De ziekte van Dupuytren komt in mijn familie voor. Dit is een erfelijke aandoening die in de ergste gevallen leidt tot het kromtrekken van de vingers op een wijze die invaliderend kan zijn. Meestal openbaren de eerste verschijnselen zich boven de vijftig, maar er zijn agressieve vormen die al op veel jongere leeftijd kunnen optreden. Heeft een van de ouders het, dan is de kans vijftig procent dat je het als kind ook krijgt.

Mijn moeder heeft er al lang last van, hoewel ze haar handen nog gewoon kan gebruiken en je de kromming in haar vingers alleen waarneemt wanneer je er op geattendeerd wordt. Toch wist ik meteen wat er –letterlijk– met me aan de hand was toen ik een jaar of twintig geleden een verdikking in mijn handpalm voelde. Zo begint de ziekte: met onderhuidse bobbels en strengen die doen denken aan zeewier.

Na een korte speurtocht op internet had ik zelf de diagnose gesteld. Ook was meteen duidelijk hoe het zo was gekomen. Kort daarvoor had ik een hek geplaatst op een terrein met zoveel stenen dat een grondboor er steeds op vastliep. In een van de ervaringsverhalen die ik las, schreef een man dat de verschijnselen zich bij hem openbaarden nadat iemand met een zware werkschoen op zijn handpalm was gaan staan.

Sluimerend

Daaruit trok ik de conclusie dat ik mijn rechterhand zo min mogelijk moest belasten. Feit is dat de verschijnselen in al die jaren niet zijn verergerd, zodat je van een sluimerende aandoening kunt spreken. Op papier heb ik een chronische ziekte, maar ik ben er nooit mee bij de huisarts geweest en ik had er zelfs in jaren niet meer aan gedacht. Maar dat veranderde toen een van mijn broers er last van begon te krijgen.

Net als ik doet hij aan lichaamsbeweging om fit te blijven. Zo squasht hij al sinds zijn studietijd en heeft hij een aantal jaren geleden het soortgelijke padel ontdekt. De eerste klachten openbaarden zich in de rechterhand, omdat hij pijn kreeg bij het slaan tegen een bal met een racket. Een bezoek aan de huisarts leidde tot de genoemde diagnose en een waaier aan mogelijke behandelingen.

Hockeystick

Na vijf minuten googelen ontdekte ik dat trillingen de ziekte kunnen triggeren, met als voorbeeld een hockeystick of een tennisracket. Het is dus mogelijk dat hij in een vicieuze cirkel belandt wanneer hij in de medische molen terechtkomt, want straks wordt hij misschien behandeld om de sport te kunnen blijven beoefenen die het ontstaan van de ziekte heeft veroorzaakt of verergerd.

Pas later besefte ik dat je dit verschil ook veel breder kunt trekken, want zijn plan van aanpak getuigt van vertrouwen in de wetenschap als oplossing voor alles, terwijl ik veel pragmatischer ben en eerder geneigd ben mijn gedrag aan de omstandigheden aan te passen. Dat kan over zoiets kleins en persoonlijks gaan als een chronische ziekte, maar is net zo goed van toepassing bij iets veel groters als de opwarming van de aarde of een pandemie.

De auteur is publicist. Voor eerdere columns zie rd.nl/hormann. 
Reageren? hormann@refdag.nl