Het jaar 2020 was het op een na warmste van het afgelopen decennium. Van de laatste drie jaar was vorig jaar het heetste. Bovendien waren de afgelopen tien jaar gemiddeld de warmste ooit. Komt er nog een einde aan de wereldwijde opwarming?
De Met Office, de ‘Britse KNMI’, bracht deze gegevens, op basis van een reeks metingen van de temperatuur wereldwijd, donderdag naar buiten. De Met Office baseert zich behalve op eigen metingen ook op waarnemingen van het Amerikaanse klimaatinstituut NOAA, de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA en de Wereld Meteorologische Organisatie (WMO).
Ook deze organisaties benoemen 2020 als warmste van de afgelopen drie jaar. „De laatste zeven jaar zijn de zeven warmste ooit gemeten”, zegt Ahira Sánchez-Lugo, klimaatexpert van NOAA vrijdag in het dagblad The Washington Post. „En de warmste jaren ooit sinds 2005 waren de afgelopen tien jaar.” In 2011 lag de temperatuur op 0,89 graden Celsius boven het pre-industriële niveau (de gemiddelde temperatuur in 1850-1900); in 2020 was dat opgelopen met 1,28 graden.
El Niño
Een uitschieter in de afgelopen tien jaar was 2016, met een gemiddelde temperatuur die 1,29 graden boven het pre-industriële niveau lag. Dat jaar was er een El Niño, het verschijnsel waardoor koel zeewater eens in de zes tot acht jaar sterk opwarmt. Daardoor kan de wereldwijde temperatuur tijdelijk met 0,2 graden extra stijgen. In 2020 had een La Niña moeten plaatshebben, die het tegenovergestelde effect laat zien. Die is echter in de temperatuurmetingen niet terug te vinden. „Een hoogst onwelkome verrassing”, vindt Nerilie Abram, klimaatwetenschapper aan de Australische National University.
In het klimaatverdag van Parijs (2015) hebben de deelnemende landen afgesproken de stijging van de gemiddelde temperatuur op aarde onder de 2 graden boven het pre-industriële niveau te houden.
Zoals het er nu uitziet komt de stijging met 1,5 graden het volgende decennium al in zicht. „Mogelijk wordt deze grenswaarde in 2030 doorbroken. En anders spoedig daarna”, zegt Gavin Schmidt, klimaatwetenschapper bij NASA, in The Washington Post.
„Alle metingen laten een voortdurende stijging van de wereldwijde gemiddelde temperatuur zien; ook de nieuwste cijfers brengen de wereld een stap dichter bij deze grenswaarde die is vastgelegd in de het Verdrag van Parijs”, constateert Colin Morice, wetenschapper van de Met Office.
Trend
De trend is duidelijk, zegt Tim Osborn, directeur van het klimaatonderzoekcentrum van de University of East-Anglia aan. „De afgelopen 50 jaar warmde het klimaat op aarde elk decennium met ongeveer 0,2 graden op. Voornamelijk door het toenemende gebruik van steenkool, olie en gas.”
De Met Office schrijft de opwarming van de afgelopen 170 jaar dan ook voornamelijk toe aan de mens. De voortdurend stijgende uitstoot van broeikasgassen zoals CO2 naar de atmosfeer is een van de belangrijkste oorzaken van de stijgende temperatuur op aarde.
De gevolgen liegen er niet om. Steden worden onleefbaar heet; afgelopen zomer noteerde Los Angeles (VS) een temperatuur van 49,4 graden Celsius. Het jaar 2020 kende het grootste aantal bosbranden rond de poolcirkel; in de Siberische stad Verkhoyansk werd het 38 graden. Vorig jaar telde ook het grootste aantal tropische orkanen, 103 ten opzichte van een gemiddelde van 80. En de schade door extreem weer en bosbranden vorig jaar loopt in de tientallen miljarden euro’s.
Ernstiger
Klimaatverandering zet onverminderd door, en het einde is nog niet in zicht. Hoe langer we op de huidige voet doorgaan, hoe ernstiger de gevolgen van de klimaatverandering zullen worden, stelt klimaathoogleraar Katharine Hayhoe van Texas Tech University in The Washington Post. „Het is niet de vraag wanneer de gevolgen van klimaatverandering zich zullen voordoen: ze zijn al hier en nu. De enige vraag is, hoeveel erger het nog zal worden.”
