Nee, aan de verkiezingsuitslag valt niets meer te veranderen. Maar berekeningen roepen wel de vraag op of het (her)starten van een lijstcombinatie of het afzien van (zelfstandige) deelname, over vier jaar kunnen zorgen voor meer christelijke raadszetels.

Wat doet de kiezer als partijen wel of juist niet samenwerken? Dat valt niet met zekerheid te zeggen. Sommige kiezers waarderen samenwerking tussen bijvoorbeeld CU en SGP; andere juist niet. Zo kan wel of niet samenwerken zowel kiezers aantrekken als afstoten.

Wanneer dit buiten beschouwing wordt gelaten, valt door het optellen van stemmen voor iedere plaats te berekenen hoeveel zetels een partij zou hebben gehaald. In verreweg de meeste gevallen zou het aantal zetels gelijk gebleven zijn of zou er één zetel extra behaald kunnen worden. Ook kan het voorkomen dat samenwerking leidt tot zetelverlies.

Wat als…

…CU en SGP in Amsterdam de krachten hadden gebundeld?

Het was geen hogere wiskunde dat wanneer beide partijen in de hoofdstad opnieuw gescheiden zouden optrekken, het risico op zetelverlies voor de ChristenUnie groter zou zijn. Desondanks wilde de CU geen gezamenlijke lijst, en koos de SGP voor verkiezingsdeelname, ondanks dat die kansloos was.

In 2018 was het overigens van hetzelfde laken een pak. Toen voorkwamen de 546 SGP-stemmers niet dat de CU (6837 stemmen, 0,89 zetel) een zetel haalde.

Die zetel raakte de CU nu kwijt. De 300 stemmen die de SGP haalde hadden bovenop de 4823 CU-stemmen echter geen zetel opgeleverd.

…CDA, CU en SGP in Amsterdam een bondgenootschap hadden gevormd?

CDA-CU-SGP, CDA-CU, of gewoon CDA; hoe de deelnemende partij ook zou heten: zou een bundeling van christelijke partijen zetelwinst kunnen opleveren?

Zoals genoemd, verloor de CU haar zetel. Het CDA behield die, maar leverde wel 3721 stemmen in. Bij elkaar opgeteld haalden de drie christelijke partijen in Amsterdam 13.393 stemmen, en dat zou genoeg geweest zijn voor twee zetels.

…CU en SGP met een gezamenlijke lijst zouden meedoen in Overbetuwe?

De SGP deed in de Gelderse gemeente opnieuw tevergeefs een gooi naar een zetel. De 484 stemmen (0,76 zetel), 31 minder dan in 2018, waren niet genoeg voor een plaats in de gemeenteraad. De ChristenUnie behield haar zetel (1,16 zetel), maar leverde 159 stemmen in. Het risico bestaat dat als de partijen elkaar blijven beconcurreren, ze uiteindelijk een keer allebei met lege handen staan. Bovendien zouden de vorige week behaalde stemmenaantallen opgeteld hebben geresulteerd in twee zetels.

Bij de verkiezingen van 2018 hadden de partijen –in elk geval in theorie– ook al twee zetels kunnen halen. Desondanks wordt een combilijst kennelijk niet van beide kanten gepruimd.

…de ChristenUnie niet had meegedaan in Brunssum?

Al meerdere keren heeft de ChristenUnie pogingen gedaan om ergens in Limburg –lokaal of provinciaal– voet aan de grond te krijgen. Tot nu toe hebben deze echter niet geleid tot het behalen van een zetel. Dit jaar deed de partij mee in Brunssum en Maastricht. De deelname in Brunssum ging mogelijk ten koste van de CDA-zetel.

In de Limburgse gemeente viel er wat te halen: de lokale partij Brunssumse Christendemocraten, die in 2018 1262 stemmen (twee zetels) haalde, deed dit keer namelijk niet mee. Het CDA kreeg bij de verkiezingen van vorige week 350 stemmen (-569) en verloor daarmee haar enige zetel. De ChristenUnie viste met 312 stemmen eveneens achter het net. Opgeteld zouden de stemmenaantallen voldoende zijn geweest voor één zetel.

…Jezus Leeft niet had meegedaan in Nieuwegein?

In de Utrechtse gemeente leverde de ChristenUnie een fors aantal stemmen in. In 2018 bedroeg het aantal nog 1613, nu bleef het steken op 1029. Het aantal zetels ging van twee naar één.

Ongetwijfeld ging een deel van het verlies van de CU naar Jezus Leeft. Die partij deed in 2018 niet mee en haalde nu 160 stemmen. De ChristenUnie kwam 105 stemmen tekort om een extra zetel te bemachtigen. Als Jezus Leeft niet had meegedaan, had dit dus wellicht gezorgd voor een extra CU-zetel.

…CU en SGP bij elkaar waren gebleven in Veere?

Van de plaatsen waar de samenwerking tussen ChristenUnie en SGP werd verbroken, was het Zeeuwse Veere de enige gemeente waar beide partijen vervolgens zelfstandig meededen aan de verkiezingen. Waar de combi in 2018 vijf zetels haalde, haalden ze er nu gezamenlijk vijf: de SGP vier, de ChristenUnie één.

Samenwerken of niet; het maakt dus niet uit? Die conclusie is te voorbarig. Bij elkaar opgeteld zouden CU en SGP namelijk zes zetels gehaald kunnen hebben.

Het lijkt er niet op dat de ChristenUnie veel extra kiezers kreeg door het zelfstandig meedoen; de partij kreeg in Veere 53 stemmen minder dan bij de Tweede Kamerverkiezingen. De SGP kreeg 367 stemmen meer dan vorig jaar.

…Jezus Leeft niet had meegedaan in Rotterdam?

Net als in Amsterdam wilde de ChristenUnie in Rotterdam zelfstandig meedoen aan de verkiezingen. Weliswaar stonden er SGP’ers op de kandidatenlijst, maar de gecombineerde lijst werd na een lange periode verleden tijd.

De CU kreeg 6822 stemmen (1,54 zetel), een verlies van 134 ten opzichte van de score van CU-SGP in 2018. Een tweede zetel zat er opnieuw niet in.

De 504 stemmen die Jezus Leeft haalde –203 minder dan in 2018– zouden ervoor gezorgd hebben dat de CU dichter bij de laatste restzetel gekomen zou zijn, maar er zouden nog een kleine 150 kiezers bij moeten komen voor een tweede zetel.

…CU en SGP in Lopik geen combi hadden gevormd?

Tegen de trend in deden ChristenUnie en SGP in het Utrechtse Lopik voor het eerst mee als combinatie. Waar de partijen in 2018 beide twee zetels haalden, resulteerde de samenwerking in vijf zetels.

Eén zetel winst door samenwerking dus? Het lijkt erop van niet. Als de 2088 gehaalde stemmen over beide partijen zouden moeten verdeeld, zou dat bij elke realistische verdeling –afgaand op eerdere verkiezingsresultaten– leiden tot drie en twee zetels.