De „zwaarste regenval in duizend jaar” heeft het leven in de Chinese provincie Henan ontwricht. Zhengzhou, de 9 miljoen inwoners tellende hoofdstad van het gebied, is het zwaarst getroffen. Het officiële dodental stond woensdagmiddag op 25. Berlijner René Goretzka krijgt geen contact met zijn vriendin, die op familiebezoek is in de regio.
Bid voor de provincie Henan, twitterde René Goretzka in de nacht van dinsdag op woensdag. Hij schreef erbij dat zijn vriendin er op familiebezoek is. Met anderen is zij geëvacueerd, omdat er een dam op het punt stond te bezwijken.
Twaalf uur later heeft hij nog geen contact met haar kunnen krijgen, zegt de inwoner van Berlijn desgevraagd. Haar familie woont in Xiuwu, een vallei. Inmiddels hoorde hij van contacten uit minder zwaar getroffen delen van Zhengzhou dat de dam is doorgebroken. Het bestuur zou daarbij een handje hebben geholpen. Door de damdoorbraak gaat het water richting enkele dorpen en blijft de miljoenenstad gespaard. De martelende vraag voor Goretzka is of zijn vriendin in veiligheid is.
Informatie uit de eerste hand is lastig verkrijgbaar. „Ik denk dat er geen internetverbinding meer is”, zegt Goretzka. Hij betwijfelt of dat komt door overstromingen. „Het kan ook dat de overheid het internet heeft afgesloten om informatie achter te houden.” Lange tijd werd er gesproken over een dodental van twaalf. „Ik denk dat het er duizenden zijn.”
Een andere bron op Twitter, docente Mandarijn Elyse Ribbons uit de Amerikaanse staat North Carolina, zegt dat ze in een online vergadering zat met een Chinese startup toen iemand in de groep meldde dat een familielid vastzat in een metro. Haar tweet bevat tevens een videootje vanuit het voertuig. Er zijn mensen te zien die tot hun schouders in het water staan. Onbekend is hoe het is afgelopen. Wel hoorde Ribbons van verschillende vrienden dat er familieleden vermist zijn.
Zheng Bing Wang wil niet speculeren over het aantal slachtoffers, zegt hij woensdagmorgen per telefoon. De professor van de Technische Universiteit Delft, tevens verbonden aan onderzoeksinstituut Deltares, zag dinsdag al op Chinese sociale media en nieuwssites dat er „een ramp” gaande was. „Zhengzou is echt heel zwaar getroffen. Binnen een uur viel er in de stad 201,9 millimeter regen. Wat normaal in honderd dagen valt, viel nu in een uur. Er kwamen mensen vast te zitten in een metrowagon en daarbij zijn doden gevallen. Over een totaalaantal slachtoffers wil ik geen uitspraken doen, maar het lijkt mij onwaarschijnlijk dat het er duizenden zijn.”
De regen in Henan werd veroorzaakt door tyfoon In-Fa. Ook andere delen van China kampen met noodweer. „Klimatologen zeggen dat het een teken is van klimaatverandering”, zegt Wang. Hij is voor zijn werk vaak in het gebied geweest, omdat de Yellow River Conservancy Commission er zit. Dat is een commissie die ervoor moet zorgen dat iedereen in de omgeving van de Gele Rivier droge voeten houdt. Het instituut is te vergelijken met het Nederlandse waterschap.
De Chinees, die al meer dan veertig jaar in Nederland woont, zegt dat een watersnood als deze mede kon plaatsvinden door de vergaande verstedelijking in het land. „Er zijn in China de afgelopen dertig à veertig jaar veel steden gebouwd en wegen aangelegd. Daardoor is de bodem verhard, zodat water niet meer vanzelf de grond in loopt maar moet worden afgevoerd via het riool. Toen in 2012 overvloedig hemelwater dat niet goed weg kon aan zo’n zestig mensen in Beijing het leven kostte, is dit probleem op het netvlies gekomen. De Chinese overheid reageerde met het introduceren van zogenoemde sponssteden. Het idee erachter is dat hemelwater zo snel mogelijk wordt weggewerkt. Dat wordt gedaan door verharde bodem te vervangen door doorlatende bodem en door meer open watergebieden aan te leggen. Ook vangen sommige steden water op in speciale kelders.”
Voordat China aan slag ging met de sponssteden –volgens Wang qua werkomvang enigszins vergelijkbaar met de Nederlandse Deltawerken– deed het land al veel aan waterbeheer. Vóór 1949 traden rivieren herhaaldelijk buiten hun oevers. Vooral de Gele Rivier had een gevreesde reputatie. Omdat de rivierbedding op sommige plaatsen wel tien meter boven het maaiveld ligt, hebben overstromingen door de jaren heen aan honderdduizenden mensen het leven gekost. „Door het bouwen van bovenstroomse stuwmeren en het verzwaren van dijken zijn overstromingen zoals we die kenden niet meer voorgekomen.”
Wang wil maar zeggen dat het met het Chinese waterbeheer wel goed zit, hoewel hij met enige trots aangeeft dat er geen land ter wereld is dat zo goed beschermd is tegen het water dan Nederland. Waar voor China nog winst te behalen valt, is volgens de professor in het waarschuwen vooraf. „Overstromingen zijn nooit helemaal uit te sluiten. Waar wel levens mee kunnen worden gered, is het beter te voorspellen van dit soort rampen en het ontwikkelen van een goed alarmsysteem. Er waren geen doden gevallen als de mensen die nu vast kwamen te zitten in de metro op tijd waren gewaarschuwd.”
