Dreiging moet partijen aan tafel krijgen

Groen licht voor acties
NAVO boven Kosovo

BRUSSEL – De leden van de NAVO hebben de afgelopen weekwisseling secretaris-generaal Javier Solana gemachtigd luchtaanvallen uit te voeren in Joegoslavië. Dit moet de druk op de partijen in het conflict in Kosovo verhogen om deel te nemen aan een vredesconferentie bij Parijs. Geen enkele partij heeft deze weekwisseling „nee” durven zeggen op de dwingende uitnodiging van de Britse minister Robin Cook, die namens de Contactgroep naar de Balkan was gekomen.

Een duidelijke aanvaarding van de uitnodiging kreeg Cook alleen van de gematigde politieke leider van de etnische Albanezen in Kosovo, Ibrahim Rugova, en van een invloedrijke Kosovaarse uitgever, Veton Surroj. De vechtende partijen hebben meer tijd nodig. De Joegoslavische machthebber Slobodan Milosevic en het radicale Kosovo Bevrijdingsleger (UCK) denken nog „enkele dagen” na over de uitnodiging.

Een hoge functionaris van het UCK, Jakup Krasniqi, heeft gisteren gezegd dat „onderhandelingen die in alle haast zijn georganiseerd” het etnische conflict in Kosovo niet kunnen oplossen. Krasniqi zei op de Albanese staatstelevisie dat de UCK-strijders wel „open blijven staan voor onderhandelingen met belangrijke internationale partijen.”

De 51 etnisch Albanese studenten die in Pristina in hongerstaking waren hebben hun protestactie gisteren opgeschort nadat de etnisch Albanese onderhandelaar Fehmi Agani hen ervan verzekerd had dat Rugova en Adem Demaci, een vertegenwoordiger van het UCK, binnen 2 dagen met elkaar rond de tafel gaan zitten om zich voor te bereiden op de vredesbesprekingen van Rambouillet.

Milosevic bleef zijn standpunt herhalen dat Kosovo een interne kwestie is, die in het eigen land moet worden opgelost, maar liet Cook wel weten bereid te zijn de internationale eis te overwegen.

Zes telefoontjes
De druk om op 6 februari naar de onderhandelingstafel in Rambouillet, ruim 25 kilometer ten zuidwesten van Parijs, te komen is groot, vooral voor de Joegoslavische autoriteiten. De NAVO-raad besloot zaterdag in Brussel dat de chef van de verdragsorganisatie, Solana, maar zes telefoontjes hoeft te plegen voor hij, ongeacht de inhoud van zijn telefoongesprekken, de aanval op Joegoslavisch grondgebied kan laten inzetten met de tweehonderd gevechtsvliegtuigen die de NAVO in de regio paraat heeft. Dat kan op ieder moment dat het door de Contactgroep uitgestippelde vredesproces lijkt te mislukken.

De internationale opzet hoeft evenwel niet te slagen, ondanks de ferme en feilloos op elkaar afgestemde taal van de NAVO en de Contactgroep (Duitsland, Frankrijk, Groot-Brittannië, Italië, Rusland en de VS). Rugova wordt inmiddels overschaduwd door het UCK, die als zwervende guerrilla moeilijk te bombarderen valt. Het UCK heeft feitelijk een vetorecht verworven over de start van de onderhandelingen in Rambouillet.

Als die van de grond komen, krijgen de gastheren van de conferentie, de Contactgroep, opnieuw problemen met het UCK. Die houdt vast aan de onwrikbare eis van totale onafhankelijkheid. Niemand behalve de etnische Albanese strijders zijn daar opuit.

De Contactgroep wil verregaande autonomie voor Kosovo, met een eigen wetgevende macht en een eigen politiemacht. Een internationale troepen moeten dan toezien op de autonome vrede in Kosovo.

Het geweld duurt vooralsnog onverminderd voort. Vrijdag werden 24 etnische Albanezen gedood in het dorp Rogovo en er ontplofte een bom in een café in Pristina waar veel Serviërs komen. Zaterdag vielen Joegoslavische tanks UCK-stellingen aan in het noorden van de omstreden provincie.

Grondtroepen
Groot-Brittannië maakt plannen om 8000 militairen, inclusief tanks, gepantserde voertuigen en artillerie, naar Kosovo te sturen ter ondersteuning van een mogelijk vredesakkoord tussen Belgrado en de etnische Kosovaren. Dat heeft de Britse krant Times gisteren gemeld. Een woordvoerder van het Britse ministerie van defensie sprak van speculatie. „Wel wordt er bij de NAVO momenteel verder aan de plannen gesleuteld om de NAVO-extractiemacht te vergroten als de omstandigheden dat vereisen”, aldus een zegsman. Deze NAVO-eenheid is gestationeerd in Macedonië om de OVSE-waarnemers in Kosovo te ontzetten als dat noodzakelijk is. De extractiemacht beschikt over 1700 manschappen, van wie 380 Britse militairen.

De Duitse NAVO-generaal Klaus Naumann zei vanochtend voor de radiozender Deutschlandfunk dat stationering van NAVO-grondtroepen in Kosovo misschien wel jaren kan duren.