Straks mogelijk ook surfen op Internet via het stopcontact
Filebestrijding op digitale snelweg
Door ing. H. van de Ridder
De digitale snelweg mag dan vrij zijn van bijna elke overheidsbemoeienis, snelheidsbeperkingen bestaan er wel degelijk en files doen zich ook steeds vaker voor. Natuurlijk zoekt de branche die informatietechnologie heet naar snelle oplossingen. ADSL, ISDN en CAI-netten, om maar een paar afkortingen te noemen, zouden oplossingen kunnen bieden.
In de praktijk blijkt dat een gemiddelde Internet-gebruiker per keer al gauw een halfuur bezig is met het opvragen van allerlei informatiepagina's. In die tijd is bij een standaard telefoonaansluiting de telefoon niet te gebruiken. Een tweede probleem is dat de theoretische maximale snelheid voor informatieoverdracht via de normale telefoonlijn bereikt is. De nieuwste 'gewone' telefoonmodems hebben een theoretische snelheid van 56K, in de praktijk is daarvan slechts zo'n 40K te benutten. Integrated Services Digital Network (ISDN) en Internet-via-de-kabel zijn de belangrijkste van een aantal ontwikkelingen die deze beide problemen moeten oplossen.
De werking van ISDN is niet analoog, zoals bij een gewone telefoon, maar digitaal. Een ISDN-gebruiker krijgt een aansluiting op twee gewone telefoonlijnen. Een speciaal kastje van KPN maakt het digitale signaal aan. De telefooncentrale vangt dit op en verwerkt het.
Twee kanalen
Door de digitale techniek heeft de ISDN-gebruiker twee informatiekanalen van elk 64 kbps. Door die lijnen is net zo goed een bestand vanuit de pc te versturen als een telefoongesprek te voeren. De beide informatiekanalen zijn onafhankelijk of gecombineerd te gebruiken. Onafhankelijk omdat de ISDN-aansluiting tegelijkertijd beschikbaar is voor dubbel telefoneren, telefoneren én internetten, of voor internetten met een 'dubbele' snelheid van 128 kbps. Dat laatste is bijna vier keer zo snel als internetten via de gewone telefoonlijn.
Om gebruik te kunnen maken van ISDN moet de computer uitgerust zijn met een speciaal ISDN-modem. Vanaf de pc naar het kastje is een aparte ISDN-kabel nodig. De normale prijs van een aansluiting bedraagt zo'n 200 gulden, maar deze maand biedt KPN Telecom het pakket aan voor 129 gulden, exclusief btw. De abonnementskosten zijn met ƒ 49,95 per maand ongeveer 15 gulden hoger dan voor een gewone telefoon. Voor de gesprekskosten verandert er niets. Misschien valt er op die post wel wat te bezuinigen, omdat het internetten veel sneller gaat. Wie als gevolg daarvan veel meer sites gaat bezoeken, ziet natuurlijk zijn rekening wel oplopen.
Pakketjes
ISDN is inmiddels zo'n zeven jaar uit. Nieuwe, snellere technieken komen in rap tempo op de markt. Zoals Asymetric Digital Subscriber Line (ADSL), een nieuwe modemtechniek waarbij digitale signalen getransporteerd worden over de telefoonlijn. ISDN stuurt de informatie van de verschillende gebruikers in kleine pakketjes door elkaar heen, achter elkaar. ADSL stapelt alle signalen als het ware boven op elkaar. Dit is een beetje vergelijkbaar met de radiosignalen: Radio 1, 2 en 3 worden gelijk uitgezonden, maar op een andere frequentie. Een groot voordeel van ADSL ten opzichte van ISDN is dat de oude analoge apparatuur gewoon blijft werken.
Het ADSL biedt de pc-gebruiker een overdrachtssnelheid van 200 kbps. In Amsterdam draait onder de naam “SnelNet” een proef bij 1000 huishoudens. KPN Telecom heeft de projectleiding en verzorgt de techniek, SURFnet, het Nederlandse computernetwerk voor onderzoek en onderwijs, zorgt voor de softwarematige afhandeling en NOB-Interactive levert aangevraagde films of video's.
