Geen uitsluiting van gewetensbezwaarden
DEN HAAG - Staatssecretaris Kalsbeek van Justitie stemt in met het oordeel van de Commissie Gelijke Behandeling over ambtenaren die gewetensbezwaren hebben tegen het sluiten van homohuwelijken. Gemeenten mogen deze ambtenaren niet ontslaan en ze ook niet weigeren wanneer zij naar de functie van trouwambtenaar solliciteren.
Dat blijkt uit de uitvoerige brief die Kalsbeek vrijdagmiddag naar de Tweede Kamer heeft gestuurd in antwoord op vragen van SGP-kamerlid Van der Staaij. Voorwaarde is wel, zo schrijft Kalsbeek, dat de wettelijke taken die gemeenten moeten uitvoeren, niet in het gedrang komen.Van der Staaij reageerde vrijdagavond „positief” op „de hoofdstrekking en teneur” van de brief. „De staatssecretaris neemt duidelijk afstand van het COC, de homolobby, die gemeenten opriep het oordeel van de Commissie Gelijke Behandeling (CGB) naast zich neer te leggen.”
„Maar wij hebben nog wel onze zorgen over de vraag of gemeenten zich ook naar deze stellingname van de staatssecretaris zullen richten”, aldus Van der Staaij. „Het zou ons een lief ding waard zijn wanneer Kalsbeek in overleg met de VNG nog eens duidelijk uiteen zou zetten dat uitsluiting van gewetensbezwaarde ambtenaren onrechtmatig is.”
Onder andere naar aanleiding van de zaak van een gewetensbezwaarde ambtenaar in Leeuwarden wier contract door de gemeente niet was verlengd, sprak de CGB twee weken geleden uit dat gemeenten bezwaren die op een religieuze overtuiging zijn gegrond, moet erkennen. Kalsbeek sluit zich daar nu bij aan en schrijft ook niet te voelen voor een overgangsregeling, waarbij de bezwaren van zittende ambtenaren nog wel worden erkend, maar van toekomstige ambtenaren mag worden geëist dat zij wel bereid zijn huwelijken tussen personen van gelijk geslacht te sluiten. „Het enkel hebben van gewetensbezwaren behoort niet tot uitsluiting uit de openbare dienst te leiden.”
Kalsbeek heeft het COC inmiddels per brief laten weten dat zij weigert in te gaan op het verzoek van deze homolobby om alle gewetensbezwaarden per 1 januari 2003 uit hun functie te ontheffen. Kalsbeek onderschrijft ook het oordeel van de VNG dat alle gemeenten naar „praktische oplossingen” moeten zoeken. Maar „de goede functionering van de openbare dienst mag niet in gevaar worden gebracht”: in alle gemeenten in Nederland moeten zowel paren van verschillend als van gelijk geslacht kunnen trouwen.
Een wettelijke regeling ter bescherming van ambtenaren acht Kalsbeek niet „noodzakelijk.” Over concrete gevallen wil zij zich niet uitlaten. Het oordeel van de CGB en haar brief zijn volgens Kalsbeek duidelijk genoeg. Als een ambtenaar met gewetensbezwaarden toch wordt ontslagen, is het aan de rechter om te beoordelen of dat rechtmatig is. Het gaat daarbij om de vraag of het functioneren van de desbetreffende ambtenaar een goed functioneren van de openbare dienst belemmert of niet.
Van der Staaij is wel enigszins teleurgesteld over de reactie van Kalsbeek op het RMU-rapport waaruit blijkt dat zeker 100 gemeenten niet bereid zijn tot enige coulantie jegens gewetensbezwaarden. „Ze schrijft dat gemeenten in de problemen kunnen komen wanneer er veel gewetensbezwaarde ambtenaren zijn. Ik zou haar willen voorhouden dat veel gemeenten juist een erg rigide houding aannemen. Ik roep de staatssecretaris op afstand te nemen van die kortzichtige benadering.”
