Buitenland 7 februari 2000

Dossier Oostenrijkse verkiezingen

Zie ook: Vaak uitgescholden op straat

Haider: Klestil pleegde hoogverraad

Massaal protest
in Wenen tegen
nieuw kabinet

Van onze buitenlandredactie
WENEN/BERLIJN – In Wenen hebben gisteren opnieuw enkele duizenden mensen gedemonstreerd tegen de nieuwe regering waaraan ook de extreem rechtse partij FPÖ deelneemt. De betogers liepen van het centrum van Wenen naar de studio van de Oostenrijkse televisiezender ORF, waar 's avonds een discussie werd opgenomen tussen leden van de Oostenrijkse oppositie.

In Wenen liepen in de nacht van zaterdag op zondag ongeveer 1500 betogers vijf uur door het centrum. Toen zij rond middernacht het ministerie van Binnenlandse Zaken naderden, kwam het tot een confrontatie met de politie, waarbij stenen werden gegooid. Uiteindelijk gingen de betogers uiteen en niemand werd aangehouden.

In Klagenfurt, de hoofdstad van de provincie Karinthië, waar de FPÖ'er Jörg Haider gouverneur is, werden eieren gegooid naar het gebouw waar hij als gastheer van een officieel bal optrad.

Ook in Londen en Oslo werd tegen de nieuwe Oostenrijkse regering gedemonstreerd. In de Zuid-Zweedse plaats Malmø werd ingebroken bij het Oostenrijkse consulaat. Op een muur werden leuzen tegen Haider geschilderd.

De leiders van de twee coalitiepartijen, de nieuwe bondskanselier Schüssel van de ÖVP en Haider, verschenen gisteravond beiden bij een Duits televisiepraatprogramma. Schüssel sprak zijn teleurstelling uit over de sterk afwijzende reactie van de leden van de Europese Unie op de nieuwe regering. Hij zei de reactie overdreven te vinden. In een gesprek met de krant Financial Times van gisteren zei hij dat hij „een garantie” vormt dat de FPÖ in de Oostenrijkse regering geen dingen doet die tegen afspraken in de EU ingaan. Volgens Schüssel heeft de FPÖ grote concessies moeten doen door het regeerakkoord met de ÖVP te tekenen.

Verder distantieerde de ÖVP-leider zich van de dreigementen die Haider eerder aan het adres van de EU maakte. Haider had gezegd dat Oostenrijk lid is van de EU, en dat „iedereen met ons aan dezelfde tafel moet zitten, omdat er anders geen besluiten kunnen worden genomen.”

Haider zelf bestreed op de Duitse televisie dat hij er rechts-radicale ideeën op nahoudt, en bekritiseerde de politiek van isolatie die de EU tegenover Oostenrijk wil gaan voeren.

Haider bezwoer gisteren voor de Oostenrijkse televisie dat hij zich niet met de regering in Wenen bemoeit en de Europese Unie niet zal verlammen.

Vandaag prees Haider in de Britse krant The Times de „kalme” reactie van de Britse Labour-regering op het aantreden van de nieuwe Oostenrijkse regeringscoalitie. Haider zegt in een interview met het dagblad dat dit komt omdat Londen blijkbaar het programma van de FPÖ goed heeft bestudeerd. Volgens de FPÖ-leider moet de Britse premier Blair hebben ontdekt dat de programma's van de Oostenrijkse rechtse partij en het Britse Labour veel gemeen hebben.

Hoogverraad
Maar deze gematigde woorden zijn de afgelopen dagen niet Haiders enige geweest. Zo zei hij ook dat president Wolfgang Klestil en de sociaal-democratische voormalige bondskanselier Viktor Klima door het parlement aan de tand moeten worden gevoeld. Deze twee mannen hebben de vorming van de nieuwe regeringscoalitie van de FPÖ met de ÖVP zo lang mogelijk vertraagd. Als het waar is dat ze de Europese Unie hebben aangezet op de valreep een FPÖ/ÖVP-regering te dwarsbomen, dan zijn ze schuldig aan een soort „politiek hoogverraad”, riep Haider gisteren.

Verschillende media, met name in Denemarken en Frankrijk, hebben eerder gemeld dat Klestil en Klima Europese vrienden hadden benaderd om te helpen een coalitie van de ÖVP met „extreem rechts” te voorkomen. Zij ontkennen dit.

Verder zei Haider gisteren dat Sudeten-Duitsers ook schadevergoedingen moeten krijgen voor leed en schade uit de Tweede Wereldoorlog, net als de Joodse Oostenrijkers. De Sudeten-Duitsers waren Duitsers die na het uiteenvallen van Oostenrijk-Hongarije in de toen nieuwe republiek Tsjechoslowakije kwamen te wonen. Na de wrede Duitse overheersing van 1938 tot 1945 is de Duitse minderheid het land uitgejaagd. Een klein deel vestigde zich in Oostenrijk. Het is een pijnlijke kwestie tussen de buurlanden Oostenrijk en Tsjechië.

Oproep Israël
Israël heeft gisteren de wereld opgeroepen in actie te komen tegen de ministersploeg „met neonazi-elementen.” De VS hebben hun ambassadeur vrijdag voor overleg naar Washington teruggeroepen.

In Parijs werd ten gunste van Haider gedemonstreerd. Enkele honderden sympathisanten van extreem rechts kwamen bij de Oostenrijkse ambassade bijeen om te protesteren tegen de door de EU genomen maatregelen.