Drie rode golven en het woord Eindhoven eveneens in rood. Het logo van de gemeente was eind 2016 overal in het stadscentrum op informatiezuilen te zien. Het maakte Amit Biswas nieuwsgierig. „Op een dag vroeg ik een collega: Waarom ziet het logo er zo uit? Hij wist niets van de betekenis. Diezelfde avond zocht ik het maar zelf uit. De golven, zogeheten vibes, zijn geïnspireerd op de hoofdletter E. Ze beelden de krachten van techniek, design en kennis uit, kenmerkend voor Eindhoven. De volgende ochtend vertelde ik mijn collega het verhaal achter het logo en het ontwerp. Hij vond het fascinerend.”

Op dat moment, zegt Biswas, was „het wilde idee geboren” om een boek te schrijven over de logo’s van alle gemeenten in Nederland. „Een wild idee, inderdaad. Nederland telt 352 gemeenten, elke gemeente heeft haar unieke logo. Ik dacht: Een jaar heeft 365 dagen, als ik elke dag tien minuten aan één gemeente besteed, kan ik in één jaar informatie vinden over alle logo’s. Aan het eind van de eerste de beste avond wist ik echter nog niets over het logo van de gemeente bovenaan de alfabetische lijst, Aa en Hunze.”

Identiteit

Ruim drie jaar lang moest Biswas, digitaal marketeer van beroep, voor zijn zoektocht naar de achtergronden van de logo’s veel e-mailen, whatsappen en bellen met communicatieafdelingen en archieven van gemeenten, merkenbureaus en ontwerpers. „Er zijn boeken over de wapens en vlaggen van gemeenten. Ook op internet is daar veel over te vinden. Maar over de logo’s zijn nauwelijks gegevens beschikbaar. Sommige zijn al zo oud dat informatie zelfs bij de gemeenten niet aanwezig was. Gelukkig verschaften de internetsites Delpher en Waybackmachine toegang tot oude krantenartikelen en voormalige internetpagina’s.”

Een logo is volgens Biswas meer dan alleen een afbeelding. „Een gemeente kan er haar identiteit in tot uiting brengen, meer dan in de traditionelere gemeentewapens die aan allerlei landelijke regels voor ontwerp en gebruik gebonden zijn. Een logo is een combinatie van visuele vormen en woorden, die het verhaal vertelt over wat een gemeente zo bijzonder maakt. Net als bij bedrijven en organisaties is een goed logo van belang. Een sterk beeldmerk maakt een gemeente herkenbaar voor ondernemers en toeristen.”

Breed publiek

Biswas onderscheidt verschillende typen logo’s. Vaak worden er meerdere gecombineerd. „Soms is het gemeentewapen het beeldmerk, onder andere voor Bunschoten en Oldebroek. Andere gemeenten, zoals Ede en Staphorst, benutten het wapen als inspiratiebron. Een of meer elementen werden eraan ontleend, maar de ontwerper presenteerde uiteindelijk een compleet nieuwe, moderne afbeelding.”

Geografische kenmerken worden ook in logo’s verwerkt. „Zo is in het beeldmerk van Landgraaf het Limburgse heuvellandschap verbeeld.” Vooral voor deze categorie logo’s zijn kleuren essentieel. „Groen voor bossen en natuur, blauw voor water.”

Logo’s verwijzen geregeld naar karakteristieken van gemeenten, „unique selling points”, in Biswas’ marketingjargon. „Eindhoven is daar een voorbeeld van, net als Barneveld. Het silhouet van een kippenkop en veren staan voor de pluimveehouderij en stralen de dynamiek van een bedrijvige gemeente uit. Weer andere logo’s zijn puur typografisch, Wageningen en Krimpen aan den IJssel kozen daarvoor.”

Bewust schreef Biswas zijn boek in het Engels. „De mooie verhalen en de historie van de gemeenten verdienen een breed publiek.” Zelf kwam de auteur (34) tien jaar geleden vanuit Bangladesh naar Nederland om in Maastricht een masteropleiding te volgen. Daarna vond hij werk in Eindhoven, trouwde met Anna-Lena en werd in 2018 tot Nederlander genaturaliseerd. „Als je zelf een open houding hebt, zijn Nederlanders heel vriendelijk. Ik voel me hier thuis. De logo’s hielpen me daar zeker bij. Ze leerden mij de afgelopen jaren veel over Nederland, over de geschiedenis en de schoonheid van dorpen en steden.”

Logo Land, A compilation of all the municipality logos of the Netherlands, uitg. Lecturis, 200 blz.; €27,50