Eerste bestorming met tanks en pantservoertuigen

Rebellen slaan aanval
Russen op Grozny af

Vollebaeck

Het zou gaan om de eerste bestorming van Grozny met tanks en andere pantservoertuigen, die tot op zo'n 3 kilometer van stadscentrum waren doorgedrongen. De gevechten tussen de rebellen en het Russische leger in het oostelijke deel van de stad zouden drie uur hebben geduurd. Circa 2000 rebellen zouden de Russische eenheid hebben omsingeld en aangevallen.

Moskou heeft tot dusver een massale bestorming van Grozny door Russische troepen uitgesloten. Een massale aanval van Grozny tijdens het vorige Tsjetsjeense conflict in 1994 leidde tot een groot verlies aan mensenlevens.

Het was kennelijk de eerste Russische pantseraanval op Grozny sinds de Tsjetsjeense hoofdstad eind vorige maand door de Russen werd omsingeld. De aanval had plaats terwijl de stad onafgebroken werd bestookt met artillerievuur. Een hooggeplaatste Russische commandant voorspelde eerder gisteren dat de inname van Grozny een kwestie van dagen zou zijn. De Russen hebben tijdens hun opmars in Tsjetsjenië weinig tegenstand ondervonden. Tsjetsjenen zeiden echter vol vertrouwen de strijd te zullen aangaan; in de stad zijn de guerrillastrijders met hun lichte bewapening in het voordeel.

Grondaanvallen
De Tsjetsjeense rebellen meldden de afgelopen twee dagen zeker zes grondaanvallen van het Russische leger op Grozny te hebben afgeslagen. Enkele duizenden moslimrebellen hebben zich weken op de aanvallen kunnen voorbereiden en hebben zich in Grozny goed verschanst.

De straten van Grozny boden gisteren een verlaten aanblik. Terwijl de Russische salvo's onverminderd bleven klinken, stegen er meer en meer rookpluimen op vanuit het centrum van de grotendeels verwoeste stad. Volgens de Tsjetsjeense commandant Letsji Islamov zijn sinds dinsdag 111 Russische soldaten omgekomen en zijn er achttien krijgsgevangen gemaakt. De verliezen bij de rebellen zouden minimaal zijn. Islamov zei dat er zich nog zevenduizend rebellen in Grozny ophouden. Wegens de steeds strakkere Russische omsingeling wordt het voor de Tsjetsjenen wel moeilijker versterking naar de Tsjetsjeense hoofdstad te sturen, erkende Islamov.

Mochten de rebellen de slag om Grozny verliezen, dan zullen zij zich in de bergen in het zuiden van Tsjetsjenië terugtrekken en de Russen van daaruit bestoken. Zij volgden die strategie in 1996 met succes toen zij de Russen dwongen de aftocht te blazen.

„Kwestie van dagen”
De vice-stafchef van het Russische leger, generaal Valeri Manilov, verklaarde gisteren dat het slechts „een kwestie van dagen” is voor Grozny wordt ingenomen. Het zal tot februari duren voor de Russische strijdkrachten heel Tsjetsjenië onder controle hebben, zei Manilov. De Russen hebben momenteel 60 procent van het land in handen. Er zouden nog 12.000 tot 15.000 rebellen over zijn, en vermoedelijk duurt het twee tot drie maanden voor ook zij zijn verslagen, aldus Manilov.

In Grozny zitten naar schatting nog 40.000 burgers vast. De meesten van hen zijn oud en kunnen de stad niet op eigen kracht –te voet– verlaten. Het persbureau Itar-Tass berichtte gisteren dat sinds zaterdag 2973 burgers de stad hebben verlaten. Volgens journalisten is dat aantal schromelijk overdreven.

De Russische minister van Noodsituaties, Sergej Sjojgoe, verklaarde bereid te zijn met de Tsjetsjeense president Aslan Maschadov overleg te voeren over de evacuatie van de overgebleven burgers uit Grozny. Hij gaf aan dat er mogelijk vandaag telefonisch contact zal zijn. Maschadov zei echter dat alleen de Russische luchtaanvallen de burgers verhinderen hun bunkers te verlaten en een veilig heenkomen te zoeken. Volgens Islamov zijn de afgelopen tien dagen 86 burgers om het leven gekomen door de hevige beschietingen.

Vollebaek
Intussen verklaarde Knut Vollebaek, de voorzitter van de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE), een bemiddelingspoging te willen ondernemen. Op bezoek in de Tsjetsjeense buurrepubliek Ingoesjië, die is overspoeld met Tsjetsjeense vluchtelingen, zei hij dat er een politieke oplossing moet worden gezocht voor het conflict. Maschadov heeft gezegd bereid te zijn tot onderhandelen, maar Moskou beweert dat alleen de rebellen baat hebben bij een bestand.

EU-voorzitter Finland riep de Russische regering op die weigerachtige houding te herzien. In een telefoongesprek met zijn Russische tegenhanger Vladimir Poetin zei de Finse premier Paavo Lipponen gisteren dat de Europese Unie elk terrorisme veroordeelt en de Russische aanspraak op Tsjetsjenië respecteert, maar dat er een dialoog op gang moet komen tussen Moskou en de OVSE-vertegenwoordiging in de noordelijke Kaukasus. Poetin antwoordde dat Moskou eerst de „antiterroristische operatie” wil afronden en daarna pas zal proberen „politieke problemen met politieke middelen op te lossen.”

Vollebaek zei vandaag een bezoek te willen brengen aan Tsjetsjenië, mits hij daar toestemming voor krijgt. Gisteren had hij Tsjetsjenië ook al zullen aandoen, maar dat werd verhinderd door de dichte mist.

De secretaris-generaal van de Raad van Europa, Walter Schwimmer, heeft Rusland schriftelijk om opheldering gevraagd over de mensenrechtensituatie in Tsjetsjenië. In een gisteren uitgegeven verklaring stelt de raad dat het voor het eerst is dat de secretaris-generaal van de raad zijn positie gebruikt om een van de 41 lidstaten aan te spreken op de toepassing van de Europese Conventie van de Mensenrechten. In zijn brief aan de Russische minister van Buitenlandse Zaken Igor Ivanov stelt Schwimmer dat hij uiterlijk op 10 januari antwoord verwacht op zijn vragen. Als Moskou niet reageert, kan Rusland worden geschorst als lid.