoekers nemen aan dat de geulen zijn ontstaan doordat water van tijd tot tijd door het planeetoppervlak barst en over het oppervlak stroomt en zo de bodem uitholt. Niet iedereen denkt er zo over. Vorige maand stelden onderzoekers van de Universiteit van Arizona in het tijdschrift Geophysical Research Letters dat de geulen zouden zijn ontstaan door stromen vloeibare kooldioxide.

Landingsplaats
Hynek beveelt Arabia Terra aan als landingsplaats voor een van de twee Mars Rovers die de NASA in 2003 wil lanceren, op zoek naar meer bewijzen voor water. „Midden in Arabia Terra hebben we een plek ontdekt waar een enorme hoeveelheid hematiet voorkomt, een mineraal dat ijzeroxide bevat. Op aarde wordt hematiet gevormd in aanwezigheid van water. NASA moet de Mars Rovers sturen naar die plaatsen waar in het verleden bijna zeker water heeft gestroomd”, zegt Hynek.

Eerdere berichtgeving:

"Geen water maar kooldioxide op Mars"
(10 april 2001) Eerdere berichtgeving die bij dat artikel staat, ook nu weer toevoegen.

"Sporen van leven op Mars zijn vervuiling" (16 januari 1998)

Gezocht: Robuust Marskarretje (30 juni 1998)

NASA: mogelijk water op Mars (27 juni 2000)

Mars-foto's tonen sporen van water (5 december 2000)

Commentaar: Leven op Mars (6 december 2000)

"Kristallenketting op Marsmeteoriet bewijs voor leven" (27 februari 2001)

Relevante website:

NASA-site over Mars-missies:
mars.jpl.nasa.gov