Zorg over verdeeldheid
in Gods huisgezin

Al kan Schuurman zichzelf voldoende verdedigen, laat mij mogen zeggen hoe ik hem hoorde. Wie aanwezig was hoorde de persoonlijk ervaren pijn. Schuurman heeft twee kerkscheuringen in zijn leven meegemaakt: de vrijmaking en de scheuring van 1967. Kennelijk sloeg daar zijn kritiek op: de gereformeerde synode, die in 1944 bezwaarden schorste, en de vrijgemaakte synode, die het juk afwierp, maar in 1967 weer anderen uitsloot. Wie geen vreemdeling in Jeruzalem is, weet deze dingen. Daar moet je naar luisteren.

Schuurman treft datzelfde denken nu weer aan bij SoW! Wil onze journalist in deze drie gevallen echt het gezag van synoden verdedigen? Volgens Schuurman is de christelijke gemeente allereerst plaatselijk. Dat ligt in de lijn van de Nederlands gereformeerden, waar hij toe behoort.

Cultuurkritiek
Maar bovenal gaf Schuurman als filosoof hier zijn bekende cultuurkritiek: tegen het technische ”beheersingsdenken”, dat zijns inziens zelfs ook doorwerkt in de theologie. (Toen hij daarop bevraagd werd, zei hij dat hij een bepaalde dogmatiek bedoelde, niet onze belijdenis.) Deze cultuurkritiek vindt ook weerklank onder ons. Mij dunkt: terecht.

Het is onbehoorlijk om een hoogleraar van de wijsbegeerte der wetsidee (!), of de reformatorische (!) wijsbegeerte, ook maar even in verband brengen met postmoderne gezagsondermijning, zoals uw journalist deed. Schuurman kritiseert juist deze Babelcultuur.

Daar komt nog iets bij: Schuurman was niet de enige spreker op de conferentie van het COGG. Er waren er nog drie: ds. Van der Veer van de Evangelische Omroep, drs. Kole van de Driestar en drs. Heijstek van Eleos. De laatste benadrukte juist dat ieder huis zijn eigen regels moet hebben. Hij gebruikte dus precies hetzelfde beeld als onze journalist. Waarom vermeldt deze dat niet? Hij had dus evengoed kunnen 'koppen' met: COGG laat iedere kerk haar eigen regels. Maar dat zou ook niet waar zijn. Onze zorg is juist dat Gods gezin uit elkaar ligt...

Namens de synoden
Het COGG is geen hobby van dwarsliggers, maar een contactorgaan waarheen onder meer drie synoden hun officiële afgevaardigden zenden! (Zo gezien zou een journalist die dit orgaan kritiseert, zelf aan gezagsondermijning doen. Maar goed. Kritiek mag, als die maar zuiver is.) Hoe zouden deze synodale afgevaardigden negatief over een synode spreken? De genoemde ds. J. H. Velema, jaren secretaris van het COGG, was zelf synodevoorzitter in de Christelijke Gereformeerde Kerk (CGK). Even verbonden met die kerk is nu de huidige voorzitter van het COGG, ds. Van Dijken. Ik heb hem nog nooit iets over een struikelblok horen zeggen. Die CGK bereikte trouwens een leerconsensus met de vrijgemaakt gereformeerde synode. Als COGG schreven wij ook zelf de vrijgemaakte synode aan. Zoveel ontzag voor synoden hebben wij!

Wat zouden wij ook graag afgevaardigden begroeten van de Gereformeerde Gemeenten! Hoe welkom zou hun bevindelijke inbreng zijn. Het gaat ons om de hele ”gereformeerde gezindte”, waar Groen van Prinsterer de afgescheidenen bij rekende. Hervormden als hij voelen dezelfde pijn en dezelfde band. En dat blijkt vaak wederzijds. In de tijd van vader Brakel wáren wij ook één kerk.

Is er geen oorzaak?
Maar er zijn naast drie synoden ook twee richtingsorganisaties vertegenwoordigd in het COGG: de Gereformeerde Bond (GB) en de Confessionele Vereniging. En die zijn inderdaad kritisch naar hun synode. Vooral de GB is de ”beroerder Israël”. Maar is er geen oorzaak? Wie heeft Israël beroerd? Zij zuchten van ouds onder de ”repressieve tolerantie” van het ”midden”, en nu dan onder opgelegde eenheid met moderne ”gereformeerden” en ”luthersen”.

Trouwens ook confessioneel-gereformeerden (CGB) hebben alle reden om hun synode te kritiseren: gaf deze aan Den Heyer geen ruimte? Zou uw krant hier echt het gezag van synoden willen verdedigen?! Is kritiek hier gezagscrisis? Het gaat ons juist om het gezag van de Schrift en om een kerk die weet wat haar belijden weerspreekt. Iemand zei treffend: Men moet goed staan om goed te kunnen zien.

Wat betreft de plaats van de Gereformeerde Kerken in Nederland (GKN) in het COGG: die is inderdaad omstreden. En daarom traden inderdaad de vrijgemaakten niet toe. Daarin heeft broeder Roos gelijk. Ik kan u zeggen dat dat voorwerp van aanhoudende zorg is en dat hier iets staat te gebeuren.

Onderop beginnen
Maar uw journalist verwijst ook naar een interview met ds. J. H. Velema en K. Bokma uit 1994 over de nieuwe werkwijze van het COGG. Hij citeert dan de laatste: „al die synodes werken niet. Wij moeten het grondvlak mobiliseren.”

Ook de heer Bokma sprak op persoonlijke titel, want zo zit onze broeder daar nu eenmaal. Ook hij kan zichzelf genoeg verdedigen, maar laat mij weer mogen zeggen hoe ik het hoorde. Ook hij bedoelde: de gemeente is allereerst plaatselijk, wij mogen met zoeken naar samenwerking dus onderop beginnen. Als het gaat over de plaats van genoemde broeder in zijn eigen kerk, moet de schrijver hem dat maar in eigen kring voorleggen. Wij in het COGG zijn dankbaar voor zijn moedige, kundige en geestelijke inbreng.

En wij werken nu inderdaad meer op het 'grondvlak'. Wij beleggen (gedekt door onze synodale opdrachtgevers!) inderdaad regionale vergaderingen, die inderdaad beter aanslaan en daarin worden de plaatselijke kerkenraden juist zo veel mogelijk gekend. Er leeft bij het gewone kerkvolk vaak een diepe hunkering naar gemeenschap over de kerkelijke binnenmuren heen. Met ds. Van der Veer, mijn voormalige plaatsgenoot, merkte ik dat al op de gezelschappen.