Tragedie Venezuela was voorspelbaar

Verdriet en woede

CARACAS – De duizenden Venezolanen die door aardverschuivingen en modderlawines zijn verzwolgen hadden nog kunnen leven als er tijdig maatregelen waren genomen. Behalve verdriet om de slachtoffers van de ergste ramp die Venezuela deze eeuw heeft getroffen heerst onder arme Venezolanen woede om wat had kunnen worden voorkomen.

„Dit is een ramp van grote omvang, maar ook een ramp die voorspelbaar was”, zei Xiomara Tortoza, een opbouwwerker in de sloppenwijken van de hoofdstad Caracas. Bijna de helft van Caracas' 6 miljoen inwoners woont in zelfgebouwde huisjes op de hellingen van de bergketen die de stad scheidt van de Caraïbische Zee. Nog eens tienduizenden wonen aan de andere kant van het Avila-gebergte bij de havenstad La Guaira.

De sloppenwijken zijn uitgestrekte verzamelingen van op en tegen elkaar gebouwde hutjes, die als wankele dominostenen bezwijken onder de van de berg stromende modder. Volgens deskundigen zou er niemand op de berghelling mogen wonen, omdat de aarde bij zware regenval regelmatig loskomt. Of de autoriteiten zich bewust zijn geweest van het gevaar dat de bewoners van de Avila liepen na de ongewoon hevige regenval van vorige week en waarschuwingen hebben gegeven is nog niet duidelijk.

Miljoenen arme Venezolanen hebben zich in de loop der jaren illegaal op de berghellingen gevestigd, omdat er nergens anders meer grond beschikbaar is. „Natuurlijk wist ik dat het gevaarlijk was. Maar het is het land waar ik op woon. Alleen de rijken krijgen een keus”, zegt de 32-jarige Andres Eloy Guillen.

De bebouwing begon enkele tientallen jaren geleden, toen golven van arme Venezolanen naar de hoofdstad van hun olierijke land trokken in de hoop op werk en een beter leven. Soms ondernamen de autoriteiten pogingen de illegale bewoners te verdrijven, maar de pogingen gingen nooit vergezeld van serieuze plannen om elders vervangende woonruimte te scheppen. Toen duidelijk werd dat de sloppenwijken niet meer zouden verdwijnen legden de autoriteiten zich erbij neer. Zij consolideerden de illegale bewoning door water en andere voorzieningen aan te leggen en leningen te verstrekken voor woningverbetering.

Noodtoestand
De bevolking van Caracas is intussen explosief gegroeid en tegenwoordig zijn de hellingen van de Avila bezaaid met sloppenwijken. Aardverschuivingen met dodelijk gevolg zijn aan de orde van de dag. „Wij leven in een permanente noodtoestand”, zegt Tortoza.

President Hugo Chavez zegt dat de ramp de plannen van zijn regering zal versnellen om honderdduizenden bewoners van sloppenwijken te verplaatsen naar open plekken in het regenwoud in het oosten en de Grote Vlakten in het zuiden van het land.

De rijken zijn overigens niet geheel aan de rampspoed ontsnapt. Enkele gegoede wijken die de afgelopen jaren bij de kust aan de voet van de Avila waren verrezen liggen nu onder een dikke laag modder en stenen. Naar verluidt hebben projectontwikkelaars ambtenaren omgekocht om op deze gevaarlijke plaatsen te mogen bouwen.