CAI-net
Door gebruik te maken van een ander kabelsysteem dan het telefoonnet, blijft de telefonische bereikbaarheid tijdens het internetten helemaal gewaarborgd. Zo'n systeem zou de Centrale Antenne Inrichting (CAI) kunnen zijn. De kabels daarvoor zijn in de jaren '60 en '70 in de meeste steden en dorpen aangelegd. Gebleken is dat deze CAI-netten na technische aanpassing inderdaad ook geschikt zijn voor informatietransport voor Internet. Voor de CAI-netten is er geen landelijke beheerder, zodat de verschillende kabelbedrijven hun eigen systemen aanbieden.
Koploper is het Amsterdamse kabelbedrijf A2000. In Purmerend, Hilversum en enkele wijken van Amsterdam is al een Internet-aansluiting beschikbaar. Het is de bedoeling dat medio '99 heel Amsterdam gebruik kan maken van Internet-via-de-kabel. Volgens persvoorlichter J. Simmons maken nu al zo'n 4000 particulieren gebruik van deze mogelijkheid. Dat aantal ligt ruim boven de verwachting.
Onafhankelijkheid
De belangrijke voordelen van Internet-via-de-kabel zijn de onafhankelijkheid van het telefoonnet, de grote bandbreedte –dat maakt een hoge transportsnelheid van bestanden mogelijk– en tarieven die onafhankelijk zijn van de gebruikstijd. Volgens A2000 ligt de informatieoverdrachtsnelheid via de kabel hoger dan bij ISDN. Hoeveel hoger wil men niet precies zeggen, omdat de snelheid sterk afhankelijk is van het aantal gebruikers dat tegelijkertijd aan het internetten is.
De gebruiker die Internet-via-de-kabel wil, moet hiervoor in zijn pc een Ethernet-kaart plaatsen, die met een speciale kabel aangesloten wordt op een kabelmodem. Dit modem vormt de aansluiting op het CAI-net.
Bij het Amsterdamse kabelbedrijf bedragen de eenmalige aansluitkosten ongeveer 400 gulden. Een Ethernet-kaart kost, afhankelijk van de uitvoering, zo'n 100 tot 400 gulden. De maandelijkse kosten, 89 gulden, zijn onafhankelijk van de gebruikte tijd. In eerste instantie lijken deze hoger dan die voor een ISDN-aansluiting. Maar bij ISDN komen daar nog bij: een abonnement op een Internet-aanbieder, ongeveer 40 gulden per maand, en de telefoonkosten, die variëren van 2 tot 12 gulden per uur.
Buitenspel
Het kabelbedrijf A2000 biedt een all-in Internet-aansluiting, waarbij A2000 de Internet-aanbieder is en de gewone providers als World-Access, UUnet en Xs4all buitenspel staan. KPN Telecom is wettelijk verplicht het telefoonnet ook open te stellen voor andere aanbieders. Voor het CAI-net geldt dit nog niet, vandaar dat de CAI-bedrijven alles in eigen hand houden.
Ook technisch is er een groot verschil. Elk huishouden is via een 'eigen' draadje rechtstreeks verbonden met de telefooncentrale. Bij een CAI-aansluiting zitten alle huishoudens op dezelfde lijn. Voor elke provider zou er dan een apart frequentiekanaal gereserveerd moeten worden, maar voor de meeste CAI-netten is het maximumaantal kanalen bereikt.
Xs4all is in samenwerking met het kabelbedrijf Amstelland in Amstelveen een proef gestart voor honderd gebruikers. Doel is om via hetzelfde kabelnet verscheidene Internet-aanbieders tegelijkertijd actief te laten zijn. Voorlichter M. Wessling van Xs4all denkt dat de consument niet zit te wachten op een monopoly van het kabelbedrijf als Internet-aanbieder.
Elk Nederlands huis heeft naast de telefoon en CAI nog een kabelaansluiting: de elektriciteit. De elektriciteitsleiding kan behalve stroom ook informatie transporteren. Een eenvoudig voorbeeld is de babyfoon. In Nederland nemen enkele energiebedrijven, waaronder EDON, proeven om ook Internet-informatie over te dragen via het elektriciteitsnet. Voor die techniek is nog geen randapparatuur op de markt.